Zadania maturalne z Historii

Temat: XX wiek (część 3.)

Zadania pochodzą z oficjalnych arkuszy maturalnych CKE, które służyły przeprowadzaniu majowych egzaminów. Czteroznakowy kod zapisany przy każdym zadaniu wskazuje na jego pochodzenie: S/N – „stara”/”nowa” formuła; P/R – poziom podstawowy/rozszerzony; np. 08 – rok 2008.

Zbiór zadań maturalnych w formie arkuszy, możesz pobrać >> TUTAJ <<.

Zadanie 121.(SP13)
Uzupełnij tabelę. Wpisz nazwy miejsc walk stoczonych przez żołnierzy polskich w II wojnie światowej oraz litery, którymi zaznaczono te miejsca na mapie.

Poprawna odpowiedź: 1. Narwik – A 2. Tobruk – D 3. Lenino – B

Zadanie 122.(SP13)
Na podstawie fragmentu artykułu prasowego wykonaj polecenie.
Choinka [noworoczna] z białymi gołębiami pokoju to umiejętne powiązanie tego, co wzięliśmy w spadku, jako element wartościowy z dawnych obyczajów, z nową świecką, socjalistyczną treścią. Spod choinki popłynie na salę pieśń o planie 6-letnim i o pokoju, który nie będzie dany z niebios, ale który trzeba wywalczyć. Choinka, wiązana w przeszłości zawsze z elementami ubóstwa, pokory i poddania się siłom nadprzyrodzonym jako odbicie warunków życia ludu polskiego w okresie feudalizmu, choinka dla dzieci biednych organizowana przez filantropów […] przed wojną dla uspokojenia sumienia społecznego burżuazji, zamieni się podczas imprezy masowej w symbol nowego życia w naszej odrodzonej ludowej ojczyźnie.
Cytat za: D. Jarosz, Polacy a stalinizm 1948–1956, Warszawa 2000, s. 212–213.

Podaj dwa argumenty, które świadczą o tym, że tekst pochodzi z okresu stalinizmu.

-W tekście jest mowa o planie 6-letnim.
– W tekście jest mowa o konieczności podjęcia walki o pokój, a jest to sformułowanie typowe dla tego okresu (zimna wojna).
– Stylistyka wypowiedzi jest typowa dla okresu stalinizmu.

Zadanie 123.(SP13)
Na podstawie tekstu wykonaj polecenia.
Cały „październik” był w gruncie rzeczy wielkim sowieckim sukcesem politycznym. Chruszczow przyleciał do Warszawy niewątpliwie przerażony tym, co się tam działo. […] Panuje przekonanie, że Warszawa była sowiecką porażką, a Budapeszt zwycięstwem. W rzeczywistości […] w Warszawie i Budapeszcie Chruszczow odniósł w końcu te same efekty: tylko że w Warszawie przy pomocy jednej gabinetowej rozmowy, a w Budapeszcie kosztem strat nieobliczalnych […].[w:] W. Jedlicki, Klub Krzywego Koła, Paryż, 1963, s. 37.

A. Podaj rok, w którym doszło do wydarzeń opisanych w tekście.
B. Podkreśl poprawne zakończenie zdania.
W październiku, o którym mowa w tekście, funkcję I sekretarza KC PZPR objął:
1. Bolesław Bierut.
2. Józef Cyrankiewicz.
3. Władysław Gomułka.
4. Edward Ochab.
C. Wyjaśnij wskazane w tekście podobieństwo skutków wydarzeń w obu państwach.

*Poprawna odpowiedź: 1956 r.
*Poprawna odpowiedź: 3.
*Przykład poprawnej odpowiedzi: W obu państwach – w Polsce i na Węgrzech utrzymana została dominacja radziecka.

Zadanie 124.(SP13)
Na podstawie tekstu wykonaj polecenia.
Na pytanie o motywy sympatii dla polityka, który odwiedził Polskę, aż 37,6% respondentów wskazało na „przyjemny i serdeczny stosunek do Polski i Polaków, uznanie naszych granic”. Kolejne miejsca zajęły opinie: „zręczny polityk, mądrze rządzi Francją […]” (21%), „w czasie ostatniej wojny walczył z hitleryzmem” (10,8%), „bo jest prezydentem Francji” (10,6%), […] „uniezależnił się od USA […]” (3,9%). […] Wybierając poszczególne elementy wizyty budzące największą aprobatę, aż 52% wskazywało na wypowiedzi generała o nienaruszalności granic i polskości Ziem Zachodnich. […] Przejawem sympatii do gościa była moda na nakrycia głowy zbliżone do tych, jakie on nosił […], która przetrwała przez dwa sezony po jego wizycie.[w:] M. Pasztor, Między Paryżem, Warszawą i Moskwą. Stosunki polsko-francuskie w latach 1954–1969, Toruń 2003, s. 371–372.
A. Rozpoznaj polityka, którego dotyczy tekst.
B. Wymień najważniejszy cel polskiej polityki zagranicznej, któremu poświęcono szczególną uwagę w czasie wizyty tego polityka w naszym kraju.

*Poprawna odpowiedź: (Charles) de Gaulle
*Przykłady poprawnej odpowiedzi:
– Najważniejszy cel polskiej polityki zagranicznej to uznanie przez Zachód nienaruszalności granicy zachodniej państwa polskiego.
– Najważniejszy cel polskiej polityki zagranicznej to uznanie przez Zachód nienaruszalności granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej.

Zadanie 125.(SP13)
Na podstawie danych statystycznych wykonaj polecenie.
Wymień państwa, w których struktura własności ziemi najbardziej różniła się od modelu radzieckiego.

Poprawna odpowiedź: Polska Jugosławia

Zadanie 126.(SR13)
Na podstawie tekstu źródłowego i własnej wiedzy wykonaj polecenia.
Proklamowanie strajku generalnego przez PPS
Warszawski Okręgowy Komitet Robotniczy PPS uchwalił: Wezwać wszystkich robotników i pracowników miasta Warszawy do powszechnego strajku w dniu 14 [maja] aż do odwołania. […] Niech strajk ten będzie potężnym protestem przeciwko rządowi Chjeno-Piasta i Wojciechowskiego. Niech strajk ten będzie potężną manifestacją na rzecz Józefa Piłsudskiego […]. [w:] Z dziejów Polski 1864–1939.
Teksty źródłowe do nauczania historii Polski (1864–1939), oprac. M. Borucki, Warszawa 1978, s. 168.

A. Podaj nazwę wydarzenia, w związku z którym Polska Partia Socjalistyczna podjęła decyzję przedstawioną w tekście.
B. Wyjaśnij, dlaczego decyzja podjęta przez Polską Partię Socjalistyczną uniemożliwiła przybycie wojska z Wielkopolski na pomoc rządowi i prezydentowi.

 

*Poprawna odpowiedź: przewrót majowy (zamach stanu Józefa Piłsudskiego)
* Poprawna odpowiedź: Strajk na kolei uniemożliwił transport wojsk rządowych do Warszawy.

Zadanie 127.(SR13)
Na podstawie rysunku opublikowanego w polskim czasopiśmie satyrycznym w 1934 r. wykonaj polecenie.
Maksim Litwinow – w latach 1930–1939 ludowy komisarz spraw zagranicznych ZSRR.

Podaj stosowaną w historiografii nazwę polskiej polityki, do której satyrycznym komentarzem jest przedstawiony rysunek. Wyjaśnij, na czym polegała koncepcja tej polityki.

Poprawna odpowiedź: Była to polityka równowagi. Przykładowe wyjaśnienie: Polityka ta polegała na utrzymaniu równego dystansu politycznego w stosunku do ZSRR i Niemiec.

Zadanie 128. (SR13)
Na podstawie wykresu i własnej wiedzy wykonaj polecenie.
Podaj nazwy trzech województw, do których władze PRL skierowały największą liczbę repatriantów, i wyjaśnij przyczynę tej decyzji.

Poprawna odpowiedź: Województwa: zielonogórskie, olsztyńskie, wrocławskie. Przykładowe wyjaśnienie: Repatriantom powierzano gospodarstwa i domy opuszczone wcześniej przez ludność niemiecką.

Zadanie 129. (SR13)
Na podstawie źródeł i własnej wiedzy rozstrzygnij, które spośród zdań podanych w tabeli są fałszywe. Wpisz obok tych zdań słowo fałsz.

Poprawna odpowiedź: Zdania 3 i 4 są fałszywe.

Zadanie 130.(SP14)
Na podstawie tekstów źródłowych i własnej wiedzy wykonaj polecenia.
Źródło 1. Odezwa wielkiego księcia Mikołaja Mikołajewicza,
14 sierpnia 1914 r. [fragment] Polacy! Przed półtora wiekiem żywe ciało Polski rozszarpano na kawały, ale dusza jej nie umarła. Żyła ona nadzieją, że nadejdzie godzina zmartwychwstania dla narodu polskiego i dla pojednania się braterskiego z Wielką Rosją. […] Niech Naród Polski połączy się w jedno ciało pod berłem Cesarza Rosyjskiego. Pod berłem tym odrodzi się Polska, swobodna w swojej wierze, języku i samorządzie. […] Z sercem otwartym, z ręką po bratersku wyciągniętą, kroczy na Wasze spotkanie Wielka Rosja. Wierzy ona, iż nie zardzewiał miecz, który poraził wroga pod Grunwaldem.
Z dziejów Polski 1864–1939. Teksty źródłowe do nauczania historii Polski, Warszawa 1978, s. 60, 62.

Źródło 2. Ignacy Daszyński, Pamiętniki [fragment] Podziałała ta odezwa na Warszawę i na szlachtę podolską, wołyńską i wileńską itd. jak haszysz… […] Pojęli [ją] liczni Polacy jako pierwszorzędny dokument konstytucyjny. […] Odezwa rosyjska działała podniecająco na wyobraźnię Polaków […]. W połowie sierpnia 1914 roku Polska weszła w wir wojny światowej rozdwojona […]. Polacy musieli walczyć z Polakami za cele nie polskie, lecz rosyjskie, pruskie, austriackie. W okopach wrogich armii strzelali do siebie żołnierze polscy […]. Rzeka krwi polskiej miała się polać bezimiennie, bez celu polskiego. Tylko garść [żołnierzy] Piłsudskiego wywiesiła śmiało sztandar niepodległej Polski, ona jedna nie taiła swoich zamiarów, ona jedna była przekonana, że trudzi się i umiera za Polskę. G. Chomicki, L. Śliwa,
Wiek XIX. Teksty źródłowe, tematy lekcji i zagadnienia do historii w szkole średniej, Kraków 2001, s. 272–273.

A. Oceń, czy mieli rację Polacy, którzy uznali odezwę wielkiego księcia Mikołaja Mikołajewicza za dokument o charakterze konstytucyjnym. Odpowiedź uzasadnij.
B. Wyjaśnij, w jakim celu przypomniano w odezwie o zwycięstwie wojsk polsko-litewskich pod Grunwaldem.
C. Wyjaśnij, na czym – według autora Pamiętników – polegał tragizm Polaków walczących w pierwszej wojnie światowej.
D. Wyjaśnij, jak Ignacy Daszyński ocenił intencję autora odezwy.
E. Wyjaśnij, jak autor Pamiętników ocenił inicjatywę Józefa Piłsudskiego.

 

*Przykłady poprawnej odpowiedzi:
– Nie mieli racji. Była to odezwa wojskowa, dokument nie został uchwalony przez parlament ani nie nadał go władca.
– Nie mieli racji. Dokument nie zawierał rozwiązań ustrojowych.
*Przykłady poprawnej odpowiedzi:
– Chciano podsycić nastroje antyniemieckie wśród Polaków.
– Chciano podkreślić, kto był odwiecznym wrogiem Polaków.
*Przykład poprawnej odpowiedzi: W imię interesów państw zaborczych Polacy walczyli przeciwko sobie.
*Przykład poprawnej odpowiedzi: Autor uważał, że obietnice nie były szczere, a odezwa miała na celu jedynie pozyskanie Polaków do walki po stronie Rosji.
*Przykład poprawnej odpowiedzi: Autor „Pamiętników” wyraził podziw dla postawy Józefa Piłsudskiego, jego patriotyzmu.

Zadanie 131.(SP14)
Na podstawie fotografii i własnej wiedzy wykonaj polecenia.

A. Podaj nazwę stylu w sztuce użytkowej przełomu XIX i XX wieku, dla którego reprezentatywny jest dzban przedstawiony na fotografii.
B. Podaj dwie cechy tego stylu.

 

*Poprawna odpowiedź: secesja
*Przykłady poprawnych odpowiedzi:
– Typowa linia – falista, giętka, płynna.
– Motywy zdobnicze: roślinne [i zwierzęce].
– Podkreślenie linii pionowej w ukazaniu kobiecego ciała.
– Fascynacja pięknem kobiecego ciała.

Zadanie 132.(SP14)
Na podstawie tekstu źródłowego i własnej wiedzy wykonaj polecenia.
Relacja pułkownika Ludwika Kmicic-Skrzyńskiego [fragment] Oddziały garnizonu warszawskiego powróciły do swoich koszar […]. Warszawa uspokajała się. W parę dni potem odbyło się Zgromadzenie Narodowe w celu wyboru nowego prezydenta RP. […] Spodziewaliśmy się, że Marszałek zostanie wybrany prezydentem. […] Nowa wiadomość, że Marszałek wyboru nie przyjął, ale wysunął innego kandydata. Zamieniliśmy się w słupy soli. Nie mogliśmy tego posunięcia Marszałka zrozumieć. Warszawa […],
Seria edukacyjna Domu Spotkań z Historią i Ośrodka Karta, Warszawa 2006, s. 58.

A. Podaj stosowaną w historiografii nazwę wydarzeń, po których Warszawa uspokajała się.
B. Podaj nazwę konstytucji, na mocy której odbyły się wybory nowego prezydenta wspomniane w tekście.
C. Podaj imię i nazwisko kandydata na prezydenta zaproponowanego przez Marszałka.

 

*Poprawna odpowiedź: przewrót majowy
*Poprawna odpowiedź: konstytucja marcowa
*Poprawna odpowiedź: Ignacy Mościcki.

Zadanie 133.(SP14)
Na podstawie rysunku satyrycznego, który ukazał się w 1943 r. na łamach konspiracyjnego pisma „Demokrata”, wykonaj polecenie.
Wyjaśnij propagandowy cel rysunku satyrycznego, interpretując jego elementy.

Celem opublikowania rysunku w konspiracyjnej prasie było ośmieszenie Niemców, którzy doznali klęski pod Stalingradem i w ten sposób pokazanie Polakom, że koniec III Rzeszy jest rychły. Przedstawiono na rysunku schorowanego Hitlera leżącego w łóżku, a na tabliczce podano nazwę choroby „niemoc stalingradzka”. Wykres wskazuje na utratę sił pacjenta.

Zadanie 134.(SP14)
Na podstawie tekstu i własnej wiedzy wykonaj polecenia.
W 1958 roku Przewodniczący […] wezwał naród […] do szukania sposobów masowej produkcji żelaza i stali, aby […] dogoni[ć] państwa uprzemysłowione, takie jak Stany Zjednoczone. […] Wieśniacy wybudowali w naszej świątyni prowizoryczny piec. […] Tymczasem miejscowe władze apelowały też do obywateli, żeby przynosili z domu metal w każdej możliwej postaci […]. Przy wejściu do świątyni stały dwa królewskie żeliwne kotły, podarunki cesarza Yongle z dynastii Ming. […] Przetopienie tych wielkich, starych żeliwnych naczyń też nie było łatwe. Trzeba było ściąć setki grubych drzew, żeby napalić w piecu. […] Po wielu dniach i nocach ciężkiej pracy wreszcie zobaczyliśmy pierwsze rezultaty – surówkę o nieregularnych kształtach. Niektóre kawałki […] całą powierzchnię miały usianą kamieniami. […] Sprawdzaliśmy ich jakość, uderzając w nie młotkiem, […] natychmiast rozsypały się na małe kawałki.
L. Yiwu, Prowadzący umarłych. Opowieści prawdziwe […], Wołowiec 2011, s. 100–102.
A. Podaj nazwę państwa, w którym doszło do wydarzeń opisanych w tekście.
B. Rozpoznaj postać Przewodniczącego.
C. Podkreśl poprawne zakończenie zdania.
Kampania, o której mowa w tekście, nosiła nazwę:
1. Długi Marsz.
2. Nowy Ład.
3. Wielki Skok Naprzód.
4. Nowa Ekonomiczna Polityka.
D. Oceń, czy kampania, której dotyczy tekst, osiągnęła zamierzony cel. Odpowiedź uzasadnij, podając jeden argument.

 

*Poprawna odpowiedź: Chińska Republika Ludowa (Chiny)
*Poprawna odpowiedź: Mao Tse-tung (Mao Zedong, Mao)
* Poprawna odpowiedź: 3. Wielki Skok Naprzód
*Przykłady poprawnej odpowiedzi:
– Kampania nie osiągnęła zamierzonego celu. Wytopów dokonywano metodami „domowymi” – jakość i wielkość tej produkcji nie odpowiadała zamierzonym celom.
– Kampania nie osiągnęła zamierzonego celu. Zrujnowano rolnictwo, gdyż odciągnięto chłopów od ich prac polowych.

Zadanie 135.(SP14)
Na podstawie źródeł 1. i 2. oraz własnej wiedzy wykonaj polecenia.
Źródło 1. Dzienniki Anny Kowalskiej [fragment] Oczywiście […] piszą o kontrrewolucji […]. Teraz dopiero zaczną się kłamstwa, komedie, ohydne narzekania. Wojsko strzela do ludu, do kobiet i dzieci robotniczych. […] I to Poznań! Rzeczowy, rozsądny Poznań! Prawda, że i najbardziej reakcyjny, ale najbardziej zachodni. Targi, z bogactwem i teatrem handlu, musiały rozdrażnić tych, co przy końcu miesiąca nie mieli co włożyć do gęby! Ale też i to: „niechaj nas widzą, przecie, jak konamy”.
A. Kowalska, Dzienniki […], Warszawa 2008, s. 273.

Źródło 2. Dzienniki Stefana Kisielewskiego [fragment] A więc były dwudniowe walki […]. Podpalono szereg gmachów (wśród nich Komitet Wojewódzki) […], weszło w końcu do akcji wojsko […]. Rozpoczęli wszystko robotnicy stoczni […], którzy zastrajkowali z powodu nieotrzymania trzynastej pensji oraz z powodu wiadomej podwyżki cen. Ruszyli oni pochodem pod K[omitet] W[ojewódzki], wznosząc okrzyki przeciw Gomułce […]. Nasza telewizja i radio odezwały się na ten temat po dwóch dniach […]. Przypominają, że zmiana cen jest podyktowana „koniecznością uzdrowienia gospodarki” […]. To ostentacyjne podniesienie cen przed świętami – […] za plajtę gospodarczą obwinić można wszystkich tylko nie głównego winowajcę – ustrój, który od 25 lat konstruuje absurdalne stosunki. […] Wczoraj odbyło się VII Plenum, na którym usunięto […] Gomułkę.
S. Kisielewski, Dzienniki, Warszawa 1996, s. 516–517.

A. Podaj, kiedy doszło do wydarzeń komentowanych przez Annę Kowalską i Stefana Kisielewskiego w zacytowanych fragmentach ich Dzienników. Lata wybierz spośród podanych.
1956 1968 1970 1976

B. Wyjaśnij, dlaczego informacje o wydarzeniach, których dotyczy źródło 1., mogły szybko przedostać się na Zachód.
C. Podaj, jaką funkcję przestał pełnić Władysław Gomułka w wyniku decyzji podjętych na plenum, o którym mowa w źródle 2.
D. Podaj, gdzie doszło do strajku, o którym mowa w źródle 2.

*Poprawne odpowiedzi: 1956 r. 1970 r.
*Przykład poprawnej odpowiedzi: W tym terminie odbywały Międzynarodowe Targi Poznańskie i w mieście przebywało wielu zagranicznych korespondentów prasowych.
* Poprawna odpowiedź: I sekretarza Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (I sekretarza KC PZPR)
*Poprawna odpowiedź: Do wydarzeń doszło w Gdańsku [w Trójmieście].

Zadanie 136.(SP14)
Na podstawie danych statystycznych i własnej wiedzy wykonaj polecenia.

A. Porównaj średnioroczne tempo wzrostu produkcji przemysłowej i średnioroczne tempo wzrostu produkcji rolniczej w latach 1956–1960 we wszystkich państwach uwzględnionych na wykresie. Sformułuj wniosek wynikający z tego porównania.
B. Wyjaśnij wpływ czynnika politycznego na średnioroczne tempo wzrostu produkcji przemysłowej i na średnioroczne tempo wzrostu produkcji rolniczej we wszystkich wymienionych państwach.

 

*Przykład poprawnej odpowiedzi: We wszystkich państwach średnioroczne tempo wzrostu produkcji przemysłowej jest znacznie wyższe niż średnioroczne tempo wzrostu produkcji rolniczej.
*Przykład poprawnej odpowiedzi:
Wszystkie wymienione państwa należały do obozu państw socjalistycznych – w gospodarce tych państw obowiązywał w latach 50. trend dominacji przemysłu nad rolnictwem (wpływ ideologii).

Zadanie 137. (SP14)
Przyporządkuj właściwe tytuły do fragmentów tekstów zacytowanych w tabeli. Literę, którą oznaczono tytuł, wpisz w odpowiednią rubrykę.
A. Homilia papieża Jana Pawła II wygłoszona w Warszawie w 1979 roku.
B. Homilia ks. Jerzego Popiełuszki, kapelana „Solidarności”, z 1982 roku.
C. List biskupów polskich do biskupów niemieckich z 1965 roku.
D. Memoriał Episkopatu Polski z 1953 roku.

Memoriał Episkopatu z 1953 r. – D
List biskupów polskich do biskupów niemieckich z 1965 r. – C
Homilia papieża Jana Pawła II z 1979 r. – A

Zadanie 138.(SR14)
Na podstawie fragmentu rozkazu do żołnierzy wydanego przez marszałka Józefa Piłsudskiego oraz własnej wiedzy wykonaj polecenie.
Gdy bracia żywią miłość ku sobie, wiąże się węzeł między nimi, mocniejszy nad inne węzły ludzkie. Gdy bracia się waśnią i węzeł pęka, waśń ich również silniejszą jest nad inne. To prawo życia ludzkiego. Daliśmy mu wyraz przed paru dniami, gdy w stolicy stoczyliśmy między sobą kilkudniowe walki. W jedną ziemię wsiąkła krew nasza, ziemię jednym i drugim jednakowo drogą, przez obie strony jednakowo umiłowaną. Niechaj krew ta gorąca, najcenniejsza w Polsce krew żołnierza, pod stopami naszymi będzie nowym posiewem braterstwa, niech wspólną dla braci prawdę g łosi […]. Niech Bóg […] nam odpuści i rękę karzącą odwróci, a my stańmy do naszej pracy, która ziemię naszą wzmacnia i odradza.
J. Tomicki, II Rzeczpospolita. Oczekiwania i rzeczywistość, Warszawa 1986, s. 160.
Podaj nazwę wydarzenia, którego konsekwencją było wydanie zacytowanego rozkazu. Określ stosunek Józefa Piłsudskiego do żołnierzy walczących po stronie jego politycznych przeciwników.

*Przykłady poprawnej odpowiedzi:
– Nazwa wydarzenia – przewrót majowy. Józef Piłsudski nie potępiał żołnierzy walczących po przeciwnej stronie.
-Nazwa wydarzenia – przewrót majowy. Józef Piłsudski proponował współpracę żołnierzom walczącym po stronie rządowej.

Zadanie 139. (SR14)
Na podstawie źródeł 1. i 2. oraz własnej wiedzy wykonaj polecenie.
Źródło 1. Fragment wspomnień generała Władysława Andersa[…] Przyjechał do mnie […] gen. Leese i udzielił mi następujących wiadomości. […] Niemcy nadal zamykali drogę do Rzymu. Wojska sojusznicze na przyczółku Anzio znajdują się w trudnym położeniu. Wobec tego zdecydowano wielką ofensywę na odcinku frontu włoskiego […]. Dla 2. Korpusu Polskiego przewidziano najtrudniejsze zadanie. […] Wykonanie tego zadania […] mogło mieć duże znaczenie dla sprawy polskiej. Byłoby najlepszą odpowiedzią na propagandę sowiecką […]. Podtrzymałoby na duchu opór walczącego Kraju. […] Oceniłem ryzyko podjęcia tej walki, nieuniknione straty […]. Po krótkim namyśle oświadczyłem, że podejmuję się tego trudnego zadania.
W. Anders, Bez ostatniego rozdziału. Wspomnienia z lat 1939–1946, Warszawa 2007, s. 224.
Źródło 2. Marsz Drugiego Korpusu [fragment] To my, żołnierze Drugiego Korpusu, Krzyżowców tarcza ramię zdobi nam. To my, żołnierze Drugiego Korpusu, Oszczerstwom wszystkim zadaliśmy kłam. Nie słowami, bo usta milczały, Odpowiedź naszą pisaliśmy krwią. I jak huragan skruszyliśmy skały, I powinność spełniliśmy swą.
Pieśń ojczysta. Zbiór najpiękniejszych śpiewów patriotycznych, Warszawa 2007, s. 126.
Podaj, jakie zadanie otrzymali żołnierze polscy. Wyjaśnij, dlaczego wykonanie tego zadania przeczyło oszczerstwom, o których mowa w obu źródłach.

Przykład poprawnej odpowiedzi:
Zadanie: zdobycie Monte Cassino
Wyjaśnienie: żołnierze polscy – dzięki włączeniu się do walki z Niemcami na froncie włoskim – przekreślili zarzut stawiany przez propagandę sowiecką o rzekomym unikaniu walk przez Polaków. Dzięki bohaterstwu Polaków alianci przełamali linię Gustawa i pokonali Niemców we Włoszech.

Zadanie 140. (SR14)
Na podstawie treści plakatu wydanego we Włoszech w czasie II wojny światowej oraz własnej wiedzy wykonaj polecenie.

Podkreśl właściwe zakończenie zdania i uzasadnij wybór, interpretując elementy plakatu.

Plakat mógł najwcześniej ukazać się w roku:
1. 1939.
2. 1940.
3. 1941.
4. 1942.

3. 1941
Przykładowe uzasadnienie:
– Jest to rok przystąpienia Japonii do II wojny światowej – na plakacie widać Japończyka, który zadaje cios amerykańskiej flocie.
– Jest to rok ataku Japończyków na Pearl Harbour. Na plakacie japoński samuraj zadaje cios amerykańskim okrętom i niszczy je.

Zadanie 141. (SR14)
Na podstawie kartki pocztowej wykonaj polecenie.
Uzasadnij, że przedstawiona kartka pocztowa pochodzi z okresu stalinizmu. Podaj dwa argumenty. Jeden argument powinien dotyczyć strony formalnej kartki, a drugi – odnosić się do nadawcy.

Przykłady poprawnych odpowiedzi:
– Nadawcą jest August Emil Fieldorf pseudonim „Nil” – generał AK represjonowany przez stalinowskie władze i stracony w 1953 r.
– Kartka została nadana z Warszawy – Mokotowa, z ulicy Rakowieckiej – znajdowało się tam więzienie, w którym przebywał gen. „Nil”.
– Na kartce pocztowej są naklejone znaczki z podobizną [Bolesława] Bieruta przywódcy polskich komunistów.
– Napis na kartce pocztowej – Każda tona węgla…. jest utrzymany w stylistyce typowej dla okresu stalinowskiego i polityki zimnowojennej.

Zadanie 142.(SP15)
Na podstawie danych statystycznych wykonaj polecenie.

Rozstrzygnij, czy Królestwo Polskie było samowystarczalne ekonomicznie. Odpowiedź uzasadnij, podając jeden argument.

 

Nie, Królestwo Polskie nie było samowystarczalne ekonomicznie, gdyż musiało sprowadzać surowce przemysłowe, o czym świadczy ujemny bilans handlu w tej dziedzinie.

Zadanie 143. (SP15)
Na podstawie tekstów źródłowych wykonaj polecenie.
Źródło 1. Odezwa Ogólnorosyjskiego Centralnego Komitetu Wykonawczego i Rady Komisarzy Ludowych, kwiecień 1920 r.
Do wszystkich robotników, chłopów i uczciwych obywateli Rosji! […] Wojska polskich obszarników i kapitalistów zagarnęły […] Żytomierz i zagrażają Kijowowi. […] Mało tego, […] rząd polski otwarcie mówi o zamiarze zagarnięcia całej Ukrainy, aby ją przekazać dyrektoriatowi Petlury. […] Polski pokój – oznacza całkowite ujarzmienie nie tylko litewskich, białoruskich, ale i ukraińskich robotników i chłopów i milionów czysto rosyjskiej ludności. Nad nimi wszystkimi ma zamiar panować […] polski żandarm. […] Na podstawie: A.J. Leinwand, Czerwonym młotem w orła białego. Propaganda sowiecka w wojnie z Polską 1919–1920, Warszawa 2008, s. 100–101.
Źródło 2. Fragment przemówienia Józefa Piłsudskiego, maj 1920 r.
Polska i Ukraina przeżyły ciężką niewolę. […] Niewola i prześladowanie były stałym udziałem obydwu krajów. […] I w błysku naszych bagnetów i naszych szabel nie powinniście widzieć nowego narzucania cudzej woli. Chcę, abyście w nim widzieli odbłysk swej wolności. Ataman wasz [Petlura] w pięknej swej odezwie obiecał zwołać jak najprędzej wolny sejm w wolnej Ukrainie. Szczęśliwym będę, kiedy nie ja – mały sługa swego narodu – ale przedstawiciele sejmu polskiego i ukraińskiego ustanowią wspólną płaszczyznę porozumienia.
J. Piłsudski, Wybór pism, Wrocław 1999, s. 192–193.
Oceń, czy oba źródła zawierają podobną interpretację celów polskiej ofensywy na Ukrainie w 1920 r. Odpowiedź uzasadnij.

Nie. Źródła wskazują różne cele polskiej ofensywy na Ukrainie.
Przykładowe uzasadnienie
• Władze radzieckie twierdziły, że Polska chce zagarnąć Ukrainę, a Józef Piłsudski dowodził, że chce uwolnić Ukrainę od wroga – przynieść jej wolność, uwolnić od terroru bolszewickiego. • Władze radzieckie uważały, że Polacy chcą wspierać Petlurę, który jest wrogiem Ukraińców, dyktatorem, a Polacy uznawali, że Petlura to wódz wolnej Ukrainy i dlatego go popierają.

Zadanie 144.(SP15)
Na podstawie tekstu i własnej wiedzy wykonaj polecenia.
Dyktator […] dążący za wszelką cenę do zachowania miana pierwszego i największego faszysty […]. Kiedy kazał wprowadzić pruski krok defiladowy, […] nadaremnie perswadowano mu, iż średnia wzrostu żołnierzy […] wynosi 165 cm i nie pozwala na tego rodzaju popisy. Gdy – odrzucając swe dawne poglądy na szkodliwość antysemityzmu – nakazał wprowadzić ustawodawstwo rasistowskie, sprzeciw był powszechny: od papieża Piusa XI i króla Włoch Wiktora Emanuela III poczynając. […] Kiedy […] wrócił z konferencji […] w 1938 r., gdzie odegrał rolę superarbitra, był w ściekły, iż rodacy sławią go jako apostoła pokoju. Pragnął za wszelką cenę przekształcić Włochów w naród militarystów.
Na podstawie: J.W. Borejsza, Stulecie zagłady, Gdańsk–Warszawa 2011, s. 84.
A.. Rozpoznaj postać, której dotyczy tekst.
B. Podaj nazwę miasta, w którym odbyła się konferencja wspomniana w tekście.
C. Podaj nazwę terytorium, którego dotyczyły postanowienia konferencji wspomnianej w tekście.

 

*Poprawna odpowiedź : Benito Mussolini
*Poprawna odpowiedź: Monachium

Zadanie 145.(SP15)
Na podstawie fragment listu skierowanego do przebywającego we Francji polskiego polityka i generała oraz wiedzy własnej wykonaj polecenia.
8 października 1939 r. Cała odpowiedzialność przed narodem za powodzenie naszych wysiłków spoczywa wyłącznie na Panu, Generale. Nie może ani na chwilę Pan Generał zapomnieć, że ani Pan Prezydent Rzeczypospolitej, ani reszta członków rządu […] nie uosabiają, ani wobec naszych sprzymierzeńców, ani wobec kraju, tych wielkich nadziei, jakie pokładamy w Panu, Drogi Generale. Ignacy Jan Paderewski
M.M. Drozdowski, Ignacy Jan Paderewski. Zarys biografii politycznej, Warszawa 1981, s. 238.
A. Rozpoznaj osobę, do której napisano zacytowany list.
B. Spośród podanych funkcji wybierz i podkreśl dwie, które pełnił w czasie II wojny światowej adresat zacytowanego listu.
A. Premier Rządu RP na Uchodźstwie.
B. Przewodniczący Rady Narodowej RP na Uchodźstwie.
C. Delegat Rządu RP na Kraj.
D. Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.
E. Dowódca Służby Zwycięstwu Polski.
C. Wymień dwa państwa, które autor listu napisanego w październiku 1939 r. określa mianem sprzymierzeńców Polski.

*Poprawna odpowiedź: Władysław Sikorski
*Poprawne odpowiedzi A., D.
*Poprawna odpowiedź: Wielka Brytania i Francja

Zadanie 146. (SP15)
Na podstawie źródeł wykonaj polecenia.
Źródło 2.
Tablica pamiątkowa umieszczona przez władze ZSRR w miejscu pochówku ofiar zbrodni, fotografia z 1976 r.
Napis na tablicy umieszczono w dwóch językach – rosyjskim i polskim:
Ś. P. TU SĄ POGRZEBANI NIEWOLNICY OFICEROWIE WOJSKA POLSKIEGO W STRASZYCH MĘCZENIACH ZAMORDOWANYCH PREZ NIEMIECKO- -FASZYSTKICH OKUPANTÓW JESIENIĄ 1941 ROKU
– Zachowano oryginalną pisownię.


A. Podaj nazwę miejscowości związanej ze zbrodnią, której dotyczy źródło 1.
B. Podkreśl prawidłowe zakończenie zdania. Zbrodnia, o której mowa w wierszu, została dokonana w roku:
A. agresji niemiecko-sowieckiej na Polskę.
B. bitwy o Anglię.
C. agresji niemieckiej na ZSRR.
D. wybuchu Powstania Warszawskiego.
C. Na podstawie źródła 2. wyjaśnij, dlaczego poeta dopomina się w wierszu o sprawiedliwość i prawdę w przekazie o dokonanej zbrodni.

*Poprawna odpowiedź: Katyń
*Poprawna odpowiedź B.
*Przykładowe odpowiedzi:
• Władze radzieckie utrzymywały, że zbrodni katyńskiej dokonali Niemcy i podawały fałszywą datę tego wydarzenia – 1941 r.
• Władze radzieckie nie chciały przyznać się do popełnienia zbrodni i podawały, że dokonano jej w 1941 r., a nie jak było w rzeczywistości – w 1940, gdy na tych terenach nie stacjonowały jeszcze wojska niemieckie.

Zadanie 147.(SP15)
Na podstawie tekstów wykonaj polecenie.
Źródło 1.
Powstanie we wszystkim tym, co wzniosłe i piękne, i z tym wszystkim, co było też ludzką słabością i miłością, odgrywa ważną rolę na drodze do odzyskania i utrwalenia niepodległości Polski […]. Wydaje mi się, jako historykowi tego okresu, a nie jako uczestnikowi, który był wtedy tego świadom, […] że dziś jeszcze nie umiemy w pełni ocenić, jak wielkie jest znaczenie wydarzeń Powstania Warszawskiego […].
Spór o Powstanie. Powstanie Warszawskie w powojennej publicystyce polskiej 1945–1981, oprac. D. Gawin, Warszawa 2004, s. 58.
Źródło 2.
Polskie klasy posiadające, obszarnicy i kapitaliści […] przez cały czas wojny przygotowywali się do objęcia władzy w Polsce dla restauracji reżimu przedwrześniowego […]. Nie zamierzali oni zrezygnować z władzy. Postanowili za podszeptem swych angloamerykańskich imperialistycznych protektorów za wszelką cenę nie dopuścić PKWN do stolicy […]. Wykorzystując ofiarny patriotyzm ludu warszawskiego […] uknuli plan zbrodniczej dywersji, plan powstania w Warszawie.
A.L. Sowa, Od Drugiej do Trzeciej Rzeczypospolitej (1945–2001), [w:] Wielka historia Polski, t. 10, Kraków 2001, s. 153.

Źródło 3.
Żadne hołdy, składane bohaterstwu tego zdziesiątkowanego pokolenia, nie potrafią zatrzeć prawdy, że krew przelana nie osiągnęła zamierzonych celów, że te cele dobrano wbrew realnym możliwościom, że na ten raz jeszcze kładli młodzi swe życie, kierowani według starej polskiej zasady, ujętej przez Norwida w formułę „energia sto a inteligencja trzy”.
Spór o Powstanie. Powstanie Warszawskie w powojennej publicystyce polskiej 1945–1981, oprac. D. Gawin, Warszawa 2004, s. 216.
Spośród zacytowanych tekstów źródłowych wybierz ten, który jest charakterystyczny dla stalinowskiej publicystyki, i wpisz jego numer w wykropkowane miejsce. Odpowiedź uzasadnij.

Tekst – 2
Przykładowe uzasadnienia
• typowa stylistyka wypowiedzi
• jednoznaczne potępienie przywódców powstania
• określenie: imperializm anglo-amerykański, typowe dla stylistyki zimnowojennej, czynienie Amerykanów współwinnych złej decyzji o wybuchu powstania
• pogardliwe określenie władz polskich „reżimem przedwrześniowym”.

Zadanie 148.(SP15)
Na podstawie fragmentu artykułu Od niedzieli do niedzieli, który ukazał się w piśmie „Polska Zbrojna” w 1950 r., wykonaj polecenie.
Inwazja Coca-Cola na Francję i Europę Zachodnią jest przemyślana według stref geograficznych, jest po prostu dublowaniem sieci amerykańskiej centrali szpiegowskiej. Rozumiem teraz, dlaczego prezes centrali Coca-Cola […] był niedawno tak serdecznie podejmowany przez papieża. Chodziło nie tylko o sute napiwki za reklamę Coca-Cola, ale również o zbożną wspólną pracę na rzecz amerykańskiej centrali szpiegowskiej. Franciszkanie – szpiedzy Coca-Cola – nic się w świecie imperialistycznym nie odbywa dziś bez papieskiego błogosławieństwa.
Teki edukacyjne IPN, Propaganda Polski Ludowej. Materiały dla ucznia, Łódź 2007, s. 27.
W jaki sposób komunistyczna propaganda dążyła do zdyskredytowania Kościoła katolickiego w oczach Polaków? Podaj dwa przykłady.

Poprawna odpowiedź:
Chciano zdyskredytować Kościół katolicki, oskarżając go
• o prowadzenie działalności szpiegowskiej,
• o pobieranie dużych sum od koncernu amerykańskiego.

Zadanie 149.(SP15)
Na podstawie rysunku satyrycznego Mai Berezowskiej z 1951 r. wykonaj polecenie.

Wyjaśnij, jakie przemiany społeczne i gospodarcze w Polsce po II wojnie światowej stały się tematem przedstawionych rysunków.

 

Przemiana społeczna – zmiana roli kobiety w PRL: z gospodyń domowych, pracujących w domu przy piecu kuchennym, stały się osobami czynnymi zawodowo.
Przemiana gospodarcza – dzięki rozwojowi przemysłu ciężkiego stało się możliwe zatrudnienie kobiet w hutnictwie, przy wielkim piecu hutniczym.

Zadanie 150.(SP15)
Na podstawie treści mapy i własnej wiedzy wykonaj polecenie.

Uzupełnij tabelę – podaj nazwy państw, w granicach których przed wybuchem II wojny światowej, w 1939 r., znajdowały się miasta oznaczone na mapie numerami 1.–4.


1. Niemcy [III Rzesza] 2. Litwa [Republika Litwy] 3. Polska – [II Rzeczpospolita, Rzeczpospolita Polska] 4. Rumunia – [Królestwo Rumunii]

Zadanie 151.(SP15)
W tabeli podano informacje o wybranych laureatach Pokojowej Nagrody Nobla. Rozpoznaj te postaci i uzupełnij tabelę.

Wyjaśnij, jakie zasługi stanowiły podstawę do przyznania w 1994 r. Pokojowej Nagrody Nobla politykom przedstawionym na fotografii w towarzystwie prezydenta USA.

 

Poprawne odpowiedzi
A. George Marshall
B. Martin Luther King
C. Lech Wałęsa
*Poprawne odpowiedzi
• Politycy otrzymali pokojową Nagrodę Nobla za podpisanie porozumienia pokojowego na Bliskim Wschodzie.
• Zasługą tych polityków było osiągnięcie porozumienia między Palestyńczykami i Izraelem.

Zadanie 152.(SR15)
Uporządkuj chronologicznie wydarzenia. Zacznij od najwcześniejszego: oznacz je numerem 1, a następne – numerami: 2, 3, 4, 5.


Zadanie 153.(SR15)
Na podstawie ilustracji wykonaj polecenie.

Wyjaśnij wpływ wydarzeń politycznych na pozycję kobiet w społeczeństwie.

Na ilustracji zostały przedstawione kobiety zatrudnione przy produkcji pocisków w fabryce amunicji. To zatrudnienie wynikało z niedoborów siły roboczej – większość mężczyzn powołano do wojska. W efekcie I wojna światowa przyczyniła się do emancypacji kobiet.

Zadanie 153.(SR15)
Na podstawie fragmentu biografii Meriana Coopera1 wykonaj polecenia.
Całym sercem pragnął walczyć o Polskę. W kolejnym […] liście do ojca […] wspomniał historie z dzieciństwa, jakie go zawiodły w ten obszar ogarnięty wojną: „Stale czuję żal, że tak mało robię dla sprawy polskiej wolności, gdy Pułaski uczynił dla nas tyle dobra, i wciąż wspominam twoje opowieści, jak zmarł w ramionach mego przodka. […] W czerwcu 1920 r. szczęście najwyraźniej zaczęło opuszczać Meriana Coopera i Bucka Crawforda. Obaj lądowali awaryjnie na otwartym polu […], gdzie wytropili ich żołnierze nieustraszonej Armii Konnej generała Budionnego. […] Cooper i Crawford podpalili samolot, pod osłoną płomieni czmychnęli do lasu i cudem udało im się ocalić życie. […] Na podstawie: M.C. Vaz, Szalone życie Meriana Coopera, twórcy King Konga, Warszawa 2010, s. 84–85, 89. 1 Merian Cooper (1893–1973) – amerykański pilot, reżyser i scenarzysta.
A. Podaj nazwę wojny, w której uczestniczył Merian Cooper.
B. Wyjaśnij przyczyny, które skłoniły Meriana Coopera do udziału w walkach opisanych w tekście.

*Poprawna odpowiedź :wojna polsko-bolszewicka
*Poprawne odpowiedzi
• Merian Cooper uważał, że jako Amerykanin ma wobec Polaków dług wdzięczności za ich wkład w walkę o niepodległość USA.
• Przodek Coopera walczył pod komendą Kazimierza Pułaskiego o niepodległość USA.
• Cooper żywił wdzięczność do Polaków za ich wkład w wyzwolenie Ameryki spod władzy Anglików.

Zadanie 154. (SR15)
Na podstawie ilustracji przedstawiających znaczki pocztowe wydane w Polsce po II wojnie światowej i własnej wiedzy wykonaj polecenie.

Spośród przedstawionych znaczków wybierz ten, który powstał między Październikiem 1956 a Grudniem 1970 roku. Odpowiedź uzasadnij.

Poprawna odpowiedź:
Jest to znaczek oznaczony numerem – 2.
Przykładowe uzasadnienia:
• Tematyka znaczka nr 2 dotyczy budowy szkół Tysiąclatek, a akcja ta była związana z 1000 rocznicą państwowości polskiej (chrztu Polski), która przypadała w 1966 r.
• Nie jest to znaczek 3., gdyż dotyczy wizyty Jana Pawła II w Polsce po 1989 r. – o datacji świadczy godło Polski – orzeł w koronie. Nie jest to także znaczek 1., gdyż znajdujemy tu hasło związane z planem sześcioletnim – elektryfikacją, która była jednym z zadań gospodarczych okresu stalinizmu w Polsce.

Zadanie 155. (NR15)

Podaj stosowaną w historiografii nazwę odezwy, której dotyczą oba źródła.
Czy wymowa ideowa rysunku satyrycznego jest zbieżna z wyrażoną w źródle 2. opinią odecyzji władz niemieckich i austriackich z 1916 r.? Odpowiedź uzasadnij.

*Akt 5 listopada
*Przykładowe odpowiedzi
• W obu źródłach znajdujemy podobną opinię na temat postanowień zawartych w Akcie 5 listopada. Na rysunku ukazano Orła – symbol Polski, któremu co prawda przepiłowano kajdany, ale pozbawiono go piór – co ma sugerować niekorzystne dla Polaków decyzje zaborców – pobór rekruta do armii walczącej u boku Austro-Węgier i Niemiec, o czym mowa w tekście. Oba państwa zaborcze symbolizują przedstawione na rysunku postaci w mundurach.
• Tak. Obie opinie są negatywne. Autorzy źródeł wyrażają niezadowolenie z warunków narzuconych Polakom przez Niemcy i Austro-Węgry. Przedstawicieli zaborców ukazano na rysunku. Orzeł pozbawiony piór to Polska zachęcana do udziału w walce po stronie państw centralnych – bez legalnej władzy, zmuszana, jak pisze autor pamiętnika, do daniny krwi.

Zadanie 156.(NR15)

1 – F
2 – P
3 – P

Zadanie 157.(NR15)


Podaj dwie przyczyny, które – zdaniem autora wiersza – utrudniały politykom emigracyjnym domaganie się wyjaśnienia sprawy katyńskiej.

 

• możliwe oskarżanie Polaków, że są narzędziami propagandy niemieckiej, gdyż to Niemcy odkryli groby polskich oficerów w Katyniu,
• groźba postawienia Wielkiej Brytanii w trudnej sytuacji wobec rosyjskiego sojusznika.

Zadanie 158. (NR15)
Ilustracja zamieszczona na okładce podręcznika szkolnego w Chinach

Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
Ilustracja jest przejawem typowej metody propagandowej stosowanej w komunistycznych Chinach w okresie nazywanym:
A. Długim Marszem.
B. Wielkim Skokiem Naprzód.
C. Rewolucją Kulturalną.
D. Otwarciem na Świat.

Poprawna odpowiedź C.

Zadanie 159. (NR15)

Wyjaśnij, dlaczego w 1980 r. można było uznać wiersz Mariana Załuckiego za satyryczny komentarz do rezultatów polityki gospodarczej państwa z okresu tzw. dekady Gierka.

 

Wiersz Mariana Załuckiego opublikowany w Strajkowym Biuletynie Informacyjnym „Solidarność” w 1980 r. można było uznać za satyryczny komentarz do zakończonej fiaskiem polityki gospodarczej lat siedemdziesiątych. Według zapowiedzi władz jej celem miała być poprawa bytu mieszkańców – dostatnie życie (źródło 1.). Błędna polityka doprowadziła do niedoborów w zaopatrzeniu w podstawowe artykuły spożywcze (źródło 2.), a ten problem poruszono w wierszu zawierającym przepis na potrawę „z tego, czego nie ma” i mówiącego o rzekomym „cudzie gospodarczym”.

Zadanie 160.(NR15)


Udowodnij, że źródło 2. świadczy o kontynuacji polityki, którą obrazują dane statystyczne (źródło 1.).

 

Przykładowe odpowiedzi:
• Dane w tabeli z lat 1976–1979 ukazują wydatki wojskowe dwóch bloków militarnych oraz dwóch mocarstw, które świadczą o wyścigu zbrojeń. Stanowi on temat rysunku z późniejszego okresu przedstawiającego dwie ścigające się rakiety z symbolami USA i ZSRR, co świadczy, że polityka ta była kontynuowana.
• Dane dotyczą wyścigu zbrojeń z lat 70., a rysunek z 1981 r. pokazuje, że zjawisko to nadal trwa – rakiety symbolizujące ZSRR i USA dalej ścigają się.
• Rysunek satyryczny przedstawia wyścig zbrojeń i dotyczy tego samego zjawiska, co dane w tabeli odnoszące się do wcześniejszego okresu.

Zadanie 161. (NR15)

*Czy dane z wykresu potwierdzają zjawisko przedstawione na rysunku satyrycznym? Odpowiedź uzasadnij.
*Wyjaśnij sens ideowy tytułu rysunku satyrycznego.

 

*Poprawna odpowiedź Tak, dane na wykresie potwierdzają zjawisko przedstawione na rysunku.

Przykładowe uzasadnienie Rysunek dotyczy masowych ucieczek z NRD do RFN w 1989 r., a z wykresu wynika, że właśnie w tym roku zjawisko to szczególnie nasiliło się, gdyż na początku roku zanotowano ok. 5 tysięcy uciekinierów, a pod koniec – ok. 140 tysięcy. Później fala ucieczek zmalała.
*Przykładowe odpowiedzi
• Niemcy, uciekając z NRD, „głosowali” przeciwko sytuacji politycznej w tym państwie.
• Niemcy, uciekając z NRD, wybierali życie w lepszych warunkach ekonomicznych.
• Satyra wskazuje na to, że w NRD nie można było w wolnych wyborach decydować o zmianach politycznych i ekonomicznych, dlatego głosowano nogami – uciekano na Zachód.

Zadanie 162.(SP16)
Na podstawie tekstów źródłowych oraz wiedzy własnej wykonaj polecenie.
Źródło 1. Fragment programu partii politycznej
Jako samodzielna partia robotnicza, opierając się na zbiorowej akcji mas pracujących, dobijać się będzie:
A. pod względem politycznym samodzielnej rzeczypospolitej demokratycznej, opartej na zasadach następujących: […] 2) całkowite równouprawnienie narodowości, wchodzących w skład rzeczypospolitej na zasadzie dobrowolnej federacji; […] 4) równość wszystkich obywateli kraju, bez różnicy płci, rasy, narodowości i wyznania;
B. pod względem ekonomicznym
I. Prawodawstwa pracy:
2) minimum płacy roboczej;
3) równa płaca dla kobiet i mężczyzn przy równej pracy; […] 7) zabezpieczenie państwowe w razie wypadków, braku pracy, choroby i starości; […] II. Stopniowego uspołecznienia ziemi, narzędzi produkcji i środków komunikacji.

Źródło 2. Fragment programu partii politycznej
Przez lat dziesiątki robotnik polski i rosyjski razem znosili wspólnie jarzmo despotyzmu. […] Ta wspólność bezprawia i ucisku klasowego wytworzyła wspólność interesów dla klasy robotniczej wszystkich narodowości w państwie rosyjskim. […] W walce politycznej robotnicy polscy stanowią zatem z rosyjskimi jedną całość, jedną klasę polityczną o jednym programie politycznym. […] Odbudowa państwa polskiego nie może być zadaniem polskiego proletariatu. Klasa robotnicza musi dążyć nie do budowania nowych państw i rządów burżuazyjnych, lecz do zniesienia ich, a przede wszystkim do rozszerzenia możliwie wolności politycznych w tych państwach, w których żyje.
A. Radziwiłł, W. Roszkowski, Historia 1871–1945, Warszawa 1994, s. 89, 94.
Akronimy nazw partii politycznych: PPS, SDKPiL, SL, SN, LN
Do podanych programów partii politycznych dopasuj akronimy ich nazw. Uzasadnij każdy wybór, odnosząc się do właściwego źródła.

Poprawne odpowiedzi:
W źródle 1. zawarto program PPS. Przykładowe uzasadnienie Socjalistyczny i reformistyczny charakter postulatów programu, w którym zawarto również elementy niepodległościowe, co odróżniało program PPS od programu SDKPiL.

W źródle 2. zawarto program SDKPiL. Przykładowe uzasadnienie Marksistowski (rewolucyjny; komunistyczny) charakter postulatów programu, w którym zrezygnowano z dążeń niepodległościowych, akcentując dążenia klasowe ponad narodowymi

Zadanie 163.(SP16)
Na podstawie tabeli oraz własnej wiedzy wykonaj polecenie.



1 – P
2 – P
3 – F

Zadanie 164.(SP16)
Na podstawie plakatu oraz własnej wiedzy wykonaj polecenie.

Treść napisu: PRAWA WYBORCZE DLA KOBIET POŻĄDANE WSZĘDZIE!
Podaj określenie zwolenniczek ruchu, którego główny postulat zamieszczono na plakacie.

Sufrażystki.

Zadanie 165.(SP16)
Na podstawie tekstu źródłowego oraz własnej wiedzy wykonaj polecenie
Fragment opracowania historycznego
Tymczasem po drugiej stronie frontu, w Warszawie, powołana została do życia tajna organizacja wojskowa. Zainicjował ją […] Adam Koc, oficer „Strzelca” krakowskiego […]. Już w dniach 6–8 września odbyło się zebranie porozumiewawcze, zakończone uchwałą o utworzeniu organizacji oddającej się pod rozkazy Komendanta Głównego J. Piłsudskiego. Rozpoczęto budowę sieci organizacyjnej, obsadzając jej okręgi i obwody w miarę nadających się na kierownicze stanowiska ludzi. […] Wreszcie 21 października 1914 r. przedostał się przez front i przybył do Warszawy porucznik Tadeusz Żuliński, oficer sztabu Komendanta, i z jego nominacji objął komendę naczelną.
W. Pobóg-Malinowski, Najnowsza historia polityczna Polski, t. II, 1914–1939, Warszawa 2000, s. 29
Zaznacz prawidłowe dokończenie zdań.
1. Organizacja, o której mowa w tekście, to:
A. Związek Walki Czynnej.
B. Związek Walki Zbrojnej.
C. Służba Zwycięstwu Polski.
D. Polska Organizacja Wojskowa.
2. Organizacja ta nawiązywała do
A. orientacji na Rosję.
B. orientacji na Austro-Węgry.
C. orientacji internacjonalistycznej (SDKPiL).
D. orientacji niepodległościowej.

Zadanie 166.(SP16)
Na podstawie tekstu źródłowego oraz własnej wiedzy wykonaj polecenia.
Fragment opracowania historycznego
P. Prezydent zażądał od Rady Ministrów odpowiedzi na pytanie, czy w związku z sytuacją wytworzoną zajęciem stolicy przez wojska Piłsudskiego, grożącą w dalszym ciągu przewlekłą wojną domową, należy prowadzić dalej walkę, czy jej zaniechać. Rada Ministrów jednomyślnie uznając, że przedłużenie walki w tych warunkach doprowadzi do wojny pomiędzy poszczególnymi dzielnicami Rzeczypospolitej, że konieczne jest użycie całości wojska dla obrony granic państwa, wojną taką zagrożonych, że wreszcie niezbędne jest w interesie państwa usunięcie rozdziału dzielącego naród oraz wojsko na dwa wrogie obozy. […] Rada Ministrów uchwaliła zgłosić swą dymisję. P. Prezydent Rzeczypospolitej jednocześnie zakomunikował swą decyzję złożenia urzędu Prezydenta.
A. Garlicki, Z Sulejówka do Belwederu, Warszawa 1990, s. 43.

A. Podaj rok, w którym rozgrywały się podane wydarzenia.
B. Podaj imię i nazwisko Prezydenta RP, o którym mowa w tekście.

 

*1926
*Stanisław Wojciechowski.

Zadanie 167.(SP16)
Na podstawie schematu oraz własnej wiedzy wykonaj polecenie.


A. – 1.
B. – 5.
C. – 6.
D. – 2.

Zadanie 168.(SP16)
Na podstawie tabeli oraz własnej wiedzy wykonaj polecenie.



1 – P
2 – F
3 – F

Zadanie 169.(SP16)
Na podstawie własnej wiedzy wykonaj polecenie.
Uzupełnij tabelę – wpisz w odpowiednie miejsca kryptonimy akcji odpowiadające ich opisom.


1. – „AB”
2. – „Burza”
3. – „Wisła”

Zadanie 170.(SP16)
Na podstawie fragmentów dziennika oraz wiedzy własnej uzupełnij tabelę – wpisz miesiąc i rok opisanych wydarzeń z okresu II wojny światowej.


1. – czerwiec 1944
2. – lipiec 1944
3. – maj/czerwiec 1940
4. – czerwiec 1941

Zadanie 171. (SP16)
Na podstawie definicji oraz własnej wiedzy uzupełnij tabelę – wpisz w odpowiednich miejscach nazwy odpowiadające definicjom. Odpowiedzi wybierz spośród poniższych:

kolektywizacja, industrializacja, nacjonalizacja, parcelacja, reprywatyzacja

 

1. – kolektywizacja
2. – nacjonalizacja
3. – parcelacja
4. – reprywatyzacja

Zadanie 172.(SP16)
Przyporządkuj cytowanym fragmentom wypowiedzi odpowiednie postaci. Wybierz właściwe nazwiska spośród podanych poniżej i wpisz je w tabeli.

Władysław Gomułka, Józef Cyrankiewicz, Edward Gierek,
Wojciech Jaruzelski, Bolesław Bierut

Zadanie 173.(SR16)
Na podstawie tekstu oraz własnej wiedzy wykonaj polecenie.

Zaznacz szereg cyfr, który przedstawia fotografie ze spotkań przywódców USA i ZSRR ułożone w kolejności chronologicznej.
A. 1, 3, 4, 2.
B. 1, 2, 4, 3.
C. 2, 1, 4, 3.
D. 2, 3, 1, 4.

Poprawna odpowiedź B.

Zadanie 174. (SR16)
Na podstawie plakatu oraz własnej wiedzy wykonaj polecenie.

Interpretując elementy graficzne plakatu, wyjaśnij jego cel propagandowy.

Propagandowym celem plakatu było zachęcanie przez władze komunistyczne do głosowania w referendum „3 x TAK”, które miało dokonać legitymizacji władzy komunistycznej w Polsce. Celem było również napiętnowanie przeciwników nowego systemu władzy. Świadczą o tym elementy graficzne plakatu:
• TAK dla usunięcia senatorów – likwidacja senatu;
• TAK dla usunięcia obszarników i fabrykantów – przeprowadzenie reform gospodarczospołecznych;
• TAK dla usunięcia Niemców – utrwalenie zachodniej i północnej granicy Polski.

Zadanie 175.(SR16)
Na podstawie tekstu źródłowego oraz własnej wiedzy wykonaj polecenia.
Takie grupy muzyczne jak The Beatles i The Rolling Stones tworzyły niepowtarzalną oprawę muzyczną. […] Stroje zmieniły się radykalnie. Młode kobiety zrezygnowały z usztywnianych spódnic i polubiły mini, obcisłe sukienki i podkoszulki. […] Młoda kultura stworzyła własny prąd artystyczny […], którego najbardziej znanym przedstawicielem był Andy Warhol.
Zarys historii powszechnej, red. D. Kołodziejczyk, Warszawa 1999, s. 512.
Podkreśl poprawne zakończenie zdania. Opisane zmiany zostały zapoczątkowane, kiedy w Polsce I sekretarzem KC PZPR był:
A. Bolesław Bierut.
B. Władysław Gomułka.
C. Edward Gierek.
D. Wojciech Jaruzelski.

B. Podaj nazwę kierunku w sztuce, którego reprezentantem był Andy Warhol.

*Poprawna odpowiedź B.
*Poprawna odpowiedź Pop-art.

Zadanie 176.(SR16)
Na podstawie ilustracji oraz własnej wiedzy wykonaj polecenie.

Podaj rok i nazwę wydarzenia, do którego nawiązuje ilustracja.

 

Poprawna odpowiedź Rozpad ZSRR/ Związku Radzieckiego/ Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, 1991

Zadanie 177. (SR16)
Fragment opracowania historycznego
„Zo” była żołnierzem. Zabiegała o powrót do kraju. Upominała się o nią w depeszach Warszawa. Była tam bardzie potrzebna niż tutaj w Londynie. Skoro się zorientowała, że jej powrót drogą lądową zająłby co najmniej cztery tygodnie czasu, zdecydowała się na skok. Ukończyła kurs spadochronowy i jako Elizabeth Watson wylądowała po północy, 10 września 1943 roku, w rejonie Grodziska Mazowieckiego.
J. Szatsznajder, […] Z Polski do Polski, Wrocław 1990, s. 237–238.
Na podstawie źródła oraz własnej wiedzy wykonaj polecenie.
Podaj, stosowaną w historiografii, nazwę żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie z czasów II wojny światowej, szkolonych przez Kierownictwo Operacji Specjalnych (SOE), do których zaliczała się bohaterka przedstawiona w tekście.

Poprawna odpowiedź Cichociemni.

Zadanie 178.(NR16)
Materiał propagandowy z okresu międzywojennego

Interpretując treść źródła, wyjaśnij okoliczności i cel jego powstania.

Przykładowa odpowiedź Na rysunku podano nazwy terenów, na których po I wojnie światowej miały odbyć się /były zaplanowane plebiscyty w sprawie ich przynależności państwowej. Napis „WOLA LUDU…” ma zachęcić Polaków do udziału w plebiscytach, natomiast nominał „5 MK.” zwraca uwagę na cel ekonomiczny emisji tego materiału (zachęcano w ten sposób do ofiarności Polaków na rzecz odradzającego się państwa).

Zadanie 179. (NR16)
Źródło z epoki [fragment] Do p. Marszałka Sejmu Macieja Rataja. Wobec wytworzonej sytuacji uniemożliwiającej mi sprawowanie urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej, zgodnie ze złożoną przeze mnie przysięgą, zrzekam się tego urzędu i zgodnie z art. 40 konstytucji przekazuję p. Marszałkowi Sejmu uprawnienia Prezydenta Rzeczypospolitej. Jednocześnie załączam prośbę o dymisję dotychczasowego rządu.
A. Garlicki, Z […] do Belwederu, Warszawa 1990, s. 44.
Podaj imię i nazwisko Prezydenta RP, którego wypowiedź została zacytowana w źródle, a także stosowaną w historiografii nazwę i rok wydarzenia, które skłoniło go do złożenia urzędu.

Poprawne odpowiedzi Stanisław Wojciechowski. Przewrót/ zamach majowy, zamach stanu/ przewrót Józefa Piłsudskiego, 1926 rok.

Zadanie 180.(NR16)
Źródło 1. Fragment opracowania historycznego
W końcu września […] spotkali się Daladier […], Chamberlain […] i dwaj „wodzowie” – Hitler […] oraz Mussolini […]. Podpisali oni traktat, upoważniający Niemcy do zajęcia Sudetów. Czechosłowacji nikt nie pytał o zdanie. Trzy państwa gwarantowały nienaruszalność reszty Czechosłowacji, ale Niemcy nie podpisały tych gwarancji. „Uratowałem pokój dla naszego pokolenia” – stwierdził Chamberlain po powrocie […].
Radziwiłł, W. Roszkowski, Historia 1871–1939, Warszawa 1999, s. 264–265.

Na podstawie źródła oceń prawdziwość poniższych zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.


1 – P
2 – F
3 – P

Zadanie 181.(NR16)
Oficjalna radziecka karykatura propagandowa z okresu II wojny światowej

Przeanalizuj rysunek i zaznacz poprawne dokończenie zdania. Uzasadnij swój wybór, odwołując się do własnej wiedzy.
Karykatura mogła powstać najwcześniej w roku
A. 1939.
B. 1940.
C. 1942.
D. 1944.

 

Poprawna odpowiedź C.
Uzasadnienie ZSRR pozostawał sojusznikiem III Rzeszy do czerwca 1941 roku a USA formalnie zachowywały neutralność wobec konfliktu w Europie do grudnia 1941 r. Rysunek ilustrujący wspólną walkę tych trzech państw (USA, ZSRR i Wielkiej Brytanii) przeciwko Hitlerowi mógł zatem powstać, biorąc po uwagę pozostałe możliwości wyboru, najwcześniej w 1942 roku.

Zadanie 182. (NR16)

Podaj stosowaną w historiografii nazwę przedsięwzięcia, do którego odnosi się tabela, i na podstawie własnej wiedzy wyjaśnij, dlaczego pomoc USA nie objęła Polski.

 

Poprawne odpowiedzi: Nazwa Plan Marshalla/ Program Odbudowy Europy/ European Recorvery Program.
Wyjaśnienie:
• Polska nie uczestniczyła w programie, ponieważ pod naciskiem ZSRR [Stalina] odrzuciła propozycję pomocy ze strony USA w ramach Planu Marshalla.
• Polska została zmuszona przez ZSRR do rezygnacji z udziału w Planie Marshalla.

Zadanie 183. (NR16)
Fragment artykułu prasowego z okresu zimnej wojny
Prowokacja zawsze należała do ulubionych środków działania rządów reakcyjnych. […] Chodzi w tej podłej akcji przede wszystkim o wzbudzenie nieufności narodów wobec Związku Radzieckiego, o zatrucie tą nieufnością zwłaszcza narodu polskiego, którego przyjaźń z narodem radzieckim zapuściła głębokie korzenie. […] wyróżnionym motywem prowokacji katyńskiej w wydaniu amerykańskim jest niewątpliwie chęć odwrócenia uwagi świata od zbrodni, dzisiaj dokonywanych przez agresorów na narodzie koreańskim, a w szczególności na żołnierzach koreańskiej Armii Ludowej znajdujących się w amerykańskiej niewoli.
Propaganda Polski Ludowej, Łódź 2007, s. 34.
a. Na podstawie informacji zawartych w tekście i własnej wiedzy zaznacz poprawne dokończenie zdań (1.–2.).
1. W artykule odniesiono się do zimnowojennego konfliktu, który miał miejsce
A. przed ogłoszeniem doktryny Trumana.
B. między rozpoczęciem blokady Berlina a powstaniem Układu Warszawskiego.
C. między XX Zjazdem KPZR a przejęciem władzy na Kubie przez Fidela Castro.
D. po kryzysie kubańskim.
2. W czasie wydarzeń opisanych w źródle na czele PZPR stał
A. Bolesław Bierut.
B. Władysław Gomułka.
C. Edward Gierek.
D. Wojciech Jaruzelski.

b. Uzasadnij za pomocą dwóch argumentów, że tekst ma charakter propagandowy.

*Poprawne odpowiedzi 1. – B. 2. – A
*Przykładowa odpowiedź:
• Słownictwo nacechowane emocjonalnie.
• Wyraźne sympatie i antypatie polityczne autora.

Zadanie 184.(NR16)
Fragment opracowania historycznego
Dopiero w sobotę wieczorem, gdy sklepy w całym kraju były już zamknięte, za pośrednictwem radia i telewizji poinformowano wreszcie społeczeństwo oficjalnie o wprowadzonej […] podwyżce cen. […] Wśród towarów, których ceny wzrosły, znalazło się mięso i jego przetwory […]. Oprócz artykułów spożywczych drożał również, m.in. węgiel […]. Ogólnie można powiedzieć, iż podrożały te towary, które kupuje się często – przede wszystkim żywność, taniały zaś te, które nabywa się rzadko […].
J. Eisler, […] Geneza, przebieg, konsekwencje, Warszawa 2012, s. 113.

Zaznacz nazwę wydarzeń, do których doprowadziła podwyżka cen opisana w źródle.
A. Październik ’56
B. Marzec ’68
C. Grudzień ’70
D. Sierpień ’80

Prawidłowa odpowiedź C.

Zadanie 185. (SP17)

a. Podaj wydarzenia, w wyniku których doszło do usunięcia pomników zaprezentowanych na fotografiach A i B.
b. Podaj, jakie znaczenie dla historii Niemiec odegrały obie postaci, którym poświęcono pomniki.
c. Podaj nazwę funkcji, którą postać przedstawiona na pomniku oznaczonym literą A pełniła w latach 1871–1890.

 

 

* Przykładowa odpowiedź:
Pomnik A: Włączenie Poznania [Wielkopolski] do Polski po I wojnie światowej [w wyniku powstania wielkopolskiego, klęski Niemców w I wojnie, decyzje traktatu wersalskiego].
Pomnik B: Włączenie Wrocławia do Polski po II wojnie światowej [w wyniku klęski Niemiec w II wojnie, zmiany granic Polski po II wojnie].
* Przykładowa odpowiedź: Obaj doprowadzili do zjednoczenia Niemiec
*Przykładowa odpowiedź Kanclerz Niemiec [Rzeszy Niemieckiej]

Zadanie 186. (SP17)
Spośród wymienionych wydarzeń wybierz chronologicznie pierwsze i oznacz je literą A, a także – chronologicznie ostatnie i oznacz je literą B.


Poprawne odpowiedzi
A – 3
B – 1

Zadanie 187. (SP17)

a. Wyjaśnij, interpretując graficzne elementy rysunku, jakie obawy wyrażał jego autor.
b. Rozstrzygnij, czy obawy wyrażone przez autora rysunku były słuszne. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do wydarzeń historycznych.

* Przykładowa odpowiedź: Na rysunku przedstawiono obejmujących się w geście przyjaźni żołnierzy: niemieckiego i radzieckiego (których można rozpoznać po charakterystycznym niemieckim hełmie oraz gwieździe na czapce bolszewika). Między nimi znajduje się, miażdżony uściskiem, polski żołnierz (rogatywka z orłem), usiłujący znaleźć dla siebie miejsce. Autor rysunku pokazał w ten sposób zagrożenie dla Polski wynikające z ewentualnego sojuszu dwóch wrogo nastawionych do niej państw.
*Przykładowa odpowiedź Tak, ponieważ doszło do podpisania paktu Ribbentrop-Mołotow [niemiecko-radzieckiego], którego skutkiem był dwustronny atak na Polskę we wrześniu 1939 r.

Zadanie 188. (SP17)
Fragment wspomnień więźnia sowieckiego
Opuściłem Starobielsk w grupie 16 ludzi dopiero 12 maja. […] [Z]apchano naszą partię do więźniarek […] prawie bez okien z grubo zakratowanymi drzwiami. Odkrywaliśmy napisy polskie na ścianach: „wysadzali nas koło Smoleńska”. […] Oczekiwaliśmy wszyscy najgorszego. […] Zawieziono nas w okolicę g ęsto zalesioną znów do obozu. […] „Pawliszczew Bor” – tak się nazywał ten obóz położony w głębi pięknych lasów. […] Byliśmy z początku przekonani, że taki sam los jak nas spotkał wszystkich innych naszych kolegów, że zostali oni rozesłani do podobnych małych obozów, rozsypanych po całej Rosji. Bardzo prędko zaczęliśmy się zastanawiać nad ich losem, dlatego, że prawie w każdej kartce z kraju otrzymywaliśmy coraz bardziej niespokojne zapytania, co się dzieje z kolegami naszymi ze Starobielska, Kozielska i Ostaszkowa […]. Kiedy […] ogłoszono nam tworzenie Armii Polskiej w ZSRR, kiedy wszyscy zgłosiliśmy się do wojska, już podejrzewaliśmy, że los nasz jest w stosunku do reszty naszych kolegów uprzywilejowany.
J. Czapski, Wspomnienia starobielskie, Warszawa 1988, s. 22.

a. Podaj nazwę układu politycznego, który umożliwił formowanie armii wspomnianej przez Józefa Czapskiego.
b. Wyjaśnij, jaki los spotkał tych z kolegów Józefa Czapskiego, którzy nie zostali przeniesieni do obozu o nazwie Pawliszczew Bor.
Podaj, w którym roku i kto ogłosił informację o losie, jaki spotkał zaginionych kolegów Józefa Czapskiego.
d. Wyjaśnij, jaki wpływ na stosunki polsko-radzieckie miało podanie do publicznej wiadomości informacji o losie zaginionych żołnierzy.

*Poprawna odpowiedź [układ] Sikorski-Majski
*Poprawna odpowiedź Jeńcy zostali wymordowani przez NKWD [na rozkaz Stalina] w Katyniu.
*Poprawna odpowiedź 1943 rok, III Rzesza [Niemcy] *Poprawna odpowiedź ZSRR [Związek Radziecki/Sowiecki] zerwał stosunki dyplomatyczne z rządem polskim.

Zadanie 189. (SP17)
Źródło 1. Biogram Romana Strzałkowskiego
Strzałkowski Roman – lat 13, uczeń Szkoły Podstawowej nr 40, zgon na miejscu 28.06.1956 r. o godz. 16.00. […]. Pogrzeb 2.07.1956 r. o godz. 11.10 na Cmentarzu Komunalnym nr 2 Poznań-Junikowo, pole R-23, grób nr 34. Przyczyna zgonu: rana postrzałowa klatki piersiowej.

www.czerwiec56.ipn.gov.pl

Źródło 2. Fragment artykułu oraz nekrolog[N]a cmentarzach Poznania odbyły się uroczystości pogrzebowe ofiar poległych w czasie krwawych zajść, wynikłych z faszystowskich prowokacji. Ogólna liczba zabitych i zmarłych wskutek ciężkich ran wynosi 48 osób. Wbrew tendencyjnie rozsiewanym pogłoskom, wśród ofiar zaburzeń nie ma dzieci i kobiet.

A. Porównaj treść źródeł 1. i 2. oraz wyjaśnij, dlaczego redakcja gazety podała nieprawdziwe informacje dotyczące zabitej osoby i organizacji pogrzebu.
B. Podaj, co było prawdziwą przyczyną zajść, o których mowa w artykule.

 

*Przykładowa odpowiedź Zamazano informację o wieku zabitego, ponieważ chciano ukryć fakt, że ofiarą było dziecko, [Redakcja obawiała się narazić władzom, gdyż oficjalna propaganda głosiła, że wśród ofiar nie było dzieci]. Podano również inną godzinę pogrzebu, żeby utrudnić lub uniemożliwić chętnym wzięcie udziału w uroczystościach pogrzebowych [które mogły być odebrane przez władze jako manifestacja polityczna].
* Poprawna odpowiedź Niezadowolenie robotników z sytuacji ekonomicznej [politycznej] w Polsce.

Zadanie 190.(SP17)
Przyporządkuj fotografiom okres, w którym mogły być wykonane. Odpowiedzi wybierz spośród podanych – wpisz w wykropkowane miejsce odpowiedni numer.
1. lata 1948–1956.
2. lata 1957–1969.
3. lata 1971–1979.
4. lata 1982–1988.
5. lata 1990–1993.

A – 1
B – 3
C – 2
D – 4