Zadania maturalne z Historii

Temat: XX wiek (część 2.)

Zadania pochodzą z oficjalnych arkuszy maturalnych CKE, które służyły przeprowadzaniu majowych egzaminów. Czteroznakowy kod zapisany przy każdym zadaniu wskazuje na jego pochodzenie: S/N – „stara”/”nowa” formuła; P/R – poziom podstawowy/rozszerzony; np. 08 – rok 2008.

Zbiór zadań maturalnych w formie arkuszy, możesz pobrać >> TUTAJ <<.

Zadanie 67.(SP09)
Zapoznaj się z listą twórców i dziełami zamieszczonymi na następnej stronie.
Przyporządkuj dziełom ich autorów. Wpisz pod obrazami liczby odpowiadające
nazwiskom artystów.

1. Andy Warhol
2. Pablo Picasso
3. Marc Chagall
4. Salvador Dali

Źródło: A. Klubówna, Krajobraz z tęczą, Warszawa 1986, s. 340; Sztuka świata, t. 10, Warszawa 1996, s. 98;
Wielcy malarze, nr 99, Warszawa 2000, s. 19.

Zadanie 68.(SR09)
Na podstawie tekstu wykonaj polecenia A i B.

Bitwa […] przeszła do historii. Rosjanie mimo przeważających sił, ponieśli
błyskawiczną klęskę. Dwie piąte jednostek sowieckich dostało się do niewoli, reszta uciekła
w pośpiechu i bezładzie […]. Ocalała nie tylko Warszawa, ocalała nie tylko Polska.
Zwycięstwo nad Wisłą załamało marsz wojsk bolszewickich na Europę. […] Bolszewicka
wizja wzniecenia rewolucji światowej na trupie Polski rozwiała się wtedy zupełnie. Ćwierć
tysiąclecia przedtem oręż polski dokonał podobnego rozstrzygnięcia, kiedy Jan Sobieski
rozbił armię turecką pod Wiedniem.

Źródło: A. Piłsudska, Wspomnienia, Warszawa 1997, s. 238.

A. Podaj nazwę i datę roczną bitwy opisanej przez Aleksandrę Piłsudską.
B. Wyjaśnij, jakie podobieństwo dostrzega Aleksandra Piłsudska w znaczeniu ideowym
tej bitwy i odsieczy wiedeńskiej dla dziejów Europy.

Zadanie 69.(SR09)
Przeczytaj wiersz Mariana Piechala o wydarzeniach w jednym z państw
socjalistycznych po II wojnie światowej i wykonaj polecenia A i B.
A. Podaj miejsce i czas wydarzeń (nazwę państwa i datę roczną), o których opowiada
wiersz.

B. Spośród przedstawionych niżej wydarzeń z XIX wieku wypisz dwa, w których
uczestniczył bohater wymieniony w wierszu.

powstanie listopadowe, powstanie styczniowe, rewolucja lipcowa,
wojna krymska, Wiosna Ludów

Zadanie 70.(SR09)
Źródło A
Lokalizacja Centralnego Okręgu Przemysłowego oraz zużycie energii elektrycznej,
nawozów sztucznych i żelaza w tzw. Polsce A i B

Na podstawie: Wielka historia Polski, t. 9, Kraków 2003, s. 244; J. Skodlarski, Zarys historii gospodarczej
Polski, Warszawa 2005, s. 294.
Na podstawie źródła A
Wśród podanych w tabeli zdań jedno jest fałszywe. Obok tego zdania napisz słowo fałsz.

Zadanie 71.(SR09)
Źródło A
Rysunek Jerzego Zaruby z 1950 roku zatytułowany Fundamenty

[w:] M. Kallas, Historia ustroju Polski X–XX w., Warszawa 2001, il. 80.
Jerzy Zaruba (1891–1971) – malarz, grafik, karykaturzysta

Na podstawie źródła A

Zinterpretuj przedstawiony rysunek.

Zadanie 72.(SR09)
Źródło A

Fragment pracy współczesnego historyka Wojciecha Roszkowskiego

[w:] W. Roszkowski, Historia Polski 1914–2004, Warszawa 2005, s. 221, 223.

Na II Zjeździe PZPR w marcu 1954 roku dokonano czwartej już korekty Planu 6-letniego.
W uchwale zjazdowej podkreślono dysproporcje w rozwoju gospodarki: niedostateczny
wzrost produkcji rolnej, niedobory artykułów konsumpcyjnych i braki surowcowe.
Postanowiono przyspieszyć rozwój rolnictwa zwiększając pomoc dla gospodarstw
uspołecznionych, zwiększyć import surowców dla przemysłu lekkiego oraz podnieść tempo
wzrostu produkcji w działach wytwarzających na potrzeby rynku. […] przesunięto nakłady
inwestycyjne z produkcji dóbr inwestycyjnych na wytwarzanie artykułów konsumpcyjnych.
Manewr gospodarczy stawał się konieczny ze względu na sytuację rynkową […]. Poprawa[rezultatów Planu 6-letniego] miała być efektem nakładów państwowych i centralnie
sterowanego entuzjazmu, a nie usprawnień technicznych i organizacyjnych. […] Doktrynalne
preferencje dla mało wydajnych i deficytowych PGR oraz spółdzielni […] uniemożliwiały
zwiększenie produkcji żywności. […] Sytuację pogarszała niegospodarność partyjnych
biurokratów […] spętanych ogromną liczbą przepisów, niereagowanie gospodarki planowej
na potrzeby społeczne oraz zła organizacja.

Źródło B
Udział akumulacji* w dochodzie narodowym Polski w latach 1950–1956

Na podstawie: W. Roszkowski, Historia Polski 1914–2004, Warszawa 2005, s. 214, 221, 223.

Na podstawie źródeł A i B
Wytłumacz, w jaki sposób zmieniał się udział akumulacji w dochodzie narodowym
w latach 1950–1956, i podaj, kto decydował o tych zmianach.

Zadanie 73.(SR09)
Źródło A

Fragment pracy współczesnego historyka Wojciecha Roszkowskiego

[w:] W. Roszkowski, Historia Polski 1914–2004, Warszawa 2005, s. 221, 223.

Na II Zjeździe PZPR w marcu 1954 roku dokonano czwartej już korekty Planu 6-letniego.
W uchwale zjazdowej podkreślono dysproporcje w rozwoju gospodarki: niedostateczny
wzrost produkcji rolnej, niedobory artykułów konsumpcyjnych i braki surowcowe.
Postanowiono przyspieszyć rozwój rolnictwa zwiększając pomoc dla gospodarstw
uspołecznionych, zwiększyć import surowców dla przemysłu lekkiego oraz podnieść tempo
wzrostu produkcji w działach wytwarzających na potrzeby rynku. […] przesunięto nakłady
inwestycyjne z produkcji dóbr inwestycyjnych na wytwarzanie artykułów konsumpcyjnych.
Manewr gospodarczy stawał się konieczny ze względu na sytuację rynkową […]. Poprawa[rezultatów Planu 6-letniego] miała być efektem nakładów państwowych i centralnie
sterowanego entuzjazmu, a nie usprawnień technicznych i organizacyjnych. […] Doktrynalne
preferencje dla mało wydajnych i deficytowych PGR oraz spółdzielni […] uniemożliwiały
zwiększenie produkcji żywności. […] Sytuację pogarszała niegospodarność partyjnych
biurokratów […] spętanych ogromną liczbą przepisów, niereagowanie gospodarki planowej
na potrzeby społeczne oraz zła organizacja.
Źródło B
Udział akumulacji* w dochodzie narodowym Polski w latach 1950–1956

Na podstawie: W. Roszkowski, Historia Polski 1914–2004, Warszawa 2005, s. 214, 221, 223.

Źródło C
Wyniki Planu 6-letniego
Na podstawie: W. Roszkowski, Historia Polski 1914–2004, Warszawa 2005, s. 221, 222.

na podstawie źródeł A, B i C

Oceń, czy decyzje podjęte w 1954 roku pozwoliły na osiągnięcie planowanego wzrostu
wskaźników wymienionych w tabeli. Podaj dwa czynniki, które miały wpływ
na zaprezentowane wyniki Planu 6-letniego.

Zadanie 74.(SP10)
Uzupełnij tabelę, identyfikując postaci sławnych kobiet. Właściwe postaci wybierz
spośród podanych:

Eliza Orzeszkowa, Helena Modrzejewska, Narcyza Żmichowska,
Maria Skłodowska-Curie, Róża Luksemburg.

Zadanie 75.(SP10)
Wśród wymienionych wydarzeń wskaż to, które chronologicznie jest pierwsze, i to, które
jest ostatnie. W tabeli obok wydarzenia chronologicznie pierwszego wpisz literę A, obok
chronologicznie ostatniego literę B.

Zadanie 76.(SP10)
Na podstawie źródeł wykonaj polecenia.

Źródło 1. Fragment tablicy genealogicznej rodziny Kossaków

Źródło 2. Fragment biografii jednego z przedstawicieli rodziny Kossaków

Urodził się w Paryżu w noc sylwestrową, […] na kwadrans przed północą. Był
pierwszym z bliźniaków, gdyż drugi, […] przyszedł na świat już po północy, a więc 1 stycznia[…]. Można by o nich żartobliwie powiedzieć, że choć bliźniacy, jeden od drugiego był starszy
o rok.

Źródło: K. Olszański, […] Kossak, Wrocław 1982, s. 5.

A. Podaj imiona przedstawicieli rodziny Kossaków, o których mowa w źródle 2.
B. Dokończ zdanie, wpisując stopień pokrewieństwa.
Malarz Juliusz Kossak dla pisarki Magdaleny Samozwaniec był..

Zadanie 77.

(SP10)
Na podstawie tekstu i własnej wiedzy wykonaj polecenia.

Przyjęło się co prawda mówić o dwóch rewolucjach rosyjskich […], ale tylko pierwsza
zasługuje na to miano. [Wtedy] Rosja przeżyła prawdziwą rewolucję, ponieważ rozruchy,
które położyły kres caratowi, […] wybuchły samorzutnie, a Rząd Tymczasowy, który przejął
władzę, zyskał natychmiast ogólnokrajowe poparcie.[Druga rewolucja] miał[a] zupełnie inny charakter, […] był[a] klasycznym zamachem
stanu, przejęciem władzy przez nieliczną grupkę, dokonanym, […] przy zachowaniu pozorów
udziału mas, ale bez rzeczywistego ich uczestnictwa.
Źródło: R. Pipes, Krótka historia rewolucji rosyjskiej, Warszawa 2007, s. 106.
A. Podaj nazwy pierwszej i drugiej rewolucji, o których mowa w tekście.
B. Podaj datę roczną obu rewolucji.

Zadanie 78.(SP10)
Na podstawie listu i własnej wiedzy wykonaj polecenia.

Przemyśl, 21 grudnia 1918
Drogi Panie Romanie,
Wysyłając do Paryża delegację, która się ma porozumieć z Komitetem paryskim w sprawie
wspólnego działania wobec aliantów, proszę Pana, aby zechciał Pan wszystko uczynić dla
załatwienia rokowań. Niech mi Pan wierzy, że nade wszystko życzę sobie uniknięcia
podwójnego przedstawicielstwa Polski wobec aliantów: tylko jedno wspólne
przedstawicielstwo może sprawić, że nasze żądania zostaną wysłuchane. […] Opierając się na naszej starej znajomości, mam nadzieję, że w tym wypadku i w chwili tak
poważnej, co najmniej kilku ludzi – jeśli nie cała Polska – potrafi się wznieść ponad interesy
partii, klik i grup. Chciałbym bardzo widzieć Pana między tymi ludźmi.
Proszę przyjąć zapewnienia mojego wysokiego szacunku
Józef Piłsudski
Źródło: A. Piłsudska, Wspomnienia, Warszawa 1992, s. 214–215.
A. Podaj nazwisko adresata tego listu.

B. Podaj nazwę ruchu (nurtu) politycznego, którego reprezentantem był adresat tego
listu.

Zadanie 79.(SP10)
Na podstawie rysunku satyrycznego z 1937 r. wykonaj polecenia.

Czarodziej z COP

Źródło: J. Krawczyk, O Polsce i Polakach, Warszawa 2004, s. 302.
A. Podaj nazwisko postaci przedstawionej na rysunku.
B. Rozszyfruj skrót COP.

Zadanie 80.(SP10)
Na podstawie tekstu i własnej wiedzy wykonaj polecenia.

12 kwietnia […] Niemcy ogłosiły komunikat […]. Było to zupełne zaskoczenie […],
Sikorski nawet interpelował bezpośrednio u Stalina w sprawie oficerów jeńców, o których
wiadomo było, że przebywali w Starobielsku, Ostaszkowie i Kozielsku. Stalin
na to odpowiedział, że wypuszczono z obozu wszystkich jeńców i jeżeli pewnej ilości brak,
to musieli wymaszerować do Mandżurii… . Zakrawało to na żart […]. A tu straszna
wiadomość […]. Zapanowała po prostu rozpacz i jawiło się pytanie, co robić. Jak
zareagować?
Źródło: K. Popiel, Generał Sikorski w mojej pamięci, Warszawa 1983, s. 165.

A. Wyjaśnij, jaką straszną wiadomość zawierał komunikat niemiecki, o którym mowa
w tekście.
B. Wymień dwie funkcje, które generał Władysław Sikorski sprawował we władzach
Rzeczypospolitej Polskiej na Uchodźstwie.

Zadanie 81.(SP10)
W tabeli zamieszczono fragmenty wspomnień wojennych. Wpisz daty roczne opisanych
wydarzeń.

Zadanie 82.(SP10)
Wyjaśnij treść propagandową rysunku opublikowanego w emigracyjnym piśmie Zgoda
w 1948 r., pamiętając o interpretacji elementów graficznych i napisów.

rys. Kazimierz Majewski

Tłumaczenie: Made in Russia – wyprodukowane w Rosji
Źródło: Z. Landau, Gospodarka Polski Ludowej, Warszawa 1994, s. 18.

Zadanie 83.(SP10)
Uzupełnij tabelę, wpisując właściwe pojęcia (terminy). Odpowiedzi wybierz spośród
podanych:

abolicjonizm, apartheid, doktryna powstrzymywania, taktyka biernego oporu,
Długi Marsz, Wielki Skok.

Zadanie 84.(SP10)
Na podstawie fragmentu listu skierowanego w 1968 r. do redakcji Polskiego Radia
i własnej wiedzy wykonaj polecenia.

Kto upoważnił rząd do wysłania wojska, czy śmiecie powiedzieć, że taka jest wola
ludzi? Nie – naród polski nigdy nie popierał żadnej agresji i nie będzie popierał. Agresji
dokonanej […] na kimś przez własny rząd, jak to było […] w 1938 […]. Zhańbiliście honor
polskiego narodu, splamiliście honor polskiego żołnierza. […] Dlaczego u nas radio nie mówi
ani gazety nie piszą, co mówią na agresję Rumunia i Jugosławia. To są naprawdę bratnie
rządy i narody, bo nie przystąpiły do haniebnej agresji.
Źródło: Księga listów PRL-u, cz. II, 1956–1970, Warszawa 2004, s. 19
A. Podaj wydarzenie, o którym radiosłuchacz wyraża swoją opinię w liście.

B. Wyjaśnij, dlaczego autor listu przypomina wydarzenie z 1938 roku.

C. W jaki sposób autor listu uzasadnia swoją ocenę decyzji rządu polskiego?

Zadanie 85.(SP10)
Wśród wymienionych wydarzeń wskaż to, które chronologicznie jest pierwsze, i to, które
jest ostatnie. W tabeli obok wydarzenia chronologicznie pierwszego wpisz literę A, obok
chronologicznie ostatniego literę B.

Zadanie 86.(SR10)
Rozstrzygnij, które wydarzenie miało miejsce za panowania cara Mikołaja I Romanowa.
Obok tego wydarzenia postaw znak X.

Zadanie 87.(SR10)
Na podstawie źródeł wykonaj polecenia.

Źródło 1. Fragment tablicy genealogicznej rodziny Kossaków

Źródło 2. Fragment biografii jednego z przedstawicieli rodziny Kossaków

Kiedyś przyjechał na „Kossakówkę” oficer […] z propozycją wykonania portretu […] Hansa Franka. [Malarz] zdecydowanie odmówił, zasłaniając się […] tym, że już właściwie
nie maluje, choć wokół stało mnóstwo gotowych i zaczętych obrazów. Rzadko kto zdobyłby się
w owych latach na tak odważny gest. […] [Malarz] wierzył, że doczeka końca wojny, klęski
Niemców i wolnej Polski. […] Długą chorobę znosił cierpliwie i w miarę pogodnie. […] [Jego] pogrzeb odbył się […] na cmentarzu Rakowickim w Krakowie. […] Ta śmierć wojenna,
okupacyjna, minęła wtedy niemal bez echa. W hekatombie strat kultury polskiej była jedną
z wielu, choć jakże dotkliwą.
Źródło: K. Olszański, […] Kossak, Wrocław 1982, s. 51–52

A. Podaj imię przedstawiciela rodziny Kossaków, o którym mowa w źródle 2.

B. Wyjaśnij, dlaczego autor biografii (źródło 2.) uznał decyzję malarza za akt odwagi.

Zadanie 88.(SR10)
Na podstawie fragmentu mowy obrończej generała Leopolda Okulickiego wykonaj
polecenie.

Proces ten ma charakter polityczny. […] Temu nikt nie może zaprzeczyć, nie mogą być
przytoczone przeciwko temu żadne dowody, że polskie podziemie nie walczyło z Niemcami
w ciągu pięciu lat […]. Oskarżenie o współpracę z Niemcami jest gorsze niż […] pozbawienie
honoru. Ale, Panie prokuratorze, takie poważne oskarżenie – to […] oskarżenie trzystu tysięcy
żołnierzy Armii Krajowej […].
Źródło: M. Ney-Krwawicz, Komendanci Armii Krajowej, Warszawa 1992, s. 199.

Podaj stosowaną w historiografii nazwę procesu sądowego, w czasie którego została
wygłoszona ta mowa.

Zadanie 89.(SR10)
Na podstawie ilustracji wykonaj polecenie.

Źródło: http://www.nbportal.pl
Tłumaczenie: Totus Tuus – Cały Twój; Soli Deo – Samemu Bogu

Podaj imię i nazwisko postaci, do której papież Jan Paweł II w 1978 r. wypowiedział
słowa zacytowane na rewersie banknotu.

Zadanie 90.(SR10)
Rozstrzygnij, które zdanie jest fałszywe. Obok tego zdania napisz słowo fałsz.

Zadanie 91.(SR10)
Źródło A
Odpowiedzi Francuzów na ankietę dotyczącą przygotowywanej pruskiej ustawy
o przymusowym wywłaszczeniu Polaków w Poznańskiem i na Pomorzu z 1907 r. *[w:] K. Dunin-Wąsowicz, Francuska opinia publiczna wobec sprawy polskiej i Polaków w latach 1895–1914,
Warszawa 1999, s. 69.

*Henryk Sienkiewicz w „L’Echo de Paris” z 18 grudnia 1907 r. zamieścił apel z prośbą o wypowiedzi
przedstawicieli świata zachodniego na temat przygotowywanej ustawy. Odpowiedzi udzieliło 254 respondentów.

Odpowiedź 1.
Możemy się spodziewać, że podobne metody zastosowane będą przeciw naszym
rodakom w Alzacji i Lotaryngii. Co by jednak powiedzieli prawnicy niemieccy, gdyby
Rosjanie w Inflantach i Kurlandii, gdyby Węgrzy w Siedmiogrodzie stosowali względem
swych poddanych niemieckich te same metody wywłaszczeniowe […]. Nie pragnę wcale, aby
podobne pogwałcenie prawa dokonywało się gdzie indziej, nawet w stosunku do Niemców.[…] Gdybym był Niemcem – rumieniłbym się z powodu takiej ustawy […].

Odpowiedź 2.
Nie czekałem na wymowny protest Pański, by ze wszystkich sił protestować
przeciwko prześladowaniom niemieckim w Polsce. […] I nadal protestować będę […]. Jako
Alzatczyk, nie mogę zapomnieć, że mój kraj jest chwilowo pod innym prawem niż
francuskie.
Na podstawie źródła A wykonaj polecenie.
Wyjaśnij, co pomogło cytowanym respondentom zrozumieć sytuację Polaków
w Poznańskiem i na Pomorzu.

Zadanie 92.(SP11)
Wyjaśnij wymowę propagandową ilustracji zamieszczonej na karcie pocztowej. Zinterpretuj jej elementy graficzne.
Karta pocztowa (prawdopodobnie z 1918 r.)

Postaci na pierwszym planie, od lewej: Ignacy Paderewski, Woodrow Wilson.

Zadanie 93.(SP11)
Na podstawie tekstu i własnej wiedzy odpowiedz na pytania.
NA ZACHÓD! Rozkaz dla wojsk frontu zachodniego.
Miasto Smoleńsk, 2 lipca […] Czerwoni żołnierze! Wybiła godzina odwetu! […] Wojska Czerwonego Sztandaru i wojska drapieżnego orła białego stoją w obliczu śmiertelnego starcia. Zanim rzucicie się na wrogów, niech was przeniknie odwaga i zdecydowanie! […] Poprzez trupa białej Polski prowadzi droga do światowego pożaru. Na bagnetach zaniesiemy szczęście i pokój pracującej ludzkości! Na Zachód! […] Wybiła godzina ofensywy! Na Wilno, Mińsk, Warszawę – marsz!
Źródło: A.J. Leinwand, Czerwonym młotem w orła białego […], Warszawa 2008, s. 140–141.

A. Z którego roku pochodzi zacytowany rozkaz?
B. Jakie cele wyznaczono ofensywie Armii Czerwonej? Zacytuj odpowiedni fragment z tekstu rozkazu.
C. Jakim wynikiem zakończyła się ofensywa Armii Czerwonej?

Zadanie 94.(SP11)
Na podstawie tekstu i własnej wiedzy wykonaj polecenia.
Za szczególnie zły i niebezpieczny […] układ międzynarodowy uważał Marszałek Locarno. W układzie tym stworzono bowiem legalną formę dla utrwalenia niebezpiecznego braku równowagi między Zachodem i Wschodem Europy. Nie było dość ostrych słów, których by Marszałek w stosunku do tego traktatu nie używał i dość wielkiej troski, ażeby ten brak równowagi wyrównać.
Źródło: J. Beck, Ostatni raport, Warszawa 1987, s. 29.
A. Wyjaśnij, dlaczego Józef Piłsudski uznał postanowienia traktatu w Locarno za naruszenie równowagi między Zachodem i Wschodem Europy.
B. Podkreśl poprawne zakończenie zdania.
Układ w Locarno został podpisany:
1. w roku poprzedzającym przewrót majowy w Polsce.
2. w tym samym roku, w którym był przewrót majowy w Polsce.
3. rok po przewrocie majowym w Polsce.

Zadanie 95.(SP11)
Na podstawie własnej wiedzy wykonaj polecenia.
A. Przyporządkuj bitwom nazwy uczestniczących w nich jednostek wojskowych. Odpowiedzi wpisz we właściwe rubryki.
1. I Dywizja Piechoty im. Tadeusza Kościuszki
2. I Dywizja Pancerna
3. Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich
4. II Korpus Polski

B. Podaj nazwę jednostki wojskowej, której dowódcą był generał Władysław Anders. Wybierz spośród podanych w części A.

Zadanie 96.(SP11)
Na podstawie fragmentu tekstu piosenki Jacka Kaczmarskiego i własnej wiedzy wykonaj polecenia
A. Podkreśl poprawne zakończenie zdania.
Konferencja, o której mówi tekst piosenki, odbyła się w:
1. Teheranie.
2. Jałcie.
3. Poczdamie.
4. Casablance.
B. Podaj imię i nazwisko gospodarza tej międzynarodowej konferencji.

C. Podaj postanowienie konferencji dotyczące wschodniej granicy Polski.

Zadanie 97. (SP11)
Na podstawie źródeł i własnej wiedzy wykonaj polecenia.

A. Podaj, jaką nazwą określa się w historiografii głosowanie, o którym mówią powyższe źródła.
B.Podkreśl poprawne zakończenie zdania:
Ulotka propagandowa wzywa do oddania głosu zgodnie z zaleceniami:
1. Polskiego Stronnictwa Ludowego.
2. Polskiej Partii Robotniczej.
3. Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”.
4. Stronnictwa Narodowego.
C. Podaj nazwę partii politycznej, której zależało na podaniu rzeczywistych wyników głosowania.

Zadanie 98.(SP11)
Na podstawie tekstu i własnej wiedzy wykonaj polecenia.
Myślę, że […] pierwszy żałobny dzwon dla ekipy Gierka już zadzwonił […]. Bezpośrednią przyczyną wściekłości stało się przemówienie premiera Jaroszewicza […]. Szło o podwyżkę cen […]. W Ursusie wybuchł strajk okupacyjny, potem ekipy robotnicze rozkręciły szyny, wstrzymując duży na tych liniach ruch pociągów; w Radomiu robotnicy licznych fabryk wyszli na ulicę, podpalono gmach Komitetu Wojewódzkiego […]. W 24 godziny po pierwszym oświadczeniu Jaroszewicz […] wydukał w telewizji, że „wobec nowych głosów w dyskusji” (jakiej dyskusji?!) rząd zawiesza podwyżkę cen […].
Źródło: S. Kisielewski, Dzienniki, Warszawa 1996, s. 866–868.
A. Podaj rok wydarzeń komentowanych w tekście.
B. Podaj nazwę organizacji opozycyjnej powstałej w celu pomocy osobom represjonowanym za udział w wydarzeniach w Ursusie i Radomiu, o których mowa w tekście.

Zadanie 99.(SP11)
Spośród sześciu wymienionych wydarzeń z XX wieku, wybierz wydarzenie chronologicznie pierwsze i oznacz je literą A oraz chronologicznie ostatnie i oznacz je literą B.

Zadanie 100.(SP11)
Przyporządkuj przedstawionym obrazom kierunki w malarstwie. Odpowiedzi wybierz spośród podanych i wpisz pod ilustracjami.

secesja, kubizm, surrealizm, symbolizm

Zadanie 101. (SR11)
Na podstawie wykresu i własnej wiedzy wykonaj polecenia.
A. Sformułuj wniosek wynikający z porównania terytorium i potencjału gospodarczego części Górnego Śląska przyznanych Polsce i Niemcom przez Radę Ligi Narodów.
B. Podaj nazwę wydarzenia, które wpłynęło na decyzję o przyłączeniu części Górnego Śląska do Polski.

Zadanie 102.(SR11)
Na podstawie fragmentu tekstu piosenki Jacka Kaczmarskiego i własnej wiedzy wykonaj polecenia.

A. Podaj miejsce i rok konferencji, której dotyczy tekst.
B. Spośród wymienionych postanowień tej konferencji, dotyczących Polski, wybierz i podkreśl to, które nie zostało zrealizowane.
1. Wschodnia granica państwa polskiego zostanie oparta w przybliżeniu na linii Curzona.
2. Państwo polskie otrzyma rekompensatę w postaci części dotychczasowych ziem niemieckich.
3. Zostanie utworzony Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej.
4. W Polsce zostaną przeprowadzone wolne, nieskrępowane, demokratyczne wybory.

Zadanie 103.(SR11)
Na podstawie źródeł wykonaj polecenia.

Źródło 2. Fragment listu Wandy Wasilewskiej do Nikity Chruszczowa
Wanda Wasilewska (1905–1964) – działaczka socjalistyczna i komunistyczna, współorganizatorka Związku Patriotów Polskich, wiceprzewodnicząca PKWN, po wojnie za ojczyznę wybrała ZSRR.
Uważam, że w Polsce sprawy na froncie kulturalnym źle stoją. […] Przesyłam Wam poemat znanego polskiego poety, nagrodzonego orderami i nagrodami państwowymi, członka partii, ogłoszony 21 sierpnia 1955 na pierwszej stronie oficjalnego organu Związku Literatów Polski – w oryginale i w dosłownym przekładzie. Czasopismo przechodzi przed ogłoszeniem przez Wydział Prasy KC i przez cenzurę.
Źródło: A. Bikont, J. Szczęsna, Towarzysze nieudanej podróży (6), Gazeta Wyborcza – 26/02/2000.

A. Podaj przyczynę napisania listu przez Wandę Wasilewską po opublikowaniu Poematu dla dorosłych.
B. Podaj nazwę inwestycji, o której mowa w podkreślonym fragmencie źródła 1.

Zadanie  104. (SP12)
Na podstawie tekstu źródłowego wykonaj polecenia.
Wszystkie zasadnicze decyzje w ciągu wojny podejmowałem sam, nie zwołując nigdy żadnej rady. […] Najbliżej mnie z urzędu stali w owe czasy trzej panowie: generał Rozwadowski, jako szef sztabu, generał Sosnkowski, jako minister wojny, i świeżo przybyły generał Weygand, jako doradca techniczny misji francusko-angielskiej, przysłanej w tym groźnym dla nas czasie. […] Mieliśmy wysłać delegację [na rokowania pokojowe] do Mińska [litewskiego], gdzie się znajdował pan Tuchaczewski […]. Inaczej jak żebraniną tego nazwać nie mogę, gdyż wszczynać miano rozmowę o pokoju w chwili, kiedy zwycięski nieprzyjaciel do stolicy naszej pukał i groził zniszczeniem organizacji państwa […]. Jako Naczelny Wódz i Naczelnik Państwa mocno w rachubę brać musiałem, by nasza delegacja nie wyjeżdżała ze stolicy bez pewności jej utrzymania. […] 6 sierpnia nie na jakiejś naradzie, lecz w samotnym pokoju w Belwederze przepracowywałem samego siebie dla wydobycia decyzji [o rozpoczęciu bitwy]. [w:] „Karta” 2005, nr 45, s. 14–15.

A. Podaj imię i nazwisko autora zacytowanego tekstu. 
B. Podaj, w którym roku miały miejsce wydarzenia opisane w tekście.
C. Wyjaśnij znaczenie bitwy, o której wspomniano w tekście, dla losów Polski i Europy.

Zadanie 105.(SP12)
Spośród wymienionych obiektów wybierz te, które powstały w okresach podanych w tabeli. Wpisz je w odpowiednie rubryki.
-Pałac Kultury i Nauki im. Józefa Stalina w Warszawie
– Huta im. Lenina w Krakowie
– Port w Gdyni
– Fabryka Samochodów Małolitrażowych (Fiat 126P) w Bielsku-Białej

Zadanie 106.(SP12)
Na podstawie rysunków i tekstów satyrycznych opublikowanych w czasopiśmie Mucha w okresie dwudziestolecia międzywojennego oraz własnej wiedzy wykonaj polecenia.

A. Rozpoznaj postaci przedstawione na rysunkach. Podaj ich nazwiska.
B. Uzupełnij tabelę, przyporządkowując właściwe informacje postaciom przedstawionym na rysunkach. Informacje wybierz spośród podanych.
-przeprowadził reformę walutową
-pełnił funkcję Prezydenta Rzeczypospolitej
-dokonał zamachu stanu
-reprezentował Polskę na konferencji pokojowej w Paryżu

Zadanie 107.(SP12)
W tabeli zamieszczono fragmenty wspomnień będących komentarzem do wydarzeń z okresu II wojny światowej. Rozpoznaj je i wpisz w odpowiednie rubryki tabeli. Wybierz wydarzenia spośród podanych.

Zadanie 108. (SP12)
Wyjaśnij treść propagandową radzieckiego rysunku satyrycznego z 1941 r., interpretując co najmniej trzy elementy graficzne.

Zadanie 109.(SP12)
Na podstawie fragmentu tekstu pieśni żołnierskiej i własnej wiedzy wykonaj polecenia.

A. Podkreśl poprawne zakończenie zdania.
W pieśni przedstawiono szlak bojowy 1 Dywizji Pancernej, której dowódcą był :
1. gen. Władysław Anders.
2. gen. Zygmunt Berling.
3. gen. Stanisław Kopański.
4. gen. Stanisław Maczek.
B. Wymień państwa wyzwalane spod okupacji hitlerowskiej przez jednostkę wojskową, której dotyczy treść pieśni.

Zadanie 110.(SP12)
Na podstawie fragmentu pracy współczesnego historyka wykonaj polecenia.[…] Europa jako zamknięty system państw przestała istnieć. […] Historia Europy skończyła się w ciągu jednego tygodnia […], kiedy to pierwszy z kontrataków Armii Czerwonej na północ od Moskwy ujawnił zwartą siłę Związku Radzieckiego, a atak na Pearl Harbor wprowadził Stany Zjednoczone jako jedną ze stron walczących do drugiej wojny światowej. Te dwa państwa […] dysponujące zasobami na skalę przytłaczającą wszystkie siły europejskie, utworzyły nowe systemy polityczne i gospodarcze, których były ośrodkiem, a linia podziału przepołowiła Europę wzdłuż granic wschodnich monarchii cesarstwa karolińskiego. […] [w:] M. Howard, Wojna w dziejach Europy, Wrocław 1990, s. 179.

A. Podaj rok wspomnianych w tekście dwóch wydarzeń z okresu II wojny światowej.
Rok ..
B. Sformułuj tezę dotyczącą zmiany w układzie sił politycznych w Europie po II wojnie światowej, którą autor stawia w zacytowanym fragmencie pracy.

Zadanie 111.(SP11)
Na podstawie rysunku satyrycznego Borysa Jefimowa z 1951 r. i własnej wiedzy wykonaj polecenia.
A. Spośród wymienionych państw wybierz to, które nie skorzystało z pomocy będącej przedmiotem rysunku satyrycznego. Podkreśl nazwę tego państwa.
1. Republika Francuska
2. Republika Federalna Niemiec
3. Republika Czechosłowacka
4. Republika Włoska
B. Wyjaśnij, dlaczego państwo, wskazane przez Ciebie w poleceniu A, nie skorzystało z pomocy będącej przedmiotem rysunku satyrycznego.

Zadanie 112.(SR12)
Na podstawie rysunku satyrycznego opublikowanego w niemieckim czasopiśmie w marcu 1944 roku wykonaj polecenia.

A. Wyjaśnij cel propagandowy rysunku satyrycznego.
B. Podkreśl poprawne zakończenie zdania.
Dokument, którego nazwa widnieje na żaglu statku, powstał w roku
1. bitwy powietrznej o Anglię.
2. ataku Japończyków na Pearl Harbor.
3. klęski Niemiec pod Stalingradem.
4. lądowania aliantów w Normandii.

Zadanie 113.(SR12)
Wyjaśnij przyczyny różnic w prezentacji planu gospodarczego w obu źródłach ikonograficznych.

Zadanie 114. (SR12)
Na podstawie tekstu wykonaj polecenie.
Doktryna, której służył Robespierre, jest znana. […] W przeciągu sześciu […] tygodni w samym tylko Paryżu poszło na gilotynę tysiąc trzysta siedemdziesiąt sześć osób. […] Dzieje ustrojów totalnych dostarczyły już tak obfitego materiału, że wolno kusić się o spostrzeżenie natury ogólnej. […] Żądza niczym nieograniczonej władzy, wściekła walka o utrzymanie raz zdobytej, zdolne są […] paraliż[ować] zmysł moralny. Jakże bowiem inaczej wyjaśnić uparte niszczenie najcenniejszych substancji narodowych, popełnianie ciągle tych samych „błędów i wypaczeń”, gołym okiem widocznych dla tak zwanego szarego człowieka?[w:] P. Jasienica, Rozważania o wojnie domowej, Warszawa 2007, s. 109–110.

Wyjaśnij, co mogłoby w powyższym tekście budzić zastrzeżenia cenzora w PRL w 1969 roku.

Zadanie 115. (SR12)
Uporządkuj chronologicznie wydarzenia z XX wieku, zaczynając od najwcześniejszego. Uzupełnij tabelę, wpisując w odpowiedniej kolejności: 1, 2, 3, 4, 5.

Zadanie 116.(SP13)
Na podstawie tekstu źródłowego wykonaj polecenie.
List ambasadora Francji w Niemczech do ministra spraw zagranicznych Francji, Berlin, 20 grudnia 1907 r.
Jak surowych nie mielibyśmy sądów o polityce niemieckiej w Polsce, byłoby bardzo nie na miejscu, aby Francuzi interweniowali w tego rodzaju sprawach w Niemczech. Sytuacja naszych rodaków na terenach anektowanych [w Alzacji i Lotaryngii] jest zbyt podobna do sytuacji Polaków, abyśmy mogli bez bardzo ujemnych skutków trwonić nasze sentymenty na rzecz tych ostatnich. W chwili, kiedy podejmowane są widoczne wysiłki, aby zerwać więzy łączące Rosję z Francją, znaczyłoby to dostarczyć [Niemcom] przeciwko nam potężnego oręża […] i obudzić podejrzenia, które nasze sympatie do Polski zawsze wzbudzały w Petersburgu.[w:] J. W. Borejsza, Piękny wiek XIX, Warszawa 2010, s. 303–304.
Podaj dwa powody sprzeciwu autora listu wobec interwencji francuskiej w obronie Polaków.

Zadanie 117. (SP13)
Na podstawie danych statystycznych wykonaj polecenie.
Tabela. Struktura zawodowo czynnej ludności Wielkiej Brytanii w latach 1801–1911
(w %)

Podaj nazwę procesu gospodarczego, którego skutki zilustrowano danymi w tabeli, oraz dwa argumenty uzasadniające odpowiedź.

Zadanie 118. (SP13)
Na podstawie fragmentu ultimatum z 1914 r. i własnej wiedzy wykonaj polecenia.
Rząd królestwa Serbii […] tolerował przestępczą działalność różnych stowarzyszeń i związków skierowanych przeciwko monarchii, […] tolerował wszelkie manifestacje, których celem było wzbudzić w ludności serbskiej nienawiść do monarchii i pogardę dla jej instytucji. Ta karygodna pobłażliwość rządu królestwa Serbii nie ustawała nawet wówczas, gdy wypadki 28 czerwca wykazały całemu światu jej straszliwe skutki. Z wypowiedzi i zeznań zbrodniarzy, sprawców zamachu z 28 czerwca wynika, że mord dokonany w Sarajewie był uplanowany w Belgradzie.[w:] Teksty źródłowe do nauki historii w szkole, nr 47, Warszawa 1960, s. 5.
A. Podaj nazwę państwa, które wystosowało zacytowane ultimatum.
B. Podaj nazwę bloku polityczno-militarnego, do którego należało państwo – autor tego ultimatum.
C. Wyjaśnij wpływ wypadków 28 czerwca na rozwój sytuacji międzynarodowej w 1914 r.

Zadanie 119.(SP13)
Na podstawie rysunku opublikowanego w polskim czasopiśmie satyrycznym w 1939 r. wykonaj polecenia.
A. Wyjaśnij koncepcję polityki zagranicznej, której dotyczy rysunek.
B.Rozpoznaj postaci przedstawione na rysunku.
C. Oceń, czy polityka, której dotyczy rysunek, skutecznie zabezpieczyła interesy Polski w 1939 r. Odpowiedź uzasadnij.

Zadanie 120.(SP13)
Na podstawie źródeł oraz własnej wiedzy wykonaj polecenia.

Źródło 3. List profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego do posła BBWR profesora Adama Krzyżanowskiego (fragmenty)
Liczne wydarzenia […] podważają […] moralne podstawy naszego życia społecznego i politycznego w Polsce […]. W szeregu tych zdarzeń sprawa więźniów brzeskich [aresztowanych w nocy z 9 na 10 września 1930 r.] jest zjawiskiem najgroźniejszym. […] Przedstawiamy Panu wiadomości o losie więźniów: Więźniowie Ci, byli ministrowie Rzeczypospolitej Polskiej, posłowie na Sejm Polski […] byli zmuszani do wykonywania prac poniżających. Więźniowie byli głodzeni przez dwa miesiące […]. Niektórzy więźniowie byli bici. […] Jesteśmy przekonani, że Pan uczyni wszystko […] dla naprawienia krzywd i zapobieżenia powtórzeniu się w Polsce podobnych wypadków.[w:] Wielka historia Polski, t. 9, Kraków 2003, s. 187.

A. Podkreśl poprawne zakończenie zdania.
Źródło 1. to plakat wyborczy:
1. Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem.
2. Centrolewu.
3. Chadecji.
4. Klubu Narodowego.

B. Czy ugrupowanie, które zwyciężyło w wyborach przeprowadzonych 16 listopada 1930 r., mogło samodzielnie utworzyć rząd? Odpowiedź uzasadnij.
C. Wyjaśnij, dlaczego władze sanacyjne zdecydowały się na aresztowania, o których mowa w źródle 3.
D. Podkreśl poprawne zakończenie zdania.
Zacytowany list (źródło 3.) został napisany w obronie polityków, wśród których był:
1. Ignacy Mościcki.
2. Gabriel Narutowicz.
3. Ignacy Paderewski.
4. Wincenty Witos.