Zadania maturalne z Historii

Temat: XIX wiek (część 3.)

Zadania pochodzą z oficjalnych arkuszy maturalnych CKE, które służyły przeprowadzaniu majowych egzaminów. Czteroznakowy kod zapisany przy każdym zadaniu wskazuje na jego pochodzenie: S/N – „stara”/”nowa” formuła; P/R – poziom podstawowy/rozszerzony; np. 08 – rok 2008.

Zbiór zadań maturalnych w formie arkuszy, możesz pobrać >> TUTAJ <<.

Zadanie 131.(NR16)
Anonimowa piosenka o Berku Joselewiczu1
Gdy nie stało Naczelnika,
Nie dał się pan Berko zdurzyć2.
Gdy nie stało Naczelnika,
W rękę pika, na konika,
Z Francuzami wnet się zbratał.
Bonapart zrobił go szefem,[…] Potem pod księciem Józefem,[…] Bił się w dwójnasób, bo wet za wet,
Za Żyda i za Polaka!
M. Janion, Bohater, spisek, śmierć. Wykłady żydowskie, Warszawa 2009, s. 43.

1 Berek Joselewicz – polski kupiec pochodzenia żydowskiego, pułkownik wojska polskiego.
2 Zdurzyć – oszukać.

Na podstawie zamieszczonego utworu zaznacz wydarzenie, w którym uczestniczył Berek
Joselewicz.
A. konfederacja barska
B. konfederacja targowicka
C. wojna w obronie Konstytucji 3 maja
D. wojna Księstwa Warszawskiego z Austrią

Zadanie 132.(NR16)
Fotografia. Belweder

www.ulice-warszawy.pl

132.1.Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
Budynek przedstawiony na fotografii jest reprezentatywny dla
A. baroku.
B. manieryzmu.
C. klasycyzmu.
D. secesji
132.2.Wyjaśnij, jakie wydarzenia tzw. nocy listopadowej rozegrały się w budynku
przedstawionym na fotografii.

 

132.1.
C.
132.2.
Przykładowa odpowiedź
Nocą 29/30 listopada 1830 roku spiskowcy zaatakowali Belweder, który był siedzibą
Wielkiego Ks. Konstantego. Celem ataku było zabicie lub pochwycenie księcia.

Zadanie 133. (NR16)
Rodzina Hauke – fragment genealogii
Rozpoznaj przedstawicieli rodziny Hauków, o których informacje podano w tabeli.
Wpisz ich imiona do odpowiednich rubryk.

1. Maurycy
2. Władysław Leopold/ Władysław
3. Józef Ludwik
4. Aleksander

Zadanie 134.(NR16)
Rozstrzygnij, które z zamieszczonych wyżej źródeł przedstawia godło ustanowione
podczas powstania styczniowego i wyjaśnij jego symbolikę.

Przykładowa odpowiedź
Rozstrzygnięcie
Źródło 2.
Wyjaśnienie
Trójdzielna tarcza z symbolami Polski (Orzeł), Litwy (Pogoń) i Rusi/Ukrainy (Archanioł
Michał) zapowiadała odrodzenie się Rzeczypospolitej złożonej z trzech równoprawnych
elementów. Symbolika odnosi się do trzech elementów składowych Rzeczypospolitej (Polska,
Litwa, Ruś/Ukraina).

Zadanie 135.(NR16)
Fragment wypowiedzi programowej z epoki[…] [P]aństwo może stworzyć tylko naród zdrowy, silny, liczny, posiadający wydatną
indywidualność, spójny i silnie do tej odrębności przywiązany; państwo polskie stworzy
przede wszystkim naród polski, z rdzennie polskiej ludności złożony, polską żyjący kulturą,
gdy zdobędzie on odpowiednią siłę wewnątrz i na zewnątrz, wtedy, w odpowiedniej chwili,
może jednać sobie koncesjami tych, których będzie potrzebował: wtedy ustępstwa te będą
właściwie ocenione jako ustępstwa silnych, gdy dziś słaba Polska ustępstwami tymi tylko
rozzuchwala rozmaite żywioły przeciw sobie.

Wiek XIX w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii,
studentów i uczniów, oprac. M. Sobańska–Bondaruk, S. B. Lenard, Warszawa 1998, s. 432–433.

Podaj nazwę nurtu polskiej myśli politycznej ukształtowanego na przeł. XIX i XX w.
i reprezentowanego przez zacytowany tekst. Swoją odpowiedź uzasadnij, przywołując
dwa argumenty.

Przykładowa odpowiedź
Nazwa
Ruch narodowy/ nacjonalizm/ endecja.
Uzasadnienie
– idea państwa narodowego,
– siła państwa polskiego zależy od siły narodu polskiego,
– kultywowanie polskiej tradycji i rozwój kultury,
– egoizm narodowy.

Zadanie 136.(SP17)
Tabela. Przemysł bawełniany w Anglii w latach 1760–1840

135.1. Podkreśl poprawne dokończenie zdania.
Do największego zwielokrotnienia ilości bawełny importowanej do Anglii doszło w latach
A. 1760–1780.
B. 1780–1800.
C. 1800–1820.
D. 1820–1840.

136.2. Sformułuj wniosek dotyczący związku między zmianami ilości bawełny
importowanej do Anglii w 2. poł. XVIII i 1. poł. XIX w. a liczbą mechanicznych
wrzecion i warsztatów mechanicznych.
136.3. Podaj stosowaną w historiografii nazwę dla określenia procesu, którego skutki
zobrazowano danymi w tabeli.

 

136.1.
B.
136.2.
Przykładowa odpowiedź
Wzrost liczby mechanicznych wrzecion i warsztatów tkackich spowodował większe
zapotrzebowanie na bawełnę
136.3.
Poprawna odpowiedź
rewolucja przemysłowa

 

Zadanie 137.(SP17)
Fotografia. Obiekt wzniesiony w Paryżu w latach 1806–1808

Na podstawie: Epoki i kierunki w kulturze. Encyklopedia PWN, Warszawa 2008, s. 336.

137.1. Podkreśl poprawne dokończenie zdania.
Obiekt widoczny na fotografii wzniesiono w stylu
A. klasycystycznym.
B. rokokowym.
C. secesyjnym.
D. barokowym.

137.2. Podkreśl poprawne dokończenie zdania.
Obiekt widoczny na fotografii nawiązuje swoją formą do kultury
A. starożytnego Egiptu.
B. starożytnej Grecji.
C. starożytnego Rzymu.
D. starożytnej Persji.
137.3. Podkreśl poprawne dokończenie zdania.
Widoczny na fotografii obiekt wzniesiono w celu upamiętnienia
A. zmiany ustroju.
B. koronacji władcy.
C. narodzin następcy tronu.
D. zwycięstw militarnych.

 

137.1.
A.
137.2
Poprawna odpowiedź
C.
137.3.
Poprawna odpowiedź
D.

Zadanie 138.(SP17)
Sandor Petӧfi, Armia siedmiogrodzka [fragment] Wątpić w zwycięstwo? Przecież Bem z nami,
Szermierz wolności – szafarz naszych losów,
On – Ostrołęki gwiazda krwawa
Idzie na czele płomień zemsty niosąc.[…] Los dwóch narodów tu się zespolił,
Polski i Węgier. Cóż trzeba więcej?
Na pewno wspólne wywalczą cele,
Ująwszy się za ręce.
Historia powszechna. Czasy nowożytne 1640–1870. Wybór tekstów źródłowych, red. B. Krauze,
Warszawa 1951, s. 317–318

138.1. Wyjaśnij, o jakie wspólne cele walczyły narody wymienione w wierszu.
138.2. Podaj rok, w którym najwcześniej mógł powstać wiersz.

138.1.
Poprawna odpowiedź
Oba narody walczyły o niepodległość (wolność).
138.2.
Poprawna odpowiedź
1848/1849

Zadanie 139.(SP17)
Mapy Ameryki Południowej

Na podstawie: A. Pankowicz, Historia […], Warszawa 1998, s. 32, 33.

Na podstawie map i własnej wiedzy oceń prawdziwość poniższych zdań. Zaznacz P, jeśli
zdanie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.

 

1 – F
2 – P
3 – P

Zadanie 140. (SP17)
Angielskie rysunki satyryczne dotyczące wojny krymskiej
140.1. Podaj nazwę państwa, które ukazano na rysunku pod postacią niedźwiedzia.
140.2. Wyjaśnij, jak zmieniła się sytuacja polityczna tego państwa w latach 1853–1855.
W odpowiedzi odwołaj się do treści obu rysunków.

140.1.
Poprawna odpowiedź
Rosja [Cesarstwo Rosyjskie] 140.2.

Przykładowa odpowiedź
W 1853 r. Rosja była poważnym zagrożeniem dla Turcji – na rysunku potężny rosyjski
niedźwiedź „przytula” do siebie symbolizującego Turcję indyka w taki sposób, że prawie go
dusi. W 1855 r. w czasie wojny krymskiej pozycja Rosji uległa znacznemu osłabieniu – na
rysunku ukazano, że rosyjski niedźwiedź znalazł się w pułapce, na skutek poparcia jakiego
udzieliły Turcji inne państwa [Anglia, Francja i Austria], które symbolizują umundurowane
postacie „myśliwych” czyhające na niedźwiedzia.

 

Zadanie 141.(SP17)
Uzupełnij tabelę – wpisz nazwy nurtów myśli społeczno-politycznej. Wybierz je spośród
podanych.

chrześcijańska demokracja komunizm konserwatyzm liberalizm

K. Marks, F. Engels, […], Warszawa 1953, s. 48;[…] Materiały i rozprawy do teorii, dziejów i współczesności […], Warszawa 1993, s. 34;
Źródła i materiały do nauczania historii, red. S. Sierpowski, Warszawa 1998, s. 205.

Poprawne odpowiedzi
A – komunizm
B – liberalizm
C – chrześcijańska demokracja

Zadanie 142.(SP17)
Rewers medalu pamiątkowego z XIX w.

142.1. Podkreśl poprawne dokończenie zdania.
Medal upamiętniał uwłaszczenie chłopów ogłoszone przez
A. Fryderyka Wilhelma w zaborze pruskim.
B. Ferdynanda I w Galicji.
C. Rząd Narodowy w zaborze rosyjskim.
D. Aleksandra II zaborze rosyjskim.

142.2. Podaj polityczny cel wydania dekretu upamiętnionego medalem.
142.3. Wyjaśnij przyczynę umieszczenia podwójnej datacji na medalu.

 

142.1.
Poprawna odpowiedź
D.
142.2.
Poprawna odpowiedź
Odciągniecie chłopów od udziału w powstaniu styczniowym.
142.3.
Poprawna odpowiedź
W Królestwie Polskim obowiązywało podawanie daty według „nowego stylu” (kalendarza
gregoriańskiego) oraz „starego stylu” (kalendarza juliańskiego), używanego w Rosji.

Zadanie 143.(SP17)
Ilustracja. Uczony i jego wynalazek

http://imgc.allpostersimages.com

143.1. Podkreśl poprawne dokończenie zdania.
Wynalazca przedstawiony na ilustracji to
A. Aleksander Graham Bell.
B. Thomas Alva Edison.
C. Gottlieb Daimler
D. Alfred Nobel.

143.2. Podkreśl poprawne dokończenie zdania.
Wynalazku, który został zaprezentowany na ilustracji, dokonano w okresie między
A. kongresem wiedeńskim a Wiosną Ludów.
B. Wiosną Ludów a wojną secesyjną.
C. wojną secesyjną a wybuchem I wojny światowej.
D. zakończeniem I wojny światowej a wybuchem II wojny światowej.

 

143.1.
Poprawna odpowiedź
B.
143.2.
Poprawna odpowiedź
C.

 

Zadanie 144.(SP17)
143.1. Podaj wydarzenia, w wyniku których doszło do usunięcia pomników
zaprezentowanych na fotografiach A i B.
144.2. Podaj, jakie znaczenie dla historii Niemiec odegrały obie postaci, którym
poświęcono pomniki.
144.3. Podaj nazwę funkcji, którą postać przedstawiona na pomniku oznaczonym literą A pełniła w latach 1871–1890.

144.1.
Przykładowa odpowiedź
Pomnik A:
Włączenie Poznania [Wielkopolski] do Polski po I wojnie światowej [w wyniku powstania
wielkopolskiego, klęski Niemców w I wojnie, decyzje traktatu wersalskiego].
Pomnik B:
Włączenie Wrocławia do Polski po II wojnie światowej [w wyniku klęski Niemiec w II wojnie,
zmiany granic Polski po II wojnie].
144.2.
Przykładowa odpowiedź
Obaj doprowadzili do zjednoczenia Niemiec.
144.3.
Przykładowa odpowiedź
Kanclerz Niemiec [Rzeszy Niemieckiej]

 

Zadanie 145.(SR17)
Na podstawie tekstu źródłowego wykonaj polecenie.
Fragment wspomnień Jana Bartkowskiego

Była to pierwsza wieść o rewolucji we Francji. Im bliżej dochodziły nas szczegóły
o walce lipcowej, tym większe wyradzały się nadzieje w wyobraźni żywej młodzieży.
Wkrótce uczniowie uniwersytetu zaczęli wracać do stolicy, a że i wojsko już opuszczało obóz
pod Powązkami, akademicy i podchorążowie oraz oficerowie młodsi piechoty skwapliwie
garnęli się w małe kółka i cichaczem rozprawiali już nie tyle o wypadkach w Paryżu, jak
raczej o prawdopodobieństwie powstania własnego kraju i pomocy w takim razie ze strony
Francji.

J. Skowronek, […], Warszawa 1987, s. 71.

Zaznacz poprawne dokończenie zdania i uzasadnij swój wybór.
Tekst źródłowy zawiera charakterystykę sytuacji społecznej przed wybuchem powstania
A. kościuszkowskiego.
B. listopadowego.
C. krakowskiego.
D. styczniowego.

Prawidłowa odpowiedź
B.
Przykładowe uzasadnienie:
– rewolucja lipcowa była inspiracją do wybuchu powstania listopadowego;
– przed powstaniem listopadowych zakładano tajne koła spiskowe, w tek[cie autor tak|e
mówi o zakładanych tajnych kółkach (spiskach);
– tekst mówi o aktywności spiskowej studentów, podchorążych i młodszych oficerach, którzy
byli w powstaniu listopadowym główną siła sprawczą.

Zadanie 146.(SR17)
Na podstawie mapy i własnej wiedzy wykonaj polecenie.

Zaznacz poprawne dokończenie zdania i uzasadnij swój wybór.

Mapa przedstawia Europę
A. przed wybuchem Wielkiej Rewolucji Francuskiej.
B. w czasie wyprawy Napoleona do Rosji.
C. po zakończeniu kongresu wiedeńskiego.
D. w drugiej połowie XIX wieku.

Prawidłowa odpowiedź
C.
Przykładowe uzasadnienie:
– podział ziem polskich (Królestwo Polskie, Rzeczpospolita Krakowska);
– obecność na mapie zjednoczonych Niderlandów.

Zadanie 147.(SR17)
Na podstawie tekstu źródłowego wykonaj polecenie.
Fragment opracowania historycznego

Obóz [ten], rozwijając szeroką akcję paradyplomatyczną, liczył na pomoc ze strony mocarstw
zachodnich, głównie Francji i Wielkiej Brytanii, marząc o sytuacji, w której doszłoby do
wojny między nimi a Rosją, co stworzyłoby warunki do podniesienia sprawy polskiej na
forum międzynarodowym. Niepodległa Polska miała być liberalną monarchią konstytucyjną
o dziedzicznym tronie, zgodnie z zapisem Konstytucji 3 maja […]. Miano w niej
przeprowadzić uwłaszczenie chłopów, za odszkodowaniem właścicieli ziemskich.[O]czywiście szlachcie nadal przypadałaby rola przywódcza w kraju.

Historie Polski w XIX wieku, red. A. Nowak, t. 4, Warszawa 2015, s. 144.

Podaj stosowaną w historiografii nazwę obozu Wielkiej Emigracji, którego dotyczy
tekst. Uzasadnij swoją odpowiedź, przywołując dwa argumenty.

Poprawna odpowiedź
Nazwa: Hotel Lambert / obóz konserwatywno-liberalny (konserwatywny) / obóz Adama
Jerzego Czartoryskiego.
Przykładowe uzasadnienie:
– przekonanie o wadze dyplomacji;
– odzyskanie niepodległości możliwe dzięki sprzyjającej sytuacji międzynarodowej (konflikt
państw zachodnich z Rosją);
– ustrój monarchiczny przyszłej Polski;
– bazowanie na zasadach Konstytucji 3 maja;
– deklaracja uwłaszczenia chłopów za odszkodowaniem.

Zadanie 148.(SR17)
Na podstawie danych z tabeli i własnej wiedzy wykonaj polecenie.
Tabela. Rozwój kolei (długość uruchomionych linii w km)
Oceń prawdziwość poniższych zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, albo F –
jeśli jest fałszywe.

Poprawna odpowiedź
1 – F
2 – P
3 – F

Zadanie 149.(SR17)
Na podstawie diagramu i własnej wiedzy wykonaj polecenie.
Diagram. Aktywność społeczno-polityczna społeczeństwa polskiego w XIX wieku
Wyjaśnij, dlaczego aktywność społeczno-polityczna Polaków w XIX wieku podlegała
ewolucji.

Przykładowe odpowiedzi:
– W I połowie XIX wieku spiski niepodległościowe i zbrojne powstania brały górę nad
sprawami społecznymi, w II połowie XIX wieku robotnicy stają się dużą, zorganizowaną
grupą, która podejmuje walkę o sprawy społeczne, socjalne.
– Klęski powstań narodowych spowodowały osłabienie dążeń niepodległościowych.
– Rozwój kapitalizmu/przemysłu w II poł. XIX w. spowodował, że nowe grupy społeczne
podjęły walkę o sprawy socjalne.

Zadanie 150.(SR17)
Źródło A
Fragment pracy Alexisa de Tocquevilla
Zasada: „Niech nie płaci podatków, kto nie bierze udziału w ich ustanowieniu” wydaje się
równie solidnie ugruntowana we Francji co w samej Anglii. […] W osiemnastym wieku
w Anglii korzysta z przywileju podatkowego ubogi, we Francji – bogaty. Tam arystokracja
wzięła na siebie największe ciężary publiczne, byle jej pozwolono rządzić; tu – aż do końca
zachowała immunitet podatkowy, żeby się cieszyć po utracie władzy. […] Mazarin […] chciał obłożyć podatkiem najbogatszych obywateli, a ściągnął go
z nędzarzy; ale skarb nic na tym nie stracił. […] Chęć zapobieżenia, by naród, od którego
domagano się pieniędzy, nie zaczął w zamian domagać się wolności, kazał czuwać
nieustannie nad tym, by klasy pozostały sobie dalekie i obce. […] W tej nieustającej wojnie
pretensji i inicjatyw Wasza Królewska Mość zmuszony jest decydować o wszystkim sam.

A. de Tocqueville, Dawny ustrój i rewolucja, Kraków 1994, s. 119, 121, 126.

Na podstawie źródła A wykonaj polecenia.

Wyjaśnij, jaka – według Tocquevilla – istniała zależność między płaceniem podatków
a udziałem w sprawowaniu władzy w Anglii i Francji.

Przykładowe odpowiedzi
– W Anglii upowszechniła się zasada, że kto płaci podatki ma wpływ na rządzących[przestrzeganie praw, skalę wolności].
– W Anglii, ci którzy płacili podatki uczestniczyli w sprawowaniu władzy, we Francji
arystokracja została zwolniona z płacenia podatków i król rządzi samodzielnie.

Zadanie 151.(SR17)
Podaj dwie okoliczności, które przyczyniły się do ustanowienia rządów absolutnych
we Francji.

Przykładowa odpowiedź
– We Francji arystokracja (ludzie bogaci) zrzekła się władzy za cenę zachowania przywilejów
podatkowych.
– Wrogie i skłócone stany/klasy nie mogły współpracować i bronić swoich interesów.

Zadanie 152.(SR17)
Źródło A

Fragment artykułu współczesnego historyka Anthony’ego Uptona
Wybuchające od czasu do czasu rozruchy i protesty ludowe [we Francji i Hiszpanii
w XVII w.] dotyczyły zazwyczaj problemów lokalnych. […] W większości wypadków elity
lokalne były doskonale świadome własnych interesów i starały się wynegocjować
kompromisowe porozumienie z władcą, jeśli mimo to niepokoje trwały nadal, czynnie
pomagały mu w zaprowadzeniu porządku. Żadna z tych rewolt nie naruszyła istniejących
struktur władzy głównie dlatego, że powstańcy nie byli w stanie przekroczyć bariery
intelektualnej, każącej im nadal wierzyć w boski charakter władzy panującego.

A. Upton, Polityka, [w:] Zarys historii Europy. XVII wiek, Warszawa 2003, s. 123

Źródło B

Charles Talleyrand, Pamiętniki [fragment] Każdy czuł się zbyt rządzony. […] Każdy młody człowiek, ledwie się znalazł
w kolegium czy akademii, już uważał zastosowanie tego, czego się tam nauczył czy co
przeczytał, za niezbędną zdobycz rozumu ludzkiego. Każdy stan chciał się odnowić. […] Deputacja trzeciego stanu, zanim zatryumfowała nad dwiema pozostałymi, zajęła się
sporządzaniem Deklaracji Praw. […] Deklaracja była niczym innym jak teorią równości […].
Nie ma między ludźmi różnicy i nie powinno być. […] Lud jest źródłem wszelkiej władzy
politycznej, a zarazem jej kresem. Tylko do niego należy suwerenność. […] Było zupełnie
oczywiste, ze dziedziczna monarchia nie daje się połączyć z zastosowaniem takiej teorii.

Ch. Talleyrand, Pamiętniki, Londyn 1994, s. 114–115, 126–128
Na podstawie źródeł A i B wykonaj polecenie.

Rozstrzygnij, czy autorzy źródeł prezentują podobne opinie o relacjach między
społeczeństwem a monarchą. Odpowiedź uzasadnij.

Poprawna odpowiedź
Nie
Przykładowe uzasadnienie:
W źródle H autor twierdzi, że buntujące się społeczeństwo nigdy nie przekraczało istniejącego
porządku społecznego zakładającego boski charakter władzy, natomiast w źródle I autor
opisuje proces buntu społecznego, w którym (pod wpływem idei oświeceniowych) boski
charakter władzy został zakwestionowany.

Zadanie 153.(NR17)
Fragment opracowania historycznego

[P]o zwolnieniu z więzienia […] zdecydował się pożegnać cara Pawła I i podziękować mu za
obdarzenie wolnością ok. 12000 Polaków. Bóle uniemożliwiły mu chodzenie, wniesiono więc
Naczelnika na krześle […], dzięki temu nie musiał klękać przed carem, aby ucałować zgodnie
z ceremonią dłoń władcy. Jak się ubrał […] generał lejtnant wojska polskiego? Nałożył
mundur generała armii amerykańskiej.

Na podstawie: […] w oczach artystów i historyków, red. E. Biernacka, Warszawa 1995, s. 69.

Rozpoznaj postać (podaj imię i nazwisko), której dotyczy ten opis. Uzasadnij swoją
odpowiedź, przywołując dwa argumenty.

Poprawna odpowiedź
Postać: Tadeusz Kościuszko
Przykładowe uzasadnienie:
– jest nazwany w tekście Naczelnikiem;
– tekst zawiera informację o tym, że jest generałem polskim;
– tekst informuje, że był generałem amerykańskim [brał udział w walkach o niepodległość
Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej].

Zadanie 154.(NR17)
Fragment opracowania historycznego

Obóz [ten], rozwijając szeroką akcję paradyplomatyczną, liczył na pomoc ze strony mocarstw
zachodnich, głównie Francji i Wielkiej Brytanii, marząc o sytuacji, w której doszłoby do
wojny między nimi a Rosją, co stworzyłoby warunki do podniesienia sprawy polskiej na
forum międzynarodowym. Niepodległa Polska miała być liberalną monarchią konstytucyjną
o dziedzicznym tronie, zgodnie z zapisem Konstytucji 3 maja […]. Miano w niej
przeprowadzić uwłaszczenie chłopów, za odszkodowaniem właścicieli ziemskich.[O]czywiście szlachcie nadal przypadałaby rola przywódcza w kraju.

Historie Polski w XIX wieku, red. A. Nowak, t. 4, Warszawa 2015, s. 144.

Podaj stosowaną w historiografii nazwę obozu politycznego Wielkiej Emigracji, którego
dotyczy tekst. Uzasadnij swoją odpowiedź, przywołując dwa argumenty.

Poprawna odpowiedź
Nazwa: Hotel Lambert / obóz konserwatywno-liberalny [konserwatywny] / obóz [Adama
Jerzego] Czartoryskiego.
Przykładowe uzasadnienie:
– przekonanie o wadze dyplomacji;
– odzyskanie niepodległości możliwe dzięki sprzyjającej sytuacji międzynarodowej
(konflikt państw zachodnich z Rosją);
– ustrój monarchiczny przyszłej Polski;
– bazowanie na zasadach Konstytucji 3 maja;
– deklaracja uwłaszczenia chłopów za odszkodowaniem.

Zadanie 155.(NR17)
Ukaz uwłaszczeniowy w Królestwie Polskim z 2 marca 1864 r. [fragment]

Artykuł 1. Grunta zostające w posiadaniu włościan […] tak w dobrach prywatnych
i najmiłościwiej rozdarowanych (majorackich)1, jako też w dobrach instytutowych (różnych
zakładów) i rządowych, przechodzą na zupełną własność włościan w posiadaniu tych gruntów
będących. […] Artykuł. 2. [W]łościanie uwolnieni zostają raz na zawsze od wszelkich bez wyłączenia
powinności, jakimi na korzyść dziedziców obłożeni byli […], wszelkie dochodzenie
zaległości i niedoborów […] zniesionych powinności ustaje i z tego tytułu żadne nowe
dochodzenie w przyszłości miejsca mieć nie może. Na przyszłość włościanie obowiązani są
wnosić do skarbu za nabytą przez nich na własność ziemię podatek gruntowy […].
Artykuł 3. Dziedzice dóbr prywatnych, instytutowych i najmiłościwiej rozdarowanych[…] otrzymują od rządu wynagrodzenie za zniesione powinności włościańskie. […] Artykuł 4. Razem z gruntem przez każdego włościanina nabytym przechodzą na własność
jego zupełną wszelkie znajdujące się na tym gruncie mieszkalne i gospodarskie budowle,
a zarazem inwentarz gruntowy, jako to: bydło, robocze narzędzia, zasiewy.

Wiek XIX w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii,
studentów i uczniów, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 1998, s. 307.

1 Dobra majorackie – majątki niepodzielne, dziedziczone przez najstarszego syna; tutaj rozdawane przez cara

155.1. Na podstawie źródła i własnej wiedzy oceń prawdziwość poniższych zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.

155.2. Wyjaśnij polityczną przyczynę wydania zacytowanego dokumentu.

155.1.
1 – P
2 – F
3 – F
155.2.
Przykładowa odpowiedź
Przyczyną wydania przez cara ukazu uwłaszczeniowego była chęć odciągnięcia (zniechęcenia) chłopów od udziału w powstaniu styczniowym.

 

Zadanie 156.(NR17)
Adachi Ginkō 1, Szwaczki, 1887 r.
Podaj stosowaną w historiografii nazwę przemian kulturowych w Japonii, o których
świadczy scena przedstawiona na ilustracji. Odpowiedź uzasadnij.

Poprawne odpowiedzi
Nazwa:
– reformy / rewolucja Meiji;
– europeizacja;
– westernizacja;
– amerykanizacja;
– oświecenie [epoka światłych rządów];
– wyjście z izolacji.
Przykładowe uzasadnienie:
– Na ilustracji przedstawiono Japonki w dziewiętnastowiecznych strojach europejskich
(dopasowane suknie z tiurniurą).
– Na ilustracji przedstawiono Japonki pracujce w zakładzie krawieckim jedna z nich szyje
na maszynie.
– Obecność strojów, mebli i urządzeń charakterystycznych dla cywilizacji zachodniej.

Zadanie 157.(NR17)
Jacek Malczewski, Hamlet polski […], 1903 r.

Podaj nazwę nurtu w sztuce, którego przykładem jest dzieło Malczewskiego, a następnie
wyjaśnij ideową wymowę obrazu, interpretując jego treść w kontekście polskiej historii
okresu zaborów.

Poprawna odpowiedź
Nazwa: symbolizm [modernizm / Młoda Polska / neoromantyzm].
Przykładowa interpretacja:
Hamletowskiej pytanie Być albo nie być… dla Polaków przełomu XIX i XX wieku oznaczało
dylemat wyboru między wolnością (walką o wolność Polski) a niewolą (akceptacją
zniewolenia, braku niepodległego bytu). Obraz przedstawia te dwie wizje Polski pod
postaciami kobiet: starsza – zakuta w kajdany – symbolizuje zniewolenie (przeszłość); młoda
– zrywająca kajdany – symbolizuje wyzwolenie (przyszłość).

Zadanie 158.(SP18)
Spośród wydarzeń wymienionych w tabeli wybierz chronologicznie pierwsze i oznacz je
literą A, a także chronologicznie ostatnie i oznacz je literą B.

Poprawne odpowiedzi
Konfederacja barska – A
Abdykacja Stanisława Augusta – B

Zadanie 159.(SP18)
Na podstawie źródeł oraz własnej wiedzy wykonaj polecenia.

Źródło 1. Fragment listu Klemensa Metternicha z 24 IX 1808 r.
We Francji jest tylko jeden zawód, któremu droga otwarta na oścież do majątku, do tytułów,
do stałego poparcia władcy, jest to zawód wojskowy; rzekłbyś, że Francja zaludniona jedynie
żołnierzami i obywatelami stworzonymi do służenia im w pocie czoła.

Teksty źródłowe do nauki historii w szkole średniej, nr 46, oprac. A.M. Skałkowski, Kraków 1923, s. 22.

Źródło 2. Diagram. Struktura zawodowa nowej elity w cesarstwie Napoleona I

Na podstawie: J. Tulard, Napoleon – mit zbawcy, Warszawa 2003, s. 357.

159.1. Rozstrzygnij, czy dane z diagramu potwierdzają opinię Klemensa Metternicha
o elicie władzy w napoleońskiej Francji, wyrażoną w źródle 1. Odpowiedź uzasadnij.
159.2. Wyjaśnij, jaki czynnik wpłynął na strukturę zawodową nowej elity w cesarstwie
Napoleona I.

159.1.
Poprawna odpowiedź
Rozstrzygnięcie: Tak.
Przykładowe uzasadnienie:
Metternich uważał, że największą szansę na karierę polityczną i wzbogacenie się mają
wojskowi, co potwierdzają dane z diagramu – wojskowi stanowili aż 59 % elity w cesarstwie
Napoleona.
159.2
Poprawna odpowiedź
Wojny prowadzone przez Napoleona..

Zadanie 160.(SP18)
Na podstawie źródeł oraz własnej wiedzy wykonaj polecenia.

Źródło 1. Fragment uchwały sejmu o detronizacji Mikołaja I
Długie cierpienia Nasze znane Światu całemu, przysięgą zaręczone przez dwóch
Panujących, a pogwałcone tylekroć swobody, nawzajem i Naród Polski od wierności dziś
panującemu uwalniają. Wyrze[kł] [car] Mikołaj słowa, że pierwszy ze strony naszej wystrzał
stanie się na zawsze zatracenia Polski hasłem […].
Naród zatem Polski na Sejm zebrany oświadcza: iż jest niepodległym Ludem i że ma prawo temu Koronę Polską oddać, którego godnym jej uzna […].

Wiek XIX w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii,
studentów i uczniów, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 1998, s. 181.

Źródło 2. Fragment proklamacji niepodległości Węgier przez Zgromadzenie Narodowe
My, Zgromadzenie Narodowe, prawnie reprezentujące państwo węgierskie, tym
uroczystym oświadczeniem ustanawiamy Węgry suwerennym państwem […]. [Ś]miertelnie
prześladowany naród węgierski został doprowadzony do tego kroku nie nadzwyczajnym
zadufaniem i rewolucyjnym popędem, ale skrajną rozpaczą i koniecznością ratowania swego
istnienia. Przeszło trzysta lat temu naród węgierski swym wolnym wyborem wezwał na tron
królewski dynastię austriacką w oparciu o dwustronne zobowiązania.
I te trzy wieki były niczym innym jak trzema wiekami nieprzerwanych cierpień.

Wiek XIX w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii,
studentów i uczniów, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 1998, s. 115–116.

160.1. Rozstrzygnij, która z cytowanych uchwał została podjęta wcześniej. Odpowiedź
uzasadnij.
160.2. Podaj nazwy dynastii, które zostały pozbawione władzy decyzjami parlamentów.
160.3. Podaj nazwy wydarzeń historycznych, podczas których parlamenty podjęły
Decyzje przedstawione w źródłach.

 

160.1.
Poprawna odpowiedź
Rozstrzygnięcie: Uchwała zacytowana w źródle 1.
Przykładowe uzasadnienie:
Ponieważ źródło 1. opisuje detronizację cara Mikołaja I przeprowadzoną przez sejm
Królestwa Polskiego w 1831 r., natomiast źródło 2. dotyczy ogłoszenia niepodległości przez
Węgry w 1849 r.
160.2.
Poprawne odpowiedzi
Źródło 1. – dynastia Romanowów (Romanowowie)
Źródło 2. – dynastia Habsburgów (Habsburgowie)
160.3.
Poprawne odpowiedzi
Źródło 1. – powstanie listopadowe
Źródło 2. – Wiosna Ludów / powstanie na Węgrzech 1848–1849 / rewolucja węgierska 1848–
1849

 

Zadanie 161.(SP18)
Na podstawie źródła oraz własnej wiedzy wykonaj polecenia.

Fragment artykułu współczesnego historyka
Była pierwszą kobietą zatrudnioną jako pracownik naukowy na wyższej uczelni. Po śmierci
męża Sorbona podjęła decyzję o przekazaniu jej katedry po nim. Znów zatem, jako pierwsza
kobieta na świecie, została kierownikiem katedry w szkole wyższej. [Wkrótce] otrzymała drugą
Nagrodę Nobla, tym razem w dziedzinie chemii. […] Wybuch wojny zastał ją w Paryżu. Nie
chciała pozostać bezużyteczna. Postanowiła zorganizować służbę rentgenowską. Udało jej się
urządzić 20 wozów służby radiologicznej. Często zdarzało się, że sama siadała za kierownicą
furgonetki i jechała na linię frontu, gdzie długie godziny prześwietlała rannych. Po wojnie
zajęła się zbieraniem funduszy na instytut radowy w Warszawie. Nigdy nie zapomniała, że jest Polką.

Na podstawie: M. Janicka, Wielka i skromna […], „Mówią Wieki” 2011, nr 3, s. 58–59.
161.1. Podaj imię i nazwisko uczonej, której dotyczy tekst.
161.2. Podaj nazwę wojny, w czasie której uczona prowadziła działalność opisaną
w tekście.
161.3. Podaj nazwy dwóch pierwiastków, które odkryła uczona.
161.4. Na podstawie tekstu wyjaśnij, o jakich przemianach społecznych świadczy kariera
uczonej.

161.1.
Poprawna odpowiedź
Maria Skłodowska-Curie
161.2.
Poprawna odpowiedź
I wojna światowa
161.3.
Poprawna odpowiedź
polon i rad
161.4.
Przykładowa poprawna odpowiedź
Kariera uczonej świadczy o postępującym procesie emancypacji / równouprawniania kobiet.

 

Zadanie 162.(SP18)
Na podstawie źródeł oraz własnej wiedzy wykonaj polecenie.

Źródło 1. Obrazy Jana Matejki
Z. Żygulski, Sławne bitwy w sztuce, Warszawa 1996, s. 63.

J. M. Michałowski, Jan Matejko, Warszawa 1979, il. 12.

Źródło 2. Fragment biografii Jana Matejki
W roku 1860 […] Matejko […] wkracza w dojrzały, niezwykle płodny okres działalności,
w którym podejmuje wielkie zadania, nie tylko artystyczne. Jego twórczość staje się bowiem
uwieńczoną powodzeniem próbą oddziaływania na społeczeństwo polskie; swymi
kompozycjami z dziejów kraju przypomina innym krajom Europy nie tylko o świetnej
przeszłości własnej ojczyzny, ale wprost o jej istnieniu, mimo wymazania z mapy Europy.

J.M. Michałowski, Jan Matejko, Warszawa 1979, s. 7.
Rozstrzygnij, czy tematyka obrazów zaprezentowanych w źródle 1. potwierdza opinię
autora źródła 2. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do tematyki obu obrazów.

Poprawna odpowiedź
Rozstrzygnięcie: Tak
Przykładowe uzasadnienie: Autor źródła 2. pisze o tym, że Matejko swoimi obrazami
przypominał zarówno Polakom, jak i cudzoziemcom o chlubnej przeszłości Polski a obrazy
przedstawione w źródle 1. przypominają o sukcesach w historii Polski:
– bitwie pod Grunwaldem (źródło 1. A), w której Polacy wraz z Litwinami pokonali Zakon
Krzyżacki;
– zwycięstwach Stefana Batorego w wojnie z Moskwą (źródło 1. B).

Zadanie 163.(S18)
Na podstawie źródła oraz własnej wiedzy wykonaj polecenia.

Tablica genealogiczna [fragment]

Na podstawie: Dynastie Europy, red. A. Mączak, Wrocław 2009, s. 115.

Uwaga: tablica zawiera tylko wybrane postacie; x – małżeństwo; pod imionami podano lata
życia.

163.1. Podaj nazwę dynastii, której przedstawicieli ukazano na drzewie genealogicznym.
163.2. Uzupełnij tabelę – wpisz obok podanych wydarzeń imiona władców, za panowania
których miały one miejsce.

163.3. Oceń prawdziwość poniższych zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, albo
F – jeśli jest fałszywe.

163.1.
Poprawna odpowiedź
Hohenzollernowie
163.2.
Poprawne odpowiedzi
A – Fryderyk Wilhelm IV
B – Wilhelm II
C – Fryderyk Wilhelm III
D – Wilhelm I
163.3.
Poprawna odpowiedź
1. – F
2. – P
3. – P

Zadanie 164.(SP18)
Na podstawie źródeł oraz własnej wiedzy wykonaj polecenia.

Źródło 1. Liczba zakładów przemysłowych w Stanach Zjednoczonych w latach 1869–1904

Źródło 2. Liczba robotników w Stanach Zjednoczonych w latach 1869–1904
Źródło 3. Wartość produkcji w Stanach Zjednoczonych w latach 1869–1904

Na podstawie: Wiek XIX w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli
historii, studentów i uczniów, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 1997, s. 288.

164.1. Sformułuj wniosek dotyczący związku między liczbą zakładów przemysłowych
a wartością produkcji i liczbą robotników w Stanach Zjednoczonych w latach 1869–1904.
164.2. Podaj stosowaną w historiografii nazwę dla określenia procesu, którego skutki
zobrazowano na wykresach.

 

164.1
Przykładowe odpowiedzi
– Spadek liczby zakładów przemysłowych nie spowodował w ogóle spadku liczby
zatrudnionych, natomiast produkcja wzrosła.
– Na wykresach widać , że liczba zakładów przemysłowych w latach 1889 -1904 spadła,
podczas gdy wartość produkcji bardzo wzrosła, choć wzrost liczby robotników był
niewielki.
– Wielkość produkcji nie zależała od liczby zakładów przemysłowych, a liczba
zatrudnionych w przemyśle robotników wpływała na nią w niewielkim stopniu.
164.2
Poprawna odpowiedź
Koncentracja przemysłu / powstawanie monopoli (trustów)

 

Zadanie 165.(SR18)
Na podstawie źródła oraz własnej wiedzy wykonaj polecenie.

Fotografia budowli wzniesionej w Paryżu przez Napoleona I
G. Magi, Paryż, Florencja 1997, s. 94.
Podaj nazwę tradycji, do której nawiązał cesarz Napoleon I, gdy nakazał budowę
przedstawionego na fotografii obiektu, i wyjaśnij ideowy cel wzniesienia tej budowli.

Przykładowa odpowiedź
Nazwa: Napoleon nawiązywał do tradycji antycznej / starożytnego Rzymu / cesarstwa
rzymskiego.
Wyjaśnienie:
W starożytnym Rzymie tak upamiętniano zwycięskich wodzów. Napoleon chciał
w ten sposób upamiętnić swoje wojenne czyny.

Zadanie 166.(SR18)
Uporządkuj chronologicznie wydarzenia z historii Polski XIX wieku, od
najwcześniejszego do najpóźniejszego – wpisz obok nich numery od 1 do 5, przy czym
1 – oznacza wydarzenie najwcześniejsze, a 5 – najpóźniejsze.

Poprawna odpowiedź
1 – utworzenie Księstwa Warszawskiego
2 – utworzenie Wielkiego Księstwa Poznańskiego
3 – detronizacja cara Mikołaja I
4 – wybuch tzw. rabacji galicyjskiej
5 – powstanie Komisji Kolonizacyjnej

Zadanie 167.(SR18)
Na podstawie źródła oraz własnej wiedzy wykonaj polecenia.

167.1. Zaznacz poprawne dokończenie zdania.

Wojna, której dotyczy tekst, przyczyniła się do
A. proklamacji II Republiki Francuskiej.
B. utworzenia I Rzeszy Niemieckiej.
C. utraty przez Francję Alzacji i Lotaryngii.
D. powstania pierwszej Międzynarodówki.

167.2. Rozstrzygnij, czy wiersz przedstawia konflikt z perspektywy Francji, czy –
z perspektywy Prus. Odpowiedź uzasadnij, podając dwa argumenty.

 

167.1.
C

167.2.
Rozstrzygnięcie: Wiersz przedstawia wydarzenia z perspektywy Prus.

Przykładowe uzasadnienie:
W wierszu znajdujemy…
– informacje o królu Wilhelmie – bohaterze
– pogardliwe sformułowania dotyczące Napoleona III (np. „wdział galoty”)
– ironizowanie zachowania posła francuskiego („jęki” posła)
– autor o Wilhelmie mówi „a my za nim…”

Zadanie 168.(SR18)
Na podstawie źródła oraz własnej wiedzy wykonaj polecenie.

Karykatura z XIX w.

Na podstawie: www.juramusees.fr
Zaznacz poprawne dokończenie zdania i uzasadnij swój wybór.

Karykatura przedstawia wynalazcę, którym był
A. Louis Pasteur.
B. Thomas Edison.
C. Wilhelm Roentgen.
D. Charles Darwin.

Poprawna odpowiedź
A
Przykładowe uzasadnienie:
Wynalazł szczepionkę przeciwko wściekliźnie – na rysunku widzimy mężczyznę trzymającego
strzykawkę nad wściekłym psem. Mężczyzna ma anielskie skrzydła, co można interpretować
jako symbol szczególnego posłannictwa, opiekuńczości.

Zadanie 169.(SR18)
Na podstawie źródeł oraz własnej wiedzy wykonaj polecenie.

Źródło 1. Zejście pilota – rysunek satyryczny z marca 1890 r.

P. Szlanta, Wilhelm II. Ostatni z Hohenzollernów, Warszawa 2015, s. nlb. (wkładka).

Objaśnienie: Postać w koronie – cesarz Wilhelm II, postać schodząca z okrętu – Otto von
Bismarck.
Źródło 2. Fragment opracowania historycznego

W 1891 r. władze pruskie wyraziły zgodę na prywatną naukę języka polskiego w znacznej
części szkół ludowych. [W tym samym roku] wakujące stanowisko arcybiskupa gnieźnieńsko- -poznańskiego objął Polak Florian Stablewski. [W czerwcu 1893 r.] odbyły się kolejne wybory.
W Poznańskiem wygrali zwolennicy ugody […]. 4 lipca większością 198 do 187 głosów
parlament poparł podniesienie etatu armii. Osiemnastu posłów z Koła Polskiego, którzy
głosowali za projektem, odegrało rolę przysłowiowego języczka u wagi. W podziękowaniu za
poparcie cesarz w telegramie do Kościelskiego1 pisał: „Dziękuję Panu i pańskim ziomkom za
okazaną mnie i domowi memu wierność. Jest ona wzorem dla wszystkich”.

P. Szlanta, Wilhelm II. Ostatni z Hohenzollernów, Warszawa 2015, s. 302–303.

1 Józef Kościelski – ziemianin, literat, przywódca grupy ugodowców.
Wyjaśnij wpływ wydarzenia zobrazowanego na rysunku satyrycznym na decyzje
Polaków z Koła Polskiego w Reichstagu opisane w źródle 2.

Przykładowa odpowiedź
Dymisja Bismarcka – ukazana w źródle 1. – spowodowała złagodzenie antypolskiego kursu
polityki rządu, o czym świadczą podane w źródle 2. decyzje władz z 1891 r. W rezultacie tych
zmian posłowie Koła Polskiego w Reichstagu udzielili poparcia polityce Wilhelma II, który
dążył do wojny, a wcześniej jej przeciwnikiem był Bismarck.

Zadanie 170. (NR18)
170.1.Podaj stosowaną w historiografii nazwę wydarzenia, z okazji którego wybito medal.
170.2.Wyjaśnij, dlaczego w symbolice medalu nawiązano do wydarzenia z okresu
średniowiecza. W odpowiedzi odwołaj się do elementów graficznych i napisów na medalu.

170.1.
Prawidłowa odpowiedź
pokój (traktat) w Tylży / utworzenie Księstwa Warszawskiego
170.2.
Prawidłowa odpowiedź
Odpowiedź powinna zawierać elementy:
a) wyjaśnienie powodów nawiązania do średniowiecza. Np.: w symbolice medalu nawiązano
do wydarzenia ze średniowiecza (zjazd gnieźnieński), aby zwrócić uwagę na analogię sojuszu
cesarsko-polskiego.
Świadczą o tym:
b) odwołanie się do napisów (stare piękno przywrócone, Otton III i Bolesław, rok 1000;
Napoleon i Fryderyk August, rok 1807);
c) odwołanie się do elementów graficznych (tron, insygnia koronacyjne).

 

Zadanie 171.(NR18)
Źródło 1. Diariusz sejmu [fragment]

Długie cierpienia nasze znane światu całemu […] naród polski od wierności dziś
panującemu uwalniają. […] Wyrzeczone […] przez samego [cara] Mikołaja słowa, że pierwszy ze strony naszej wystrzał stanie się na zawsze zatracenia Polski hasłem, […] nie zostawiają[nic], jak tylko rozpacz szlachetną.
Naród zatem polski, na sejm zebrany, oświadcza: iż jest niepodległym ludem i że ma prawotemu koronę polską oddać, którego godnym jej uzna […].

Teksty źródłowe do nauki historii w szkole, nr 30, Warszawa 1958, s. 11.

Źródło 2. Banknoty wyemitowane w Królestwie Polskim
171.1.Podaj stosowaną w historiografii nazwę wydarzenia, podczas którego podjęto uchwałę
przedstawioną w źródle 1.
171.2.Rozstrzygnij, który z banknotów (A czy B) zaprezentowanych w źródle 2. nawiązuje symboliką do decyzji opisanej w źródle 1. Odpowiedź uzasadnij.

171.1.
Prawidłowa odpowiedź
powstanie listopadowe / sejm powstańczy / detronizacja cara Mikołaja I
171.2.

Prawidłowa odpowiedź
Rozstrzygnięcie: A
Przykładowe uzasadnienie:
Do źródła 1. nawiązuje herb – „Orzeł” symbol Polski i „Pogoń” symbol Litwy – połączone
koroną. Nie ma tu dwugłowego orła Romanowów zgodnie z decyzją ze źródła 1., gdyż
dokonano detronizacji cara Mikołaja I i przestał on być władcą Królestwa Polskiego.

 

Zadanie 172.(NR18)
Podaj stosowane w historiografii nazwy dwóch konfliktów zbrojnych, do których odnosi
się rysunek satyryczny.

Prawidłowa odpowiedź
– powstanie styczniowe
– wojna secesyjna / wojna domowa w USA

Zadanie 173.(NR18)

Na podstawie źródła i własnej wiedzy zaznacz poprawne dokończenie zdania i uzasadnij
swój wybór.

Karykatura przedstawia wynalazcę, którym był
A. Louis Pasteur.
B. Thomas Edison.
C. Wilhelm Roentgen.
D. Charles Darwin.

 

Prawidłowa odpowiedź
Odpowiedź: A
Przykładowe uzasadnienie:
Wynalazł szczepionkę przeciwko wściekliźnie – na rysunku widzimy mężczyznę trzymającego
strzykawkę nad wściekłym psem. Mężczyzna ma anielskie skrzydła, co można interpretować
jako symbol szczególnego posłannictwa, opiekuńczości.

Zadanie 174.(NR18)
Fragment dokumentu programowego z końca XIX w.[N]ajwiększym błędem jest zakładać, że jedna klasa społeczna jest z natury wroga drugiej, czyli
że bogaci i proletariusze mają w naturze walkę w bezlitosnym pojedynku ze sobą. Rzecz tak
bardzo sprzeczna z rozumem i prawdą. Prawdą natomiast jest, że tak jak w ciele ludzkim różne
członki układają się wzajemnie i tworzą tę harmonijną równowagę nazywaną symetrią, tak też
i chciała natura, aby w społeczności ludzkiej harmonizowały ze sobą te dwie klasy i aby
w efekcie dawały równowagę.

Na podstawie: Źródła i materiały do nauczania historii, red. S. Sierpowski, Warszawa 1998, s. 204–206.

Zaznacz poprawne dokończenie zdania i uzasadnij swój wybór.

Tekst jest krytyką ideologii
A. konserwatywnej.
B. liberalnej.
C. narodowej.
D. marksistowskiej.

Prawidłowa odpowiedź
Odpowiedź: D
Przykładowe uzasadnienie:
W tekście została poddana krytyce idea walki klas, która jest charakterystycznym elementem
ideologii marksistowskiej.

Zadanie 175.(SP19)
Na podstawie źródła i własnej wiedzy wykonaj polecenie.

Pamiętnik markiza de Bouille [fragment] [B]urżuazja stała wyżej od szlachty pod względem bogactw, talentu i walorów osobistych.[…] Zdawała sobie sprawę z tej wyższości, a jednak była wszędzie poniżana i przez przepisy
wojskowe odsunięta od zajmowania stanowisk w armii. Niedostępne do pewnego stopnia były dla niej również wysokie stanowiska kościelne, ponieważ biskupów wybierano z zasady
spośród magnatów, a wielkich wikariuszy spośród szlachty […].
Na wysokie stanowiska również jej nie przyjmowano, większość zaś dworów suwerennych
dopuszczała do swego towarzystwa tylko szlachtę. Nawet na stanowisko referendarza […] wymagano w ostatnim czasie dowodów pochodzenia szlacheckiego.

E. Lenard, Z. Morawski, A. Żuberek, Historia w tekstach źródłowych […], Warszawa 2003, s. 88.

Rozstrzygnij czy – zdaniem autora tekstu – burżuazja miała takie same przywileje jak
szlachta? Odpowiedź uzasadnij, przywołując dwa argumenty.

Prawidłowa odpowiedź
Rozstrzygniecie: Nie
Przykładowe uzasadnienia:
– Szlachta sprawowaBa urzdy, peBniBa godno[ci ko[cielne. WynikaBo to z przynale|no[ci do
stanu poprzez urodzenie. Burżuazja, mimo iż, była bogatsza czy lepiej wykształcona nie
miała takich możliwości.
– W przeciwieDstwie do szlachty bur|uazja byBa pozbawiona jakichkolwiek przywilejów
i wszystkie ważniejsze urzędy i stanowiska w państwie były dla nich nieosiągalne.

Zadanie 176.(SP19)
Na podstawie źródła i własnej wiedzy wykonaj polecenie.

Uchwała Sejmu [fragment] Długie cierpienia nasze znane są całemu światu. Przysięgą poręczone przez dwu
panujących, a pogwałcone tylekroć swobody – nawzajem i naród polski od wierności wobec
dzisiejszego panującego uwalniają. […] Naród zatem polski, na sejmie zebrany, oświadcza: iż jest niepodległym ludem i że ma
prawo temu koronę polską oddać, którego godnym jej uzna, po którym z pewnością będzie się
mógł spodziewać, iż mu zaprzysiężonej wiary i zaprzysiężonych swobód […] dochowa.

W. Sochacki, Historia […] XIX i XX wiek, Warszawa 2002, s. 76.

Oceń prawdziwość poniższych zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.

1. – P
2. – F
3. – P

Zadanie 177.(SP19)
Na podstawie źródła i własnej wiedzy wykonaj polecenia.

O urządzeniu włościan w Królestwie Polskim
Artykuł 1. Ziemie pozostające w użytkowaniu włościan w majątkach prywatnych, […] i państwowych stają się zupełną własnością używających ich włościan.
Artykuł 2. […] uwalnia się włościan na zawsze od wszystkich bez wyjątku powinności, do
których byli obowiązani na rzecz właścicieli ziemskich: od pańszczyzny, okupu w pieniądzach, czynszu, danin w naturze itp.
Artykuł 11. Włościanie […] zachowują prawo do tych wygód, z których korzystali na zasadzie […] kontraktów, umów słownych, jak też na zasadzie zwyczaju, […] prawo otrzymywania drzewa budulcowego, drwa, zbierania chrustu […], liści na podściółkę, prawo pasienia w lasach pańskich.

G. Chomicki, L. Śliwa, Wiek XIX. Teksty źródłowe, Kraków 2001, s. 289–290

177.1. Podaj numer artykułu z cytowanego źródła, w którym jest mowa o serwitutach,
i wyjaśnij, czym one były.
177.2. Zaznacz poprawne dokończenie zdania
Cytowany dokument został wydany podczas
A. powstania kościuszkowskiego.
B. powstania listopadowego
C. powstania krakowskiego.
D. powstania styczniowego.

177.1.
Prawidłowa odpowiedź
Numer artykułu: artykuł 11
Przykładowe wyjaśnienie:
Uprawnienia chłopów do korzystania z dworskich [łąk i pastwisk oraz] lasów.
177.2.
D

 

Zadanie 178.(SP19)
Na podstawie planów i własnej wiedzy wykonaj polecenia.

Wieś Osiek (Bydgoskie) w XIX w.

Encyklopedia historii gospodarczej Polski do 1945 roku, t. II, red. M. Kamler, Warszawa 1981, s. 496.
178.1. Rozstrzygnij, który z planów (A czy B) odnosi się do sytuacji we wsi Osiek
po uwłaszczeniu.

178.2. Podaj nazwę sposobu uprawy roli, który został zaprezentowany na planie A.

178.1.
Prawidłowa odpowiedź
D
178.2.
Prawidłowa odpowiedź
Trójpolówka

Zadanie 179.(SP19)
Uzupełnij tabelę – przyporządkuj polskim wynalazcom i odkrywcom właściwe
osiągnięcia. Odpowiedzi wybierz spośród podanych.

wprowadzenie nazwy „witamina” – skroplenie powietrza – odkrycie promieniotwórczości –
skonstruowanie lampy naftowej – odkrycie dwóch pierwiastków: polonu i radu

Prawidłowe odpowiedzi
Zygmunt Wróblewski, Karol Olszewski – skroplenie powietrza
Kazimierz Funk – wprowadzenie nazwy „witamina”
Ignacy Łukasiewicz – skonstruowanie lampy naftowej
Maria Skłodowska-Curie – odkrycie dwóch pierwiastków: polonu i radu

Zadanie 180.(SP19)
Na podstawie danych z tabeli i własnej wiedzy wykonaj polecenia.

Tabela. Plony czterech zbóż na ziemiach polskich (w kwintalach z 1 ha)

180.1. Podaj nazwę obszaru, na którym plony zbóż były najwyższe w okresie 1878–1913.
180.2. Podaj nazwę zaboru, który osiągał najwyższe rezultaty w produkcji zbóż w latach
1878–1913.

180.1.
Prawidłowa odpowiedź
Śląsk
180.2.
Prawidłowa odpowiedź
zabór pruski

Zadanie 181.(SPP r.2019)
Francuska karykatura z 1898 roku
181.1. Interpretując treść źródła, wyjaśnij, na czym polegała polityka mocarstw
światowych wobec Chin na przełomie XIX i XX wieku.
181.2. Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
Polityka USA wobec Chin na początku XX wieku nosi nazwę
A. polityki merkantylistycznej.
B. dyplomacji dolarowej.
C. polityki otwartych drzwi.
D. polityki izolacjonizmu.

181.1.
Przykładowa odpowiedź
Polityka polegała na rywalizacji mocarstw o strefy wpływów na terytorium Chin. Ciasto
z napisem „Chiny” kroją Wielka Brytania (królowa Wiktoria), Niemcy (cesarz Wilhelm II
Hohenzollern), Rosja (car Mikołaj II) i Japonia (samuraj – alegoryczne ukazanie tego kraju). Francja (Marianna) nie zasiada przy stole (stoi za carem Mikołajem II). W tle widać
protestującego urzędnika chińskiego (z czasów dynastii Qing).
181.2.
Prawidłowa odpowiedź
C

Zadanie 182.(SR19)
Na podstawie źródeł i własnej wiedzy wykonaj polecenie.

Źródło 1. O poglądach kanclerza Metternicha
Metternichowi sprawiła satysfakcję nauczka, jaką otrzymała monarchia rosyjska, a wraz z nią
każda inna monarchia kokietująca konstytucjonalizm; odczuwał nawet […] radość
z nieszczęścia rosyjskiego rywala. […] Wraz z Rosją ucierpiały na tym Prusy i Austria, także
posiadające polskich poddanych. […] Wszystkie trzy mocarstwa musiały więc być
zainteresowane zdławieniem polskiego powstania narodowego.

F. Herre, Metternich, Warszawa 1996, s. 324.

Źródło 2. Fragment opracowania historycznego
Wybuch powstania został przyjęty z zadowoleniem w Wiedniu, ponieważ zmuszało ono Rosję do osłabienia aktywności na Bałkanach. Petersburg bowiem ani na chwilę nie zrezygnował z pozycji utraconych w wyniku wojny krymskiej. Popierał słowiańskie ruchy wyzwoleńcze, po cichu zaopatrywał Serbię w broń. Tę politykę obserwowano w Wiedniu z niepokojem.
Garlicki, Historia 1815–1939. Polska i świat, Warszawa 2000, s. 117.

Rozstrzygnij, czy opinie przedstawione w obu źródłach dotyczą tego samego powstania.

Prawidłowa odpowiedź
Rozstrzygnięcie: nie
Przykładowe uzasadnienie:
W źródle 1. jest mowa o Metternichu, który był kanclerzem Austrii w I poł. XIX wieku, a więc mógł odnosić swoją opinię do powstania listopadowego. Natomiast w źródle 2. jest mowa o skutkach wojny krymskiej, a więc opis dotyczy powstania styczniowego.

Zadanie 183.(SR19)
Na podstawie źródła i własnej wiedzy wykonaj polecenie.
Wyjaśnij wymowę ideową rysunku, odwołując się do faktografii.

Przykładowa odpowiedź
Rysunek został opublikowany w 1867 roku, a więc po zwycięskiej wojnie Prus z Austrią.
Francja ostrzega sąsiada przed kolejnymi planami ekspansji.

Zadanie 184.(SR19)
Na podstawie źródła i własnej wiedzy wykonaj polecenie.

Ignacy Chrzanowski o przyczynach upadku Rzeczypospolitej
My byliśmy podobni do chorego, który zachorował wprawdzie z własnej nieopatrzności, ale
który się na koniec opatrzył i zaczął leczyć […]. Lecz wtedy przyszło trzech sąsiadów chciwych na jego ojcowiznę, którzy już dawniej, jak mogli, odpędzali lekarzy od jego łóżka, a teraz, kiedy wstał, to go zamordowali.

J. Małecki, Zarys dziejów Polski […], Kraków 1991, s. 237–238.

Rozstrzygnij, czy w źródle zostały zaprezentowane poglądy warszawskiej czy krakowskiej szkoły historycznej. Odpowiedź uzasadnij.

Prawidłowa odpowiedź
Rozstrzygnięcie: szkoła warszawska
Przykładowe uzasadnienie:
Przedstawiciele warszawskiej szkoły historycznej upatrywali przyczyn upadku
Rzeczypospolitej w czynnikach zewnętrznych, tj. w działaniach państw sąsiednich – a tego
dotyczy tekst.

Zadanie 185.(SR19)
Źródło A

Fragment opracowania współczesnego badacza
Życiu ludzkiemu nadano nowe ramy, nowe zarówno pod względem fizycznym, jak
i społecznym. Trzy czynniki sprawiły, iż stworzenie nowego świata stało się możliwe: liberalna demokracja, badania naukowe i industrializacja. […] Żaden z tych czynników nie był wynalazkiem XIX wieku, wszystkie trzy zrodzone były w dwu poprzednich stuleciach. Zasługą XIX wieku nie było ich wynalezienie, lecz wdrożenie w życie. […] Wiek XIX był w istocie wiekiem rewolucyjnym. Tej rewolucji nie należy jednak szukać na barykadach. […] Oto zwyczajni ludzie, olbrzymie masy społeczne – znaleźli się nagle w warunkach życiowych
diametralnie różnych od tych, w których dotychczas żyli. Życie publiczne zostało wywrócone
do góry nogami. Rewolucja to nie powstanie przeciwko istniejącemu porządkowi, lecz
wprowadzenie nowego porządku będącego odwróceniem starego.

J. Ortega y Gasset, Bunt mas i inne pisma socjologiczne, Warszawa 1982, s. 60–61.

Na podstawie źródła A i własnej wiedzy wykonaj polecenie.
Wyjaśnij, na czym – zdaniem autora tekstu – polegał rewolucyjny charakter XIX wieku.

Przykładowa odpowiedź
Zdaniem autora rewolucyjny charakter XIX wieku polegał na rzeczywistej zmianie warunków
życia ogromnych mas ludzi.

Zadanie 186.(SR19)
Źródło
Fragment wspomnień Lucjana Rudnickiego
W blichu 1 Widzewskiej Manufaktury pięćdziesiąt lat temu pracowali chłopi z bliższych
dalszych okolic, przetykani Niemcami, i mimo że zaprzęgli się do nowej pańszczyzny, umieli
cenić dobrodziejstwo i potęgę maszyny. Rozumieli instynktownie, że rodzi się tu nowy
społeczny porządek, wyższy od tego na wsi. A w każdej zbiorowej pracy pojawia się nowa
więź, nowa siła i nowe przytakiwanie życiu, nawet gdy praca jest niewolną, jeżeli staje się
punktem wyjścia do spodziewanego lepszego bytu. […] W owym czasie chłop polski, uciekając od bydlęcej doli, nie tylko nie miał zamiarów maszynoburczych, ale błogosławił maszyny i fabrykanta. Wprawdzie nie bogato się żyło rodzinnie robotniczej za sto dwadzieścia groszy dziennie, ale w stosunku do bytu na wsi za pięć czeskich (trzydzieści groszy) lub co najwyżej za czterdziestkę, zdobywaną dorywczo przy karczowaniu poręby, był to społeczny awans. […] Jakie śmieszne jest gadanie o wyższości pracy wśród przyrody i bezmyślności jej przy
maszynie!
L. Rudnicki, Stare i nowe, t. I, Warszawa 1948, s. 68.

1 Blich – miejsce, gdzie bielono płótno.
Wyjaśnij, dlaczego autor tekstu uważa życie robotników w mieście za lepsze od życia
chłopów na wsi.

Przykładowa odpowiedź
Zdaniem autora życie w mieście gwarantowało wyższy standard życia, oznaczało awans
społeczny.

Zadanie 187.(NR19)
Fragment aktu założenia konfederacji

My senatorowie, ministrowie [Rzeczypospolitej], widząc, że już dla nas nie masz[Rzeczypospolitej], iż sejm dzisiejszy, na niedziel tylko sześć zwołany, przywłaszczywszy
sobie władzę prawodawczą na zawsze, a już przeszło przez lat półczwarta [tj. trzy i pół roku] ciągle ją ze wzgardą praw uzurpując, połamał prawa kardynalne, zmiótł wszystkie wolności
szlacheckie, a w dniu trzeciego maja w rewolucję i spisek przemieniwszy się, nową formą
rządu, za pomocą mieszczan, żołnierzy, narzuconą sukcesję tronu postanowił, królowi od
przysięgi, na pacta conventa wykonanej, uwolnić się dozwolił, władzę królów rozszerzył,
rzeczpospolitą w monarchię zamienił, szlachtę bez posesji od równości i wolności odepchnął[…], w wojnę szkodliwą przeciwko Rosji, sąsiadki naszej najlepszej, najdawniejszej
z przyjaciół i sprzymierzeńców naszych, wplątać nas usiłował.

Wiek XVI–XVIII w źródłach […], oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 1999, s. 438.

187.1.Podaj stosowaną w historiografii nazwę konfederacji, której akt założenia przedstawia źródło. Odpowiedź uzasadnij.

187.2. Zaznacz poprawne dokończenie zdania.

Cytowany dokument powstał
A. przed elekcją Stanisława Augusta Poniatowskiego.
B. przed pierwszym rozbiorem Rzeczypospolitej.
C. po powstaniu Komisji Edukacji Narodowej.
D. po wybuchu powstania kościuszkowskiego.

187.1.
Prawidłowa odpowiedź
Nazwa: konfederacja targowicka
Przykładowe uzasadnienia:
– W źródle jest zawarta krytyka Sejmu Wielkiego i jego reform w tym Konstytucji 3 maja
(zniesienie praw kardynalnych, wprowadzenie dziedziczności tronu).
– źródło przedstawia Rosję jako sprzymierzeńca.
– Odnosi się do wydarzeń po uchwaleniu Konstytucji 3 maja, co oznacza że jest to
konfederacja targowicka.
187.2.
Prawidłowa odpowiedź
C

Zadanie 188.(NR19)
Źródło 1. Fragment patentu cesarza Ferdynanda

Kraków nie dopełnił […] warunków swego niepodległego bytu. […] Kiedy […] miasto popadło pod władzę pewnej liczby konspiratorów, którzy uzurpowali sobie tytuł rządu rewolucyjnego na całą Polskę, i powoływali mieszkańców wszystkich prowincji dawnego Królestwa Polskiego do powstania i wzięcia za broń przeciw istniejącym rządom, uzbrojone bandy z terytorium Krakowa napadły i nasze kraje. Rezultatem tych deliberacji była umowa […], na mocy której trzy opiekuńcze mocarstwa, odwołując i uchylając się od traktatów zawartych 3 maja 1815 r. względem miasta Krakowa, postanowiły w mowie będące miasto i okręg jego oddać w posiadania nasze, tak jak było przed pokojem wiedeńskim 14 października 1809 r. za panowania naszego najjaśniejszego ojca i poprzednika.

M. Kallas, M. Przymkowski, Historia ustroju i prawa w Polsce […], Warszawa 2006, s. 178–179.
Źródło 2. Mapa. Ziemie polskie w I połowie XIX wieku

K. Jonca, Rozwój gospodarczy Polski do 1939 roku, Wrocław 2000, s. 109.

188.1.Uzupełnij tabelę – wpisz nazwy państw, w których granicach znajdował się
w poszczególnych latach Kraków.
188.2. Podaj stosowaną w historiografii nazwę wydarzenia, o którym mowa w podkreślonym fragmencie tekstu.

188.1
Prawidłowa odpowiedź
1808 – Cesarstwo Austriackie [Austria] 1816 – Rzeczpospolita Krakowska [Wolne Miasto Kraków] 1848 – Cesarstwo Austriackie [Austria] 188.2.
Prawidłowa odpowiedź
Powstanie krakowskie

Zadanie 189.(NR19)
Źródło 1. Fragment konstytucji

Artykuł 5. Korona książęca […] jest dziedziczną w osobie Króla Saskiego, jego potomków,
dziedziców i następców w porządku następstwa ustanowionego w domu saskim.
Artykuł 6. Rząd jest w osobie króla. On sprawuje w całej swojej zupełności urzędowanie władzywykonawczej. Od niego wychodzą projekta ustaw.

Wiek XIX w źródłach […], oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 1999, s. 40.
Rozstrzygnij, która ilustracja (A czy B) przedstawia godło państwa opartego na zasadach opisanych w źródle 1. Odpowiedź uzasadnij.

Prawidłowa odpowiedź
Rozstrzygnięcie: A
Przykładowe uzasadnienie:
Źródło 1. jest fragmentem konstytucji Księstwa Warszawskiego, która zakładała unię
personalną Saksonii z Księstwem (król saski był księciem warszawskim). Na ilustracji A
zostało przedstawione godło Księstwa Warszawskiego, które uwzględnia symbolikę dynastii
Wettinów i symbolikę Polski.

Zadanie 190.(NR19)
Źródło 1. Fragment opracowania historycznego

Regulacja uwłaszczeniowa stworzyła […] dość duże gospodarstwa kmiece oraz poważną
liczebnie grupę ludności bezrolnej. Po uwłaszczeniu […] nasiliły się procesy rozdrabniania
gruntów chłopskich […] i powiększania gospodarstw […] kosztem drobnych rolników, […] następowała również koncentracja ziemi […] w rękach właścicieli folwarków. Szybko rosło
zatrudnienie najemne w folwarkach i u bogatych chłopów.

J. Zdrada, Historia Polski 1795–1914, Warszawa 2015, s. 272.
Rozstrzygnij, czy tekst dotyczy przebiegu uwłaszczenia w zaborze pruskim, czy
w Królestwie Polskim. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do obu źródeł.

Obraz przedstawia pozytywną wizję amerykańskiej ekspansji na Dziki Zachód, świadczą o tym następujące elementy:
– kierunek pozytywnych, cywilizacyjnych zmian (postępu) biegnie ze wschodu na zachód;
– „dzika” Ameryka (Indianie, bizony) ustępuje pod naporem cywilizacji (rolnictwo, transport kolejowy, telegraf);
– w centralnej części obrazu znajduje się personifikacja postępu (cywilizacji): kobieta w białej szacie z gwiazdą na czole, z podręcznikiem szkolnym w ręku, rozwijająca trakcję telegraficzną (same pozytywne elementy);
– symbolika światła i ciemności: światło (cywilizacja, postęp) nadchodzi od wschodu, mrok (dzikość, natura) ustępuje na zachód.

Zadanie 191. (NR19)
Obraz Johna Gasta z 1872 roku
Wyjaśnij, jaką wizję amerykańskiej ekspansji na Dziki Zachód propaguje ten obraz.
W odpowiedzi odwołaj się do jego elementów graficznych.

Your Content Goes Here

TEMATY WYPRACOWAŃ

Scharakteryzuj sytuację gospodarczą na ziemiach polskich w latach 1815–1914 (SR09)

Bić się czy nie bić? Scharakteryzuj i oceń postawy Polaków wobec zaborców w XIX wieku (SR14)

Zmierzch wielkich dynastii. Porównaj przyczyny końca panowania dynastii rządzących w państwach zaborczych. (SR15)

Czy zgadzasz się z opinią opublikowaną w XIX w. na łamach emigracyjnego pisma „Baczność”, że rewolucja społeczna, ażeby była narodową – potrzebuje powstania. Powstanie, żeby żyć – potrzebuje rewolucji społecznej? Odpowiedź uzasadnij. W pracy odwołaj się do materiałów źródłowych. (NR15)

Na podstawie: Teksty źródłowe do nauki historii w szkole, nr 35, Warszawa 1959, s. 31.

TEMATY WYPRACOWAŃ(dalsza część)
Scharakteryzuj i oceń postawy Polaków wobec władzy państwowej w Królestwie Polskim w latach 1815–1830. (SR17)

Małe państwo wielkich nadziei. Uzasadnij trafność tego określenia w stosunku do Księstwa Warszawskiego, charakteryzując ustrój polityczny, wysiłek militarny i gospodarczy tego państwa. W pracy wykorzystaj materiały źródłowe. (NF17)

TEMATY WYPRACOWAŃ(dalsza część)[N]iepodobieństwem jest na przyszłość, by jakiś naród mógł w odosobnieniu kroczyć po drodze postępu jeśli nie chce sam siebie narazić na zgubę i przez to zaszkodzić sprawie ogólnej . Przedstaw przykłady jednoczenia się narodów europejskich w walce z porządkiem pokongresowym w latach 1815–1849 i ustosunkuj się do zacytowanej wypowiedzi Adama Mickiewicza. (SR18)

-Jan Paweł II w RFN, „Tygodnik Powszechny”, nr 47, 23 XI 1980.
-Polska myśl demokratyczna w ciągu wieków. Antologia, Warszawa 1987, s. 123.
Polacy wobec groźby wynarodowienia. Scharakteryzuj politykę Niemiec oraz Rosji wobec Polaków po upadku powstania styczniowego i oceń jej skuteczność. W pracy wykorzystaj materiały źródłowe (NR18)

Brak wiary w zwycięstwo, dysproporcja sił czy obojętność Europy na los Polaków? Scharakteryzuj przyczyny upadku powstania listopadowego i oceń, która z nich miała decydujący wpływ na jego klęskę. W pracy wykorzystaj materiały źródłowe (NR19)