Zadania maturalne z Historii

Temat: XX wiek (część 4.)

Zadania pochodzą z oficjalnych arkuszy maturalnych CKE, które służyły przeprowadzaniu majowych egzaminów. Czteroznakowy kod zapisany przy każdym zadaniu wskazuje na jego pochodzenie: S/N – „stara”/”nowa” formuła; P/R – poziom podstawowy/rozszerzony; np. 08 – rok 2008.

Zbiór zadań maturalnych w formie arkuszy, możesz pobrać >> TUTAJ <<.

Zadanie 191.(SP17)
Fragment artykułu prasowego
Polsce potrzebny jest teraz silny i wiarygodny układ władzy. Nie wystarczą żadne zmiany fasadowe: zastąpienie jednego drugim spośród kandydatów na prezydenta czy premiera. […] Potrzebny jest układ nowy, możliwy do zaaprobowania przez wszystkie główne siły polityczne. Nowy, ale gwarantujący kontynuację. Takim układem może być porozumienie, na mocy którego prezydentem zostanie wybrany kandydat z PZPR, a teka premiera i misja sformowania rządu powierzona kandydatowi „Solidarności”. Taki prezydent będzie gwarantował ciągłość władzy, umów międzynarodowych i wojskowych sojuszy. Taki rząd będzie miał mandat ogromnej większości Polaków i zagwarantuje konsekwentną zmianę systemu gospodarczego i politycznego.
www.bi.gazeta.pl
A. Podaj rok publikacji artykułu.
B. Rozstrzygnij, czy zaproponowany projekt polityczny został zrealizowany. Odpowiedź uzasadnij.
C. Wyjaśnij wpływ politycznego projektu opisanego w artykule na wydarzenia w innych europejskich państwach komunistycznych.

*Poprawna odpowiedź 1989
* Poprawna odpowiedź Tak
Przykładowe uzasadnienie Prezydentem został [Wojciech] Jaruzelski – przedstawiciel komunistów, a premierem [Tadeusz] Mazowiecki – przedstawiciel „Solidarności”.
*Przykładowe odpowiedzi
• Powstanie w Polsce rządu, na czele którego stanął nie-komunista zapoczątkowało upadek komunizmu w Europie.
• Wydarzenia w Polsce zapoczątkowały tzw. Jesień Ludów, w wyniku której w komunistycznych państwach Europy obalono rządcy komunistyczne.
• Odsunięcie komunistów od rządów w Polsce zapoczątkowało podobny proces w innych krajach komunistycznych (na Węgrzech, w NRD, Czechosłowacji, Bułgarii, Rumunii).

 

Zadanie 192. (SR17)
Na podstawie źródła i własnej wiedzy wykonaj polecenie.

Fotografia opublikowana w polskiej prasie codziennej, marzec 1939


Wyjaśnij okoliczności i cel wykonania przedstawionej fotografii.

Poprawna odpowiedź Okoliczności: Zbliżający się wybuch wojny, narastające żądania niemieckie.
Cel: Pokazanie solidarności i ofiarności społeczeństwa wobec niebezpieczeństwa wojennego.

Zadanie 193.(SR17)
Na podstawie ilustracji oraz własnej wiedzy wykonaj polecenie.

Interpretując elementy graficzne rysunków, porównaj ich wymowę ideową oraz wyjaśnij, do jakiego wydarzenia politycznego nawiązuje ilustracja B.

Prawidłowe odpowiedzi Przykładowe porównanie: Wymowa ideowa rysunków jest różna. Rysunek A ukazuje igrzyska w Moskwie jako święto pokoju na świecie (gołąbek pokoju na tle kół olimpijskich), a na rysunku B symbol kół olimpijskich został umieszczony na czołgu, co jest zaprzeczeniem pokoju – symbolizuje wojnę.
Przykładowe wyjaśnienie: Była to agresja (interwencja, wojna) ZSRR na Afganistan w grudniu 1979 r., która spowodowała napięcie w relacjach z USA.

Zadanie 194. (SR17)
Źródło
Apel do społeczeństwa i władz PRL [fragment] Robotniczy protest przeciwko wygórowanym podwyżkom, który był wyrazem postawy niemal całego społeczeństwa, pociągnął za sobą brutalne prześladowania. […] Ofiary obecnych represji nie mogą liczyć na żadną pomoc i obronę ze strony instytucji do tego powołanych, np. związków zawodowych, których rola jest żałosna. Pomocy odmawiają też agendy opieki społecznej. W tej sytuacji rolę tę musi wziąć na siebie społeczeństwo, w interesie którego wystąpili prześladowani. […]Dlatego niżej podpisani zawiązują [komitet] w celu zainicjowania wszechstronnych form obrony i pomocy. […] – Jerzy Andrzejewski, Stanisław Barańczak, Ludwik Cohn, Jacek Kuroń, Edward Lipiński, Jan Józef Lipski, Antoni Macierewicz, Piotr Naimski, Antoni Pajdak, Józef Rybicki, Aniela Steinsbergowa, Adam Szczypiorski, ks. Jan Zieja, Wojciech Ziembiński.

Na podstawie: Wiek XX w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii studentów i uczniów, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S. B. Lenard, Warszawa 2001, s. 408–409.

Na podstawie źródła wykonaj polecenie.
Podaj pełną nazwę organizacji, której dotyczy cytowany tekst, i wyjaśnij okoliczności jej powstania.

Poprawne odpowiedzi Nazwa: Komitet Obrony Robotników
Przykładowe wyjaśnienie:
• Po wydarzeniach czerwcowych 1976 roku, m.in. w Ursusie, Radomiu i Płocku, kiedy to protestujących robotników władza komunistyczna [na zlecenie E. Gierka] poddała prześladowaniom: ścieżki zdrowia, aresztowania, zwolnienia z pracy itd.
• Po wydarzeniach w Ursusie, Radomiu i Płocku, kiedy to protestujących robotników władza komunistyczna [na zlecenie E. Gierka] poddała prześladowaniom: ścieżki zdrowia, aresztowania, zwolnienia z pracy itd.

Zadanie 195. (NR17)
Źródło 1.
Przemówienie brytyjskiego króla wygłoszone w Paryżu, 1903 r. [fragment] Jestem pewien, że dni wrogości między naszymi krajami szczęśliwie się zakończyły. Nie znam dwóch innych krajów, których pomyślność jest tak współzależna. W przeszłości występowały nieporozumienia i źródła waśni, ale to wszystko jest szczęśliwie za nami […]. Przyjaźń między nami jest mym stałym dążeniem i liczę na wszystkich was, którzy cieszą się francuską gościnnością w ich wspaniałym mieście, że pomogą mi osiągnąć ten cel.

„Mówią Wieki” 2004, nr 8, s. 24.


*Zapisz imię króla Wielkiej Brytanii, który w czasie wizyty w Paryżu wygłosił przemówienie przytoczone w źródle 1., oraz podaj stosowaną w historiografii nazwę układu zawartego w następstwie tej wizyty.
*Rozstrzygnij, czy wszystkie państwa, w których na przełomie XIX i XX w. panowali uwzględnieni w źródle 2. potomkowie królowej Wiktorii, łączyła wspólnota interesów w polityce zagranicznej. Odpowiedź uzasadnij.

* Nazwa układu: entente cordiale [ententa / serdeczne porozumienie] *Poprawna odpowiedź:
Rozstrzygnięcie : Nie [nie łączyła ich wspólnota interesów w polityce zagranicznej].
Przykładowe uzasadnienie:
• Niemcy należały do Trójprzymierza – panował w tym państwie wnuk królowej Wiktorii – cesarz Wilhelm II, a Wielka Brytania, gdzie panował syn królowej Wiktorii – Edward VII znalazła się w Trójporozumieniu i była przeciwniczką Niemiec. [Z kolei w Rosji, u boku Mikołaja II zasiadała wnuczka królowej Wiktorii – Aleksandra, a państwo to należało do Trójporozumienia].
• Część państw wymienionych w tablicy genealogicznej rywalizowała ze sobą o kolonie, np. Niemcy i Anglia w Afryce.

Zadanie 196. (NR17)

Uzasadnij – odwołując się do źródła i własnej wiedzy – że wydanie zaprezentowanej monety było możliwe w następstwie tzw. aktu 5 listopada. W odpowiedzi przywołaj dwa argumenty.

 

Przykładowe argumenty
• Akt 5 listopada został wydany przez władców Niemiec i Austro-Węgier (państwa niemieckojęzyczne), a moneta ma nominał niemiecki (fenig).
• Akt 5 listopada zapowiadał utworzenie Królestwa Polskiego – taka nazwa jest na monecie.
• Akt 5 listopada był wydany w 1916, a moneta w 1917.
• Na monecie, nad polskim orłem w koronie jest umieszczona korona cesarska – świadczy to o ograniczonej suwerenności państwa, którego utworzenie zapowiadał tzw. akt 5 listopada.

Zadanie 197.(NR17)
Historyjka obrazkowa Gdańsk zamieszczona w niemieckim satyrycznym tygodniku „Kladderadatsch” [fragment]
Interpretując elementy graficzne, wyjaśnij ukazaną na ilustracjach zmianę statusu Gdańska. W odpowiedzi odwołaj się do wydarzeń historycznych.

Przykładowa odpowiedź Gdańsk w 1914 roku należał do Niemiec (symbolizuje to czarny orzeł) a w 1919 roku, na skutek I wojny światowej i postanowień traktatu wersalskiego, stał się Wolnym Miastem pod zarządem Ligi Narodów (symbolizuje to urzędnik z książką podpisaną Liga Narodów, który przepędza paragrafem czarnego orła).

Zadanie 198.) (NR17)

Podaj stosowaną w historiografii nazwę wydarzenia, które zostało upamiętnione na znaczku pocztowym. Odpowiedź uzasadnij, przywołując dwa argumenty.

Poprawne odpowiedzi:
Nazwa wydarzenia: noc kryształowa/Kristallnacht
Przykładowe uzasadnienie:
Był to pogrom Żydów w Niemczech w 1938 r., a na znaczku przedstawiono:
• symbol judaizmu – gwiazdę Dawida z napisem Jude;
• łańcuch – oznaczający zniewolenie; • datę wydarzenia – 1938 r.;
• płonącą synagogę;
• protest zawarty w haśle „Nigdy więcej”.

Zadanie 199.(NR17)
Źródło 1.
Przemówienie radiowe Wiaczesława Mołotowa [fragment] Dzisiaj, o godzinie 4 rano, wojska […] zaatakowały w wielu miejscach nasze granice i zbombardowały z powietrza nasze miasta […]. Ta niesłychana napaść na nasz kraj stanowi bezprzykładne wiarołomstwo w dziejach cywilizowanych narodów. […] Cały nasz naród powinien obecnie zespolić się i zjednoczyć jak nigdy dotąd. Każdy z nas powinien wymagać od siebie i od innych […] ofiarności godn[ej] prawdziwego radzieckiego patrioty, aby zapewnić zaspokojenie wszystkich potrzeb Armii Czerwonej […]. Rząd wzywa was […] do jeszcze silniejszego zwarcia swoich szeregów wokół naszej okrytej chwałą partii bolszewickiej, wokół naszego Rządu Radzieckiego i naszego wielkiego wodza, tow. Stalina. Nasza sprawa jest słuszna. […] Zwycięstwo należeć będzie do nas.
Wiek XX w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii studentów i uczniów, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 2001, s. 204–205.
(0–1) Zaznacz poprawne dokończenie zdania. Tekst przemówienia odnosi się do wydarzenia, które miało miejsce:
A. przed niemiecką agresją na Danię i Norwegię.
B. po japońskim ataku na Pearl Harbor.
C. przed podpisaniem Karty atlantyckiej.
D. po walkach o El-Alamejn.

Wyjaśnij, odwołując się do wydarzeń historycznych, dlaczego Wiaczesław Mołotow nazwał agresję na swoje państwo bezprzykładnym wiarołomstwem.

*Poprawna odpowiedź C.
Przykładowe odpowiedzi
• Wiaczesław Mołotow nazwał agresję niemiecką na ZSRR/ZSRS/Związek Radziecki/Sowietów bezprzykładnym wiarołomstwem, gdyż w sierpniu 1939 r. oba państwa podpisały pakt o nieagresji (pakt Ribbentrop-Mołotow).
• Ponieważ przed agresją na ZSRR Hitler współpracował / był w sojuszu ze Stalinem, czego dowodem był pakt o nieagresji.

Zadanie 200.(NR17)

*Podaj rok podpisania i stosowaną w historiografii nazwę układu polsko-radzieckiego, do którego następstw nawiązuje autor w pierwszej zwrotce wiersza.
*Na podstawie źródła i własnej wiedzy oceń prawdziwość poniższych zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.

 

Poprawna odpowiedź Rok: 1941.
Nazwa: układ Sikorski-Majski.
*Poprawne odpowiedzi
1 – F
2 – P
3 – P

Zadanie 201.(NR17)

Wyjaśnij, odwołując się do źródła i własnej wiedzy, na czym polegała wizja emancypacji kobiet propagowana przez komunistów, i podaj ekonomiczną przyczynę tego zjawiska społecznego.

 

Przykładowe odpowiedzi:
Wyjaśnienie:
• miała polegać na zrównaniu kobiet z mężczyznami zarówno w prawach;
• zakładała aktywizację zawodową kobiet;
• podejmowanie przez nich ról zarezerwowanych do tej pory dla mężczyzn.
Przyczyna:
• brak rąk do pracy, wynikający z demograficznych strat wojennych;
• brak rąk do pracy wynikający z forsownej industrializacji kraju (plan sześcioletni).

Zadanie 202.(NR17)
Apel do społeczeństwa i władz PRL [fragment] Robotniczy protest przeciwko wygórowanym podwyżkom, który był wyrazem postawy niemal całego społeczeństwa, pociągnął za sobą brutalne prześladowania. […] Ofiary obecnych represji nie mogą liczyć na żadną pomoc i obronę ze strony instytucji do tego powołanych, np. związków zawodowych, których rola jest żałosna. Pomocy odmawiają też agendy opieki społecznej. W tej sytuacji rolę tę musi wziąć na siebie społeczeństwo, w interesie którego wystąpili prześladowani. […] Dlatego niżej podpisani zawiązują [komitet] w celu zainicjowania wszechstronnych form obrony i pomocy. […] – Jerzy Andrzejewski, Stanisław Barańczak, Ludwik Cohn, Jacek Kuroń, Edward Lipiński, Jan Józef Lipski, Antoni Macierewicz, Piotr Naimski, Antoni Pajdak, Józef Rybicki, Aniela Steinsbergowa, Adam Szczypiorski, ks. Jan Zieja, Wojciech Ziembiński.
Na podstawie: Wiek XX w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii studentów i uczniów, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 2001, s. 408–409.
Podaj pełną nazwę organizacji, której dotyczy cytowany tekst, i wyjaśnij okoliczności jej powstania.

Poprawne odpowiedzi- Nazwa: Komitet Obrony Robotników
Przykładowe wyjaśnienie:
• Po wydarzeniach czerwcowych 1976 roku, m.in. w Ursusie, Radomiu i Płocku, kiedy to protestujących robotników władza komunistyczna [na zlecenie E. Gierka] poddała prześladowaniom: ścieżki zdrowia, aresztowania, zwolnienia z pracy itd.
• Po wydarzeniach w Ursusie, Radomiu i Płocku, kiedy to protestujących robotników władza komunistyczna [na zlecenie E. Gierka] poddała prześladowaniom: ścieżki zdrowia, aresztowania, zwolnienia z pracy itd.

Zadanie 203.(NR17)

Interpretując elementy graficzne rysunków, porównaj ich wymowę ideową oraz wyjaśnij, do jakiego wydarzenia politycznego nawiązuje ilustracja B.

Przykładowe porównanie: Wymowa ideowa rysunków jest różna. Rysunek A ukazuje igrzyska w Moskwie jako święto pokoju na świecie [gołąbek pokoju na tle kół olimpijskich], a na rysunku B symbol kół olimpijskich został umieszczony na czołgu, co jest zaprzeczeniem pokoju – symbolizuje wojnę.
Przykładowe wyjaśnienie: Była to agresja (interwencja, wojna) ZSRR na Afganistan w grudniu 1979 r., która spowodowała napięcie w relacjach z USA.

Zadanie 204.(SP18)
Na podstawie źródeł oraz własnej wiedzy wykonaj polecenia.
Źródło 1. Uchwała Centralnego Komitetu Wykonawczego PPS z 15 V 1926 r. [fragment] PPS w dzisiejszej sytuacji wysuwa następujące żądania:
1. Natychmiastowe rozwiązanie Sejmu i Senatu.
2. Prezydentem Rzeczypospolitej winien zostać Marszałek Józef Piłsudski.
3. Powinien być utworzony rząd robotniczo-włościański, bez udziału partii popierających krwawy i sprzedajny rząd Witosa. […] 4. Musi nastąpić zasadnicza zmiana polityki byłych rządów wobec mniejszości narodowych.
T. Maresz, K. Juszczyk, Historia w tekstach źródłowych. Wypisy, t. 3, Toruń 1994, s. 102.
Źródło 2. Uchwała Rady Naczelnej PPS z 20 XII 1926 r. [fragment] Rada Naczelna stwierdza, iż opozycja PPS zdąża nie do obalenia premiera Marszałka Piłsudskiego, lecz do rekonstrukcji jego gabinetu przez usunięcie zeń żywiołów monarchistycznych i reakcyjnych, do zmiany kierunku polityki gospodarczej w myśl żądań klasy pracującej i do zmiany polityki wewnętrznej w szczególności wobec mniejszości narodowej. […] Rada Naczelna stwierdza, że próby odrodzenia reakcji narodowo-demokratycznej w formach już wyraźnie faszystowskich skłonić muszą klasę robotniczą do porozumienia tym ściślejszego ze Stronnictwami demokracji włościańskiej i miejskiej.
T. Maresz, K. Juszczyk, Historia w tekstach źródłowych. Wypisy, t. 3, Toruń 1994, s. 102.

a. Podaj stosowaną w historiografii nazwę wydarzenia, której skutkiem była uchwała cytowana w źródle 1.
b. Podaj polityczny skutek porozumienia PPS ze wspomnianymi w źródle 2. Stronnictwami demokracji, włościańskiej i miejskiej.
c. Wyjaśnij, jak i dlaczego zmieniło się stanowisko PPS wobec polityki Józefa Piłsudskiego.

 

*Poprawna odpowiedź Zamach / przewrót majowy
Przykładowe odpowiedzi:
• Powstanie Centrolewu
• Zorganizowanie się opozycji wobec rządów Józefa Piłsudskiego
*Przykładowa odpowiedź PPS, która na początku przewrotu popierała Józefa Piłsudskiego – o czym świadczy wyrażona w źródle 1. nadzieja, że zostanie on prezydentem – przeszła rozczarowana jego polityką wewnętrzną do opozycji, o czym jest mowa w źródle 2.

 

Zadanie 205.(SP18)
Na podstawie źródła oraz własnej wiedzy wykonaj polecenia.

a. Podaj nazwę ideologii obecnej w życiu społeczno-politycznym Niemiec, o której świadczy napis na ławce przedstawionej na fotografii.
b. Zaznacz poprawne dokończenie zdania i uzasadnij swój wybór.
Fotografia mogła zostać wykonana najwcześniej w roku
A. 1918.
B. 1932.
C. 1935.
D. 1939.

 

* Poprawna odpowiedź nazizm / rasizm
*Poprawna odpowiedź C
Przykładowe uzasadnienie: Od 1935 r. obowiązywały ustawy norymberskie dyskryminujące Żydów w III Rzeszy.

Zadanie 206.(SP18)
Na podstawie źródła oraz własnej wiedzy wykonaj polecenie.

a. Zaznacz poprawne dokończenie zdania i uzasadnij swój wybór.
Na ilustracjach przedstawiono znaki wojsk walczących
A. w okresie I wojny światowej w Legionach Polskich.
B. w szeregach powstańców śląskich w latach 1919–1921.
C. w okresie wojny polsko-bolszewickiej w 1920 r.
D. w szeregach Armii Krajowej w powstaniu warszawskim.

Poprawna odpowiedź D
Przykładowe uzasadnienie: Obecność na obu ilustracjach symbolu Polski walczącej.

Zadanie 207. (SP18)
Na podstawie źródła oraz własnej wiedzy wykonaj polecenia.

A. Przedstaw różnicę w strukturze gospodarki polskiej przed II wojną światową i po niej.
B. Wyjaśnij kierunek zmian udziału przemysłu w gospodarce polskiej względem rolnictwa w latach 1946–1949.
C. Podaj nazwę planu gospodarczego, którego realizacja przyczyniła się do zilustrowanych danymi statystycznymi zmian w strukturze polskiej gospodarki w latach 1946–1949.

 

*Przykładowa odpowiedź Przed wojną w Polsce dominowała produkcja rolnicza, po wojnie – przemysłowa.
*Poprawna odpowiedź Produkcja przemysłowa rosła, a rolnicza malała.
*Poprawna odpowiedź Plan Odbudowy Gospodarczej [Plan Trzyletni]

Zadanie 207.(SP18)
Na podstawie źródła oraz własnej wiedzy wykonaj polecenie.
Uchwała VII Plenum KC PZPR [fragment] Plenum przyjęło rezygnację Władysława Gomułki z funkcji I sekretarza KC i członka Biura Politycznego w związku z jego ciężką chorobą. Plenum powołało na stanowisko I sekretarza KC Edwarda Gierka.
T. Maresz, K. Juszczyk, Historia w tekstach źródłowych. Wypisy, t. 4, Toruń 1994, s. 129.
Podaj inne, niż wskazane w uchwale, powody zmiany na stanowisku I sekretarza KC oraz rok, w którym to nastąpiło.

Poprawna odpowiedź Rok: 1970
Wyjaśnienie: W uchwale jest mowa o chorobie, tymczasem powodem ustąpienia Gomułki były przede wszystkim (krwawo stłumione przez władze) strajki robotnicze na Wybrzeżu i presja ZSRR.

Zadanie 208.(SP18)
Na podstawie źródła oraz własnej wiedzy wykonaj polecenia.

a. Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
Kartka okolicznościowa dotyczy wydarzeń związanych z :
A. obchodami Milenium Chrztu Polski.
B. drugą pielgrzymką Jana Pawła II do Polski.
C. zakończeniem stanu wojennego w Polsce.
D. podpisaniem konkordatu między Polską a Watykanem.
b. Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
Na kartce okolicznościowej przedstawiono
A. kardynała Adama Sapiehę.
B. prymasa Stefana Wyszyńskiego.
C. kardynała Karola Wojtyłę.
D. prymasa Józefa Glempa.

*Poprawna odpowiedź A
* Poprawna odpowiedź B

Zadanie 209.(SP18)
Na podstawie zamieszczonych tekstów oraz własnej wiedzy uzupełnij tabelę – wpisz obok opisów stosowane w historiografii nazwy konfliktów lub kryzysów.


A – kryzys kubański / kryzys karaibski
B – pierwszy kryzys berliński / blokada Berlina
C – wojna w Wietnamie / konflikt wietnamski / druga wojna w Indochinach
D – wojna w Korei / konflikt koreański
E – wojna sześciodniowa / wojna siedmiodniowa / wojna czerwcowa / trzecia wojna arabsko-izraelska

Zadanie 210.(SP18)
Na podstawie źródła oraz własnej wiedzy wykonaj polecenia.

A. Podaj rok, w którym sporządzono meldunek.
B. Podaj nazwę organizacji, przeciwko której skierowana była akcja udokumentowana w meldunku.

* Poprawna odpowiedź 1981
*Poprawna odpowiedź NSZZ „Solidarność / „Solidarność”

Zadanie 211.(SP18)
Na podstawie źródeł oraz własnej wiedzy wykonaj polecenia.
Źródło 1. Wojciech Morawski, Dzieje gospodarcze Polski [fragment] Zadanie, jakie stało przed nową ekipą, było bez precedensu. Nikt wcześniej nie przeszedł drogi od gospodarki socjalistycznej do rynkowej. […] Dodatkową trudność stanowiła nasilająca się z miesiąca na miesiąc inflacja, dochodząca do granic hiperinflacji. […] W ostatnich dniach grudnia 1989 roku Sejm przyjął […] kilkanaście ustaw wprowadzających nowy ład gospodarczy od 1 stycznia 1990 roku. […] W warunkach swobody gospodarczej wzrost cen powinien w końcu natrafić na barierę popytu i to powinno zahamować inflację.

W. Morawski, Dzieje gospodarcze Polski, Warszawa 2010, s. 302–303.


a. Na podstawie danych ze źródła 2. oceń skuteczność nowego ładu gospodarczego w walce z inflacją wspomnianego w źródle 1.

b. Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
Wspomniany w źródle 1. nowy ład gospodarczy nosi w historiografii nazwę :
A. reformy skarbowej Grabskiego.
B. Trzyletniego Planu Odbudowy.
C. Planu Balcerowicza.
D. Strategii dla Polski.

c. Podaj nazwisko premiera, którego rząd rozpoczął wdrażanie nowego ładu gospodarczego wspomnianego w źródle 1.

* Przykładowa odpowiedź Plan powiódł się. Z danych w tabeli wynika, że już w następnym roku 1991 inflacja spadła do 60,4 %.
*Poprawne odpowiedzi C
*Poprawna odpowiedź Mazowiecki

Zadanie 212. (SR18)
Na podstawie treści mapy zaproponuj dla niej tytuł.
Uwaga: tytuł powinien zawierać określenie tematu, czasu i przestrzeni, np. Rozwój terytorialny Szwecji w XVII w.

• Działania zbrojne z udziałem Polaków na froncie wschodnim w latach 1914–1917.
• Powstanie i walki polskich legionów na ziemiach polskich w I wojnie światowej.
• Przebieg działań militarnych z udziałem Polaków na ziemiach polskich w latach 1914– 1917.
• Udział polskich jednostek w walkach na froncie wschodnim w czasie I wojny światowej.
• Udział polskich formacji zbrojnych w działaniach na ziemiach polskich w latach 1914– 1917.

Zadanie 213.(SR18)
Na podstawie źródeł oraz własnej wiedzy wykonaj polecenie.


1 – P
2 – F
3 –F

Zadanie 214. (SR18)
Na podstawie źródła oraz własnej wiedzy wykonaj polecenie



1 – F
2 – P
3 – P

Zadanie 215.(SR18)
Na podstawie źródła oraz własnej wiedzy wykonaj polecenie.
Fragment wypowiedzi Józefa Światły, wicedyrektora X Departamentu Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, po jego ucieczce na Zachód
Jak wszystkie decyzje w sprawie polityki kościelnej w Polsce, tak i decyzja aresztowania Prymasa Polski zapadła w Moskwie. Bierut […] pojechał za życia Stalina jeszcze do Moskwy po instrukcje, w rozmowie ze Stalinem Bierut nalegał na natychmiastowe aresztowanie kardynała. I tutaj – nie kto inny, a Stalin powstrzymał te służalcze zapędy, pohamował tow. Bieruta i powiedział, że czas jeszcze na to nie nadszedł. Ale przy tym dodał: Cóż, byłoby dobrze mieć w Polsce swojego Prymasa. Ta uwaga na marginesie była dla Bieruta instrukcją obowiązującą […]. Dlatego też zapewne Prymas Polski aresztowany został dopiero […] 26.09.1953 r.

W. Pronobis, Polska i świat w XX wieku, Warszawa 2006, s. 400.

Podaj imię i nazwisko wymienionego w tekście Prymasa Polski oraz nazwę wydarzenia, które – według relacji Józefa Światły – spowodowało jego aresztowanie dopiero w 1953 r.

Poprawna odpowiedź- Imię i nazwisko Prymasa: Stefan Wyszyński Wydarzenie: śmierć Stalina

Zadanie 216.(SR18)
Na podstawie źródeł oraz własnej wiedzy wykonaj polecenia.


a. Zaznacz poprawne dokończenie zdania. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do treści obu źródeł.
Oba źródła odnoszą się do wydarzeń, do których doszło:
A. w grudniu 1970 r.
B. w czerwcu 1976 r.
C. w sierpniu 1980 r.
D. w grudniu 1981 r.

b. Wyjaśnij, jaki stosunek do informacji przekazywanych w telewizji prezentują oba źródła. W odpowiedzi odwołaj się do treści wiersza i symboliki rysunku.

 

Poprawna odpowiedź D
Przykładowe uzasadnienie:
• W źródle 1.wspomniano „żony z Wujka” w czarnych sukienkach – chodzi tu o poległych, górników tej kopalni – ofiary stanu wojennego.
• W źródle 2. ukazano telewizję przekazującą informacje podawane przez WRONĘ (Wojskową Radę Ocalenia Narodowego), działającą od wprowadzenia stanu wojennego.
* Przykładowa odpowiedź Stosunek negatywny. W źródle 1. dziennikarze w Dzienniku TV „opluwają” strajkujących, kłamiąc, zrzucają na nich odpowiedzialność za zajścia. W źródle 2. ukazano telewizję całkowicie oddaną reżimowi – stąd kracze, gdyż przekazuje tylko informacje podawane przez WRONĘ (Wojskową Radę Ocalenia Narodowego).

Zadanie 216.(SR18)
Źródło A Przemówienie sekretarza stanu USA George’a Marshalla z 5 czerwca 1947 r. [fragment] Nasza polityka jest wymierzona nie przeciwko jakiemukolwiek krajowi czy doktrynie, ale przeciwko głodowi, ubóstwu, rozpaczy i chaosowi. Celem jej powinno być odrodzenie aktywnej gospodarki świata, żeby umożliwić wytworzenie się takich warunków politycznych i społecznych, w których mogłyby istnieć wolne instytucje. […] Jest już oczywiste, że zanim rząd Stanów Zjednoczonych pójdzie dalej w swych usiłowaniach ulżenia sytuacji i dopomożenia Europie […], musi nastąpić jakieś porozumienie pomiędzy krajami europejskimi […] co do tego, jak te kraje europejskie pragną przyczynić się do ułatwienia akcji przedsięwziętej przez nasz rząd. Nie byłoby rzeczą właściwą ani celową, gdyby nasz rząd jednostronnie nakreślił program mający na celu postawienie Europy na nogi pod względem gospodarczym. To jest sprawa Europejczyków.

M. Nouschi, Mały atlas XX wieku. Historia, Warszawa 2006, s. 108.

Na podstawie źródła A wykonaj polecenie.
a. Wyjaśnij, jaki warunek – według George’a Marshalla – musiał być spełniony, żeby Stany Zjednoczone mocniej zaangażowały się w pomoc dla Europy.

Przykładowa odpowiedź George Marshall uważał, że warunkiem mocniejszego zaangażowania USA w Europie jest doprowadzenie do współpracy państw europejskich (przezwyciężenie dotychczasowej niechęci i konfliktów między państwami, np. między Francją i Niemcami).

Zadanie 217.(SR18)
Źródło B Fragment opracowania historycznego
Fundusze kontraktowe pochodziły z przeliczenia na waluty europejskie dochodów uzyskanych ze sprzedaży wyrobów amerykańskich. Sumy te mogły być wówczas przekazane rządom beneficjentom na inwestycje wewnętrzne, pokrycie zadłużeń lub inne potrzeby. System był wyjątkowo przemyślany […]. Rozwiązywał on problem braku zielonych banknotów, stymulując jednocześnie inwestycje wewnętrzne i rozwój gospodarczy i służąc ograniczeniu inflacji.

M. Nouschi, Mały atlas XX wieku. Historia, Warszawa 2006, s. 108.

Na podstawie źródeł A i B wykonaj polecenie.
Wyjaśnij, jaką korzyść z wdrożenia planu Marshalla miały mieć kraje europejskie, a jaką – Stany Zjednoczone.
Korzyść dla państw europejskich:

Przykładowe odpowiedzi Korzyści dla Europy: odbudowa gospodarki ze zniszczeń wojennych i rozwój gospodarczy. Korzyści dla Stanów Zjednoczonych: rozszerzenie rynków zbytu dla towarów amerykańskich w Europie.

Zadanie 218.(SR18)
Źródło A

Źródło B. Wypowiedź Konrada Adenauera z 1950 r.[P]lan francuskiego rządu nadał stosunkom pomiędzy naszymi dwoma państwami, którym w wyniku nieufności i rezerwy groził paraliż, nowy impet kierujący je ku konstruktywnej współpracy.
T. Judt, Powojnie. Historia Europy od roku 1945, Poznań 2008, s. 193.

Na podstawie źródła A i B wykonaj polecenia.
a. Podaj pełną polską nazwę organizacji, której powstania dotyczą źródła A i B.

 

Poprawna odpowiedź Europejska Wspólnota Węgla i Stali

Zadanie 219. (SR18)
Podaj stosowaną w historiografii nazwę planu wspomnianego w źródle B i wyjaśnij jego założenia.

Poprawna odpowiedź Nazwa: Plan Schumana
Przykładowe wyjaśnienie: Założeniem planu Schumana było wyeliminowanie wielowiekowego antagonizmu francusko niemieckiego przez stworzenie współpracy w zakresie przemysłu ciężkiego (węgiel i stal). Współpraca gospodarcza w założeniu Schumana miała się z czasem przełożyć na współpracę polityczna.

Zadanie 220.(NR18)
Podaj nazwę sojuszu z okresu I wojny światowej, do którego nawiązuje źródło. Odpowiedź uzasadnij, interpretując symbolikę przedstawionych postaci.


Prawidłowa odpowiedź
Nazwa: ententa / trójporozumienie
Przykładowe uzasadnienie: Ilustracja przedstawia personifikacje trzech państw-stron trójporozumienia. Są to: Francja – czapka frygijska, serce (aluzja do sojuszu brytyjsko-francuskiego); Rosja – krzyż prawosławny, tarcza z orłem rosyjskim; Wielka Brytania – kotwica symbolizująca potęgę morską.

Zadanie 221.(NR18)
Wypowiedź kpt. Charles’a de Gaulle’a Ofensywa rozpoczęła się świetnie.
Grupa Manewrowa, którą dowodzi szef państwa, Piłsudski, […] szybko przesuwa się na północ. Nieprzyjaciel […] nigdzie nie stawia poważnego oporu, ucieka w rozsypce na wszystkie strony albo poddaje się całymi oddziałami. Zresztą, w tym samym czasie uderzenie Rosjan […] załamało się […]. Ach! Cóż to było za piękne posunięcie! Nasi Polacy jak gdyby przypięli skrzydła, aby je wykonać; ci sami żołnierze, przed tygodniem wyczerpani fizycznie i moralnie, biegną naprzód, pokonują dziennie czterdziestokilometrowe etapy.

A. Knyt, Zwycięstwo […], „Karta” 2005, nr 45, s. 35–36.

Podaj stosowaną w historiografii nazwę wydarzenia opisanego w źródle i rok, w którym miało ono miejsce.

Prawidłowa odpowiedź Nazwa: bitwa warszawska / cud nad Wisłą / wojna polsko-bolszewicka (radziecka, sowiecka)
Rok: 1920

Zadanie 222.(NR18)


Prawidłowe odpowiedzi 1 – P 2 – F 3 – F

Zadanie 223. (NR18)
Fragmenty polskich konstytucji z XX w.
Fragment 1.: […] Najwyższymi organami Rzeczypospolitej Polskiej są: w zakresie ustawodawstwa – Sejm Ustawodawczy, w zakresie władzy wykonawczej – Prezydent Rzeczypospolitej, Rada Państwa i Rząd Rzeczypospolitej, w zakresie wymiaru sprawiedliwości – niezawisłe sądy.
Fragment 2.: […] Władza zwierzchnia w Rzeczypospolitej Polskiej należy do Narodu. Organami Narodu w zakresie ustawodawstwa są Sejm i Senat, w zakresie władzy wykonawczej – Prezydent Rzeczypospolitej łącznie z odpowiedzialnymi ministrami, w zakresie wymiaru sprawiedliwości – niezawisłe Sądy.
Fragment 3.: […] Na czele Państwa stoi Prezydent Rzeczypospolitej. […] Na nim spoczywa odpowiedzialność wobec Boga i historii za losy Państwa. […] W jego osobie skupia się jednolita niepodzielna władza państwowa.

prawo.sejm.gov.pl

Rozstrzygnij, który fragment pochodzi z konstytucji uchwalonej w okresie rządów sanacji; podaj stosowaną w historiografii nazwę tej konstytucji i rok jej uchwalenia.

Prawidłowa odpowiedź
Rozstrzygnięcie: fragment 3
Nazwa: konstytucja kwietniowa
Rok: 1935

Zadanie 224.(NR18)

Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
Zaprezentowany obraz jest charakterystyczny dla sztuki:
A. impresjonizmu.
B. realizmu.
C. kubizmu.
D. symbolizmu

Prawidłowa odpowiedź C

Zadanie 225.(NR18)

Źródło 2. Fragmenty opracowania historycznego
Fragment 1.: Już w październiku 1939 r. zastraszona ludność masowo szła do urn, choć można sądzić, iż o wysokiej frekwencji zadecydowały złudzenia żywione przez niepolskich mieszkańców tych ziem wobec systemu, który tak silnie eksponował swój internacjonalizm. […] [N]azwy ulic, placów, a nawet kin i teatrów zmieniono na pochodzące z rewolucyjnego czy też „postępowego” repertuaru (dając przewagę lokalnym, ale niepolskim tradycjom).
Fragment 2.: [P]ozostawiono niektóre instytucje […]. [Z]likwidowano szkolnictwo wyższe i średnie, ale funkcjonowały nadal szkoły podstawowe i część zawodowych. […] Utworzono, opierając się na dawnych kadrach – także dowódczych – formacje porządkowe, nadając im nazwę Policji Polskiej (powszechnie zwanej „granatową”) […]. Inteligencja polska stała się wrogiem nr 1.
Fragment 3.: Z góry przyjęto całkowitą i możliwie rychłą germanizację tych ziem. […] Akcja wywłaszczeń i wysiedleń trwała, ze zmiennym nasileniem, przez dłuższy czas, przy czym znaczną część deportowanych kierowano jako robotników przymusowych w głąb Rzeszy. Wielu chłopów pozbawionych ziemi pozostawiono na miejscu jako parobków u niemieckich osadników […]. Likwidacji uległy wszystkie polskie instytucje i organizacje, łącznie z gospodarczymi, oraz szkolnictwo wszystkich stopni.

A. Paczkowski, Pół wieku dziejów Polski 1939–1989, Warszawa 2005, s.19, 23–25.

 

Każdemu fragmentowi tekstu ze źródła 2. przyporządkuj jedno z terytoriów oznaczonych na mapie literami A–D. Odpowiedzi zapisz poniżej.

Prawidłowe odpowiedzi 1 – D 2 – B 3 – A

Zadanie 226.(NR18)
Źródło 1. Karta atlantycka z 14 VIII 1941 r. [fragment] [Politycy, deklarują, że] nie pragną […] zrealizować żadnych zmian terytorialnych, które by nie zgadzały się ze swobodnie wyrażonymi życzeniami ludów zainteresowanych; […] szanują […] prawo wszystkich ludów do wybrania sobie formy rządów, pod jaką chcą żyć […].

Wiek XX w źródłach. […], oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 1998, s. 206.

Źródło 2. Sprawozdanie z konferencji jałtańskiej z 11 II 1945 r. [fragment] Działający obecnie w Polsce Rząd Tymczasowy powinien być […] przekształcony na szerszej podstawie demokratycznej z włączeniem przywódców demokratycznych z samej Polski i od Polaków z zagranicy. Ten nowy rząd powinien wtedy otrzymać nazwę Polskiego Rządu Tymczasowego Jedności Narodowej. […] Zwierzchnicy trzech rządów uważają, że wschodnia granica Polski powinna biec wzdłuż linii Curzona […]. Uznają oni, że Polska powinna uzyskać znaczny przyrost terytorialny na północy i na zachodzie.

Wiek XX w źródłach. […], oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 1998, s. 227.

Źródło 3. Oświadczenie rządu polskiego na uchodźstwie w sprawie decyzji jałtańskich, z 13 II 1945 r.[D]ecyzje Konferencji Trzech zostały przygotowane i powzięte nie tylko bez udziału i upoważnienia rządu polskiego, ale i bez jego wiedzy. Metoda ta w stosunku do Polski […] stanowi niewątpliwie porzucenie litery i ducha Karty atlantyckiej […].

Wiek XX w źródłach. […], oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 1998, s. 280.

Rozstrzygnij, czy zarzuty sformułowane w źródle 3. były słuszne. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do źródeł 1. i 2.

Prawidłowa odpowiedź
Rozstrzygnięcie: Tak
Przykładowe uzasadnienia:
• W źródle 1. jest mowa o tym, że nie będą realizowane żadne zmiany terytorialne bez zgody państw zainteresowanych, a w źródle 2. podano, że granica wschodnia państwa polskiego ma być przesunięta na linię Curzona (o czym zdecydowano bez udziału władz polskich).
• W źródle 1. pada stwierdzenie, że wszystkie narody będą miały prawo swobodnego wyboru formy rządów, a w źródle 2. jest mowa o decyzji dotyczącej powołania Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej, decyzji podjętej bez udziału władz RP na uchodźstwie.

Zadanie 227. (NR18)
Opisy konfliktów i kryzysów międzynarodowych z XX w.
Opis 1.: Po wykryciu instalacji pocisków przez amerykańskie samoloty zwiadowcze, w połowie października 1962 r., wbrew przypuszczeniom Chruszczowa, Stany Zjednoczone zareagowały bardzo energicznie, żądając natychmiastowego ich usunięcia. Kennedy odrzucił jednak możliwość inwazji […], wprowadzając w zamian faktyczną blokadę wyspy, mającą uniemożliwić dalsze dostawy rakiet […].

Opis 2.: 24 czerwca 1948 r. Stalin ogłosił […] zamknięcie wszystkich tranzytowych połączeń lądowych i kolejowych łączących miasto ze strefami zachodnimi […]. Stalin liczył, że w ten sposób uda się zmusić mocarstwa zachodnie do przyjęcia radzieckiej propozycji utworzenia ogólno niemieckiego rządu, w którym niemieccy komuniści mieliby swoje wpływy.

Opis 3.: Zwiększenie liczebności wojsk i ponawiane ataki na bazy […] wokół Sajgonu w 1966 i 1967 r. oraz stosowanie taktyki „znajdź i zniszcz” spowodowały zmniejszenie obszaru znajdującego się pod kontrolą komunistów […], nie były jednak w stanie całkowicie unieszkodliwić wroga.

Opis 4.: Rząd chiński zdecydował się na przystąpienie do wojny. Niespodziewany atak ponad 200 tys. chińskich „ochotników” zmusił wojska ONZ do pośpiesznego odwrotu. W styczniu 1951 r. siły komunistyczne zajęły ponownie Seul, wypierając oddziały MacArthura poza 38. równoleżnik.

Opis 5.: Nieuznawanie prawa do istnienia tego państwa, niedopuszczanie jego statków na Kanał Sueski i w ogóle wroga polityka państw arabskich wobec Tel Awiwu doprowadziły napięcie do punktu szczytowego. W maju 1967 r., gdy Egipt ogłosił stan wojenny, ich przeciwnik zdecydował się na nagły atak. [W kilka dni] zajął półwysep Synaj oraz zachodni brzeg Jordanu […], opanowując obszar czterokrotnie większy od swojego.

J. Tyszkiewicz, E. Czapiewski, Historia powszechna. Wiek XX, Warszawa 2011, s. 532, 579, 654, 735. W. Roszkowski, Półwiecze. Historia polityczna świata po 1945 roku, Warszawa 2005, s. 166.

Do każdego opisu konfliktu lub kryzysu dopisz jego nazwę stosowaną w historiografii.

Prawidłowe odpowiedzi
Opis 1.– kryzys kubański / kryzys karaibski
Opis 2.– pierwszy kryzys berliński / blokada Berlina
Opis 3.– wojna w Wietnamie / konflikt wietnamski / druga wojna w Indochinach
Opis 4. – wojna w Korei / konflikt koreański
Opis 5. – wojna sześciodniowa / wojna siedmiodniowa / wojna czerwcowa / trzecia wojna arabsko-izraelska

Zadanie 228.(NR18)

*Zaznacz poprawne dokończenie zdania. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do treści obu źródeł.
Oba źródła odnoszą się do wydarzeń, do których doszło:
A. w grudniu 1970 r.
B. w czerwcu 1976 r.
C. w sierpniu 1980 r.
D. w grudniu 1981 r.

*Wyjaśnij, jaki stosunek do informacji przekazywanych w telewizji prezentują oba źródła. W odpowiedzi odwołaj się do treści wiersza i symboliki rysunku.

* Odpowiedź : D
Przykładowe uzasadnienie: W źródle 1. wspomniano „żony z Wujka” w czarnych sukienkach – chodzi tu o poległych, górników tej kopalni, ofiary stanu wojennego. W źródle 2. ukazano telewizję przekazującą informacje podawane przez WRONĘ (Wojskową Radę Ocalenia Narodowego), działającą od wprowadzenia stanu wojennego.
*Przykładowa odpowiedź: Stosunek negatywny. W źródle 1. dziennikarze w Dzienniku TV „opluwają” strajkujących; kłamiąc, zrzucają na nich odpowiedzialność za zajścia. W źródle 2. ukazano telewizję całkowicie oddaną reżimowi, gdyż przekazuje (kracze) tylko informacje podawane przez WRONĘ (Wojskową Radę Ocalenia Narodowego).

Zadanie 229. (SP19)
Na podstawie źródła i własnej wiedzy wykonaj polecenie

Podaj stosowaną w historiografii nazwę układu, do którego nawiązuje rysunek. Odpowiedź uzasadnij, interpretując dwa elementy graficzne karykatury.

Prawidłowa odpowiedź:
Nazwa układu: entente cordiale [serdeczne porozumienie] Przykładowe argumenty:
• kobieta z flagą francuską (symbol Francji);
• mężczyzna z flagą brytyjską (symbol Wielkiej Brytanii);
• uścisk dłoni poprzez Kanał La Manche

Zadanie 230.(SP19)
Na podstawie źródła i własnej wiedzy wykonaj polecenie.

Zaznacz poprawne dokończenie zdania i uzasadnij swój wybór, interpretując rysunek.
Karykatura nawiązuje do wydarzeń, które miały miejsce w roku
A. 1926.
B. 1928.
C. 1930.
D. 1935.

 

Prawidłowa odpowiedź C
Przykładowe uzasadnienie: Karykatura nawiązuje do aresztowania posłów opozycji i osadzenia ich w Brześciu.

Zadanie 231.(SP19)
Na podstawie źródeł i własnej wiedzy wykonaj polecenia.

a. Rozstrzygnij, czy oba źródła odnoszą się do tego samego konfliktu. Odpowiedź uzasadnij.
b.Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
Obraz Picassa reprezentuje kierunek w malarstwie zwany
A. impresjonizmem.
B. kubizmem.
C. dadaizmem.
D. realizmem

 

*Prawidłowa odpowiedź Rozstrzygnięcie: Tak. Przykładowe uzasadnienie: Miasto Guernica [w 1937] zostało zbombardowane przez niemiecki korpus [Legión Cóndor, wchodzący w skład Luftwaffe] podczas hiszpańskiej wojny domowej [w latach 30. XX wieku] opisanej w źródle 1. Ludność miasta opowiedziała się po stronie lewicowego rządu republikańskiego, legion walczył po stronie gen. Franco.
*Prawidłowa odpowiedź B

Zadanie 232.(SP19)
Na podstawie źródła i własnej wiedzy wykonaj polecenia.
Fragment opracowania historycznego
W lutym […] rząd rzucił hasło budowy okręgu […], którego centrum stanowił ,,trójkąt bezpieczeństwa” w widłach Wisły i Sanu. Okręg ten obejmował 15% powierzchni i 18% ludności Polski. Wybór ten motywowano strategicznym położeniem regionu w jednakowej odległości od granic państwa, dużym jego przeludnieniem, a także względami surowcowotransportowymi.

W. Roszkowski, Historia Polski 1914–1990, Warszawa 1991, s. 79.

a. Podaj nazwę okręgu przemysłowego, o którym mowa w źródle.
b. Podaj nazwisko ekonomisty, który był twórcą koncepcji budowy okręgu przemysłowego opisanego w źródle.
c. Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
Budowa okręgu przemysłowego opisanego w źródle rozpoczęła się w roku
A. 1924.
B. 1929.
C. 1932.
D. 1936.

 

*Prawidłowa odpowiedź Centralny Okręg Przemysłowy
*Prawidłowa odpowiedź Kwiatkowski [Eugeniusz] *Prawidłowa odpowiedź D

Zadanie 233.(SP19)
Na podstawie źródła i własnej wiedzy wykonaj polecenia.
Odpowiedź ambasadora RP na notę Wiaczesława Mołotowa z 17 IX 1939 roku
Żaden z argumentów użytych w nocie dla usprawiedliwienia uczynienia z układów polskoradzieckich świstków papieru nie wytrzymuje krytyki. Według moich wiadomości głowa państwa i rząd przebywają na terytorium Polski. Suwerenność państwa istnieje, dopóki żołnierze armii regularnej walczą. To, co nota mówi o sytuacji mniejszości narodowych, jest nonsensem. Wielokrotnie w naszych rozmowach mówił pan o solidarności słowiańskiej. Gdzie się podziała wasza solidarność słowiańska? […]. Napoleon wszedł do Moskwy, ale póki istniała armia Kutuzowa, uważano, że Rosja również istnieje. Warszawa się broni, państwo polskie istnieje.

W. Sochacki, Historia […] XIX i XX wiek, Warszawa 2002, s. 123.

a.. Wyjaśnij, jak ambasador RP oceniał sowiecką notę usprawiedliwiającą agresję ZSRR na Polskę. Swoją odpowiedź uzasadnij, przywołując dwa argumenty.
b. Podaj rok podpisania oraz nazwę układu sowiecko-niemieckiego, który był faktycznym powodem agresji ZSRR na Polskę.
c. Zaznacz datę zawarcia traktatu pomiędzy ZSRR a Polską, który stracił ważność w wyniku agresji dokonanej 17 września.
A. 1921
B. 1928
C. 1929
D. 1932
d. Podaj rok wydarzenia historycznego z XIX wieku, do którego odnosi się ambasador RP w ostatnim akapicie źródła.

 

Prawidłowa odpowiedź
Ocena: Argumentacja była nierzetelna – kłamliwa.
Przykładowe argumenty:
• rzekomy „rozpad państwa polskiego” – utrata suwerenności;
• wzięcie pod radziecką opiekę Ukraińców i Białorusinów zamieszkujących terytorium Polski;
• rząd polski i dowództwo armii „uciekli” do Rumunii.
*Poprawna odpowiedź Rok: 1939 Nazwa: pakt Ribbentrop-Mołotow
*Prawidłowa odpowiedź D
*Prawidłowa odpowiedź 1812

 

Zadanie 234.(SP19)
Na podstawie planu bitwy i własnej wiedzy wykonaj polecenia.

a. Zaznacz poprawne dokończenie zdań 1 i 2.
1. Bitwa przedstawiona na planie rozegrała się
A. przed utworzeniem rządu Vichy.
B. przed podpisaniem Karty atlantyckiej.
C. po japońskim ataku na Pearl Harbor.
D. po lądowaniu aliantów w Normandii.
2. Zwycięstwo w tej bitwie odniosły wojska:
A. niemieckie.
B. radzieckie.
C. radziecko-amerykańskie.
D. niemiecko-włoskie.
b. Wyjaśnij znaczenie bitwy przedstawionej na planie dla przebiegu wojny.
W odpowiedzi przywołaj dwa argumenty.

* Prawidłowe odpowiedzi 1 – C 2 – B
Przykładowa odpowiedź Była to ostatnia niemiecka strategiczna operacja ofensywna na froncie wschodnim. Zwycięstwo z Niemcami w tej bitwie oddało inicjatywę strategiczną w ręce Armii Czerwonej do końca wojny.

Zadanie 235.(SP19)
Na podstawie źródła i własnej wiedzy wykonaj polecenia.
Przemówienie premiera Józefa Cyrankiewicza w dniu śmierci Stalina
Bracia! Polacy! Dziś, w dniu wielkiej żałoby, gdy pełne bólu serca setek milionów ludzi na całym świecie żegnają Wielkiego Stalina – lud Warszawy, dając wyraz swoim uczuciom, manifestuje zdecydowaną wolę całego narodu polskiego, aby nieśmiertelne i fundamentalne zdobycze naszego narodu, które przyniosła nam epoka stalinowska, aby dzieło Wielkiego Stalina w sercach, umysłach i czynach naszych, czynach milionów Polaków ponieść dalej drogą, którą wytyczył nam Stalin. […] Masy pracujące Polski ślubują, że pod wodzą Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i wiernego ucznia Stalina – towarzysza […] , że jeszcze większa będzie nasza czujność wobec wrogów […] , walka w której natchnieniem będzie nieśmiertelne imię Wielkiego Stalina.

W. Pronobis, Polska i świat w XX wieku, Warszawa 1990, s. 418–419.

a. Uzasadnij za pomocą dwóch argumentów, że przemówienie ma charakter propagandowy.
b. Zaznacz poprawne dokończenie zdań 1 i 2.
1. W dniu śmierci Stalina na czele PZPR stał
A. Bolesław Bierut.
B. Edward Ochab.
C. Władysław Gomułka.
D. Edward Gierek.
2. Przemówienie premiera Cyrankiewicza miało miejsce przed :
A. wydaniem tzw. manifestu lipcowego.
B. referendum ludowym.
C. uchwaleniem konstytucji PRL.
D. wygłoszeniem tajnego referatu przez Chruszczowa.

*Przykładowa odpowiedź Tekst jest gloryfikacją postaci Stalina: przedstawia wielkość systemu socjalistycznego [żałoba milionów ludzi na świecie], odwołuje się do tzw. czujności rewolucyjnej [istnienie idei wroga].
*Prawidłowe odpowiedzi 1 – A 2 – D

Zadanie 236. (SP19)
Na podstawie źródła i własnej wiedzy wykonaj polecenie.
Fragment przemówienia
Obywatelki i obywatele Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej! Zwracam się dziś do Was jako żołnierz i jako szef rządu polskiego. Zwracam się do Was w sprawach wagi najwyższej. Ojczyzna nasza znalazła się nad przepaścią. Dorobek wielu pokoleń, wzniesiony z popiołów polski dom ulega ruinie. Struktury państwowe przestają działać. Gasnącej gospodarce zadawane są codzienne nowe ciosy. Warunki życia przytłaczają ludzi coraz większym ciężarem. […] Wielki jest ciężar odpowiedzialności, jaka spada na mnie w tym dramatycznym momencie polskiej historii. Obowiązkiem moim jest wziąć tę odpowiedzialność – chodzi o przyszłość Polski […]. Ogłaszam, że w dniu dzisiejszym ukonstytuowała się Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego.

A. Patek, Z. Zblewski, Polska i świat w latach 1918–1993. […], Kraków 1998, s. 279–282.

Podaj imię i nazwisko szefa rządu polskiego, którego przemówienie zostało zacytowane w źródle, a także datę jego wygłoszenia.

Prawidłowe odpowiedzi:
Imię i nazwisko: Wojciech Jaruzelski Data: 13 grudnia 1981

Zadanie 237.(SR19)
Na podstawie tekstu źródłowego wykonaj polecenie.
Fragment przemówienia
Odtąd nie ma ani strzelców, ani drużyniaków. Wszyscy […] jesteście żołnierzami polskimi. […] Jedynym waszym znakiem jest odtąd orzeł biały. Żołnierze! Spotkał was ten zaszczyt niezmierny, że pierwsi pójdziecie do Królestwa i przestąpicie granice rosyjskiego zaboru, jako czołowa kolumna wojska polskiego, idącego walczyć o oswobodzenie ojczyzny. Wszyscy jesteście równi wobec ofiar, jakie ponieść macie. Wszyscy jesteście żołnierzami. Nie oznaczam szarż […]. Szarże uzyskacie w bitwach. Każdy z was może zostać oficerem […]. Patrzę na was jako na kadry, z których rozwinąć się ma przyszła armia polska, i pozdrawiam was, jako pierwszą kadrową kompanię.

A. Garlicki, […], Warszawa 1990, s. 165.

Podaj imię i nazwisko polityka, który wygłosił to przemówienie, i uzasadnij swoją odpowiedź.

Prawidłowa odpowiedź Imię i nazwisko: Józef Piłsudski
Przykładowe uzasadnienie: Cytowany tekst jest fragmentem przemówienia J. Piłsudskiego do żołnierzy pierwszej kompanii kadrowej, która w sierpniu 1914 roku wyruszyła z krakowskich Oleandrów do Królestwa Polskiego

Zadanie 238.(SR19)

Zaznacz poprawne dokończenie zdania i uzasadnij swój wybór, interpretując elementy graficzne karykatury. Rysunek mógł najwcześniej ukazać się w roku
A. 1928.
B. 1933.
C. 1938.
D. 1943.

Poprawna odpowiedź C
Przykładowe uzasadnienia:
• rysunek nawiązuje do współdziałania trzech państw: Niemiec, Włoch i Japonii, których polityka była nastawiona na ekspansję [konflikt światowy, politykę dążącą do postawienia całego świata nad przepaścią];
• rysunek przedstawia trzy państwa militarystyczne: Włochy, Niemcy i Japonię, które w latach 1936–1937 zawarły układy o wzajemnej współpracy i współdziałaniu;
• – 25 X 1936 podpisano układ między Niemcami a Włochami, także w tym samym roku podpisano układ między III Rzeszą a Japonią, do paktu w 1937 przyłączyły się Włochy.

Zadanie 239.(SP19)
Na podstawie tekstu i własnej wiedzy wykonaj polecenie.
Fragment listu Jerzego Giedroycia do Leszka Kołakowskiego
Jest albo „ogólna niemożność”, albo „wewnętrzna emigracja”, albo wyżywanie się w bezpłodnym krytycyzmie. Październik został przegrany na skutek takiej właśnie bezradności. Wydarzenia marcowe skończyły się niczym, gdyż studenci […] nie rozumieli problemów socjalnych i nie potrafili dotrzeć do mas robotniczych. Robotnicy w 1970 r. przegrali, gdyż inteligencja ich nie poparła. I takich przypadków można mnożyć bez końca. […] Polacy ciągle myślą kategoriami politycznymi po 1863 r. Trzeba wreszcie przetłumaczyć politykę polską na język epoki po drugiej wojnie światowej.

J. Giedroyc, L. Kołakowski, Listy 1957–2000, Warszawa 2016, s. 89–90.

Wyjaśnij, na czym polegała wyjątkowość sierpnia 1980 roku w kontekście opinii zaprezentowanej w źródle.

Przykładowe odpowiedzi
• Dotychczasowe postawy „opozycyjne” wobec władzy, jak wewnętrzna emigracja itp. zostały zastąpione przez część społeczeństwa jako potrzeba wzięcia spraw w swoje ręce.
• Wszystkie grupy społeczne w sierpniu 1980 roku potrafiły współpracować i wspólnie wystąpić przeciw ówczesnej władzy.
• Dokonano przewartościowania dotychczasowych sposobów myślenia politycznego obracającego się dotychczas wokół osi: praca organiczna – powstanie, [obrona polskości/swojskości].

Zadanie 240.(NR19)

Wyjaśnij, jak autor karykatury przedstawiał genezę rewolucji bolszewickiej.
W odpowiedzi odwołaj się do jednego elementu graficznego rysunku.

Przykładowa odpowiedź Autor dostrzegał niemiecką inspirację dla rewolucji bolszewickiej w Rosji, o czym świadczą: torba z napisem „niemieckie złoto”, którą ma bolszewik, oraz postać niemieckiego wojskowego (pikielhauba, mundur), którego cieszy przedstawiona scena (zaciera ręce).

Zadanie 241.(NR19)
Źródło 1. Fragment opracowania historycznego
Tocząca się [na wschodzie] wojna […] nie ułatwiała prób reformowania finansów publicznych i poprawy trudnej sytuacji ekonomicznej kraju. [Zamówienia wojskowe] stymulowały jednak rozwój gospodarczy kraju, a rosnąca inflacja […] początkowo także przynosiła pewne korzyści. Niewątpliwie niekorzystnym efektem występowania wysokiej inflacji były trudności ze zrównoważeniem budżetu, ponieważ dochody uzyskane w postaci podatków szybko traciły na wartości, zakupy dokonywane przez państwo wiązały się z wyższymi wydatkami. To powodowało powstawanie deficytu, który finansowano drukowaniem pieniądza, co z kolei powiększało inflację. Ten samonapędzający się mechanizm, którego nie udało się zatrzymać żadnemu z dotychczasowych rządów, ostatecznie doprowadził do hiperinflacji nieprzynoszącej żadnych korzyści. Nie można było zwlekać. Konieczna była reforma.

Na podstawie: http://jpilsudski.org

*Rozstrzygnij, czy oba źródła dotyczą tego samego okresu w historii Polski. Odpowiedź uzasadnij.
b. Podaj nazwisko premiera, który przeprowadził konieczną reformę.

*Prawidłowa odpowiedź
Rozstrzygnięcie: Tak
Przykładowe uzasadnienie: W źródle 1. jest mowa o wojnie na wschodzie (wojna polsko–bolszewicka) oraz jej gospodarczych następstwach – hiperinflacji. Te informacje pozwalają określić czas na lata od 1919/1920 (wojna z Rosją Sowiecką) do 1923 (hiperinflacja w Polsce). Źródło 2. pokazuje to samo zjawisko (spadek wartości pieniądza, zubożenie) na przestrzeni lat 1919–1923.
*Prawidłowa odpowiedź Grabski [Władysław]

Zadanie 242. (NR19)
Źródło 1. Fragment opracowania historycznego
Po tajnych negocjacjach radziecki komisarz spraw zagranicznych […] i niemiecki minister […] zawarli w miasteczku Rapallo traktat o nieagresji, anulowaniu reparacji, wymianie handlowej i tajnej współpracy wojskowej […]. Było to pierwsze powojenne zagrożenie dla naszego kraju. […] Konsekwencją Rapallo było pogwałcenie wersalskich postanowień w postaci ścisłej współpracy Reichswehry z Armią Czerwoną. We współdziałaniu z nowym partnerem i na jego terytorium Niemcy rozpoczęły produkcję czołgów, samolotów, broni chemicznej, czego nie mogły […] robić u siebie.

J. Smaga, Narodziny i upadek imperium. ZSRR 1917–1991, Kraków 1992, s. 68–69.


Rozstrzygnij, czy źródło 2. jest komentarzem do traktatu opisanego w źródle 1. Odpowiedź uzasadnij.

Prawidłowa odpowiedź
Rozstrzygnięcie: Nie
Przykładowe uzasadnienia:
• W źródle 1. jest opis postanowień traktatu z Rapallo, zawartego przez Republikę Weimarską i Rosję Sowiecką w 1922 roku. Natomiast źródło 2. ilustruje sojusz nazistowskich Niemiec z ZSRR (Rosją Sowiecką), a więc może odnosić się do rzeczywistości po 1933 roku, najpewniej ilustruje podpisanie paktu Ribbentrop-Mołotow.
• Źródło 1. odnosi się do traktatu niemiecko-sowieckiego z Rapallo (1922), natomiast karykatura dotyczy sojuszu niemiecko-sowieckiego z okresu późniejszego, np. paktu Ribbentrop-Mołotow

Zadanie 243.(NR19)

a.Podaj, do jakiego wydarzenia z końca XVIII w. nawiązano w pierwszej zwrotce wiersza.
b.  Zaznacz poprawne dokończenia zdań 1. i 2.
1. Dowódcą formacji zbrojnej, której poświęcono utwór, był generał
A. Stanisław Maczek.
B. Władysław Anders.
C. Zygmunt Berling.
D. Stanisław Sosabowski.
2. Formacja zbrojna, której poświęcono utwór, uczestniczyła w bitwie
A. o Narvik.
B. o Arnhem.
C. pod Falaise.
D. pod Monte Cassino.

 

*Prawidłowa odpowiedź: Utworzenie Legionów Polskich we Włoszech/ napisanie Mazurka Dąbrowskiego.
* Prawidłowe odpowiedzi 1 – B 2 – D

Zadanie 244. (NR19)

Zaznacz poprawne dokończenie zdania i uzasadnij swoją odpowiedź.
Mapa przedstawia sytuację na frontach II wojny światowej w Europie:
A. przed bitwą na łuku kurskim.
B. po konferencji Wielkiej Trójki w Jałcie.
C. po lądowaniu aliantów w Normandii.
D. przed konferencją Wielkiej Trójki w Teheranie.

Prawidłowa odpowiedź C
Przykładowe uzasadnienia: Układ frontów wskazuje na lato 1944 roku, o czym świadczą, np.:
• istnienie frontu w północnej Francji (po lądowaniu w Normandii) i w okolicach Marsylii;
• układ frontu we Włoszech (po bitwie o Monte Cassino); • linia zaopatrzenia lotniczego Warszawy (trwa powstanie warszawskie); • front wschodni na Wiśle (II połowa 1944 roku).

Zadanie 245. (NR19)

*Podaj stosowaną w historiografii nazwę wydarzenia, w związku z którym powstał plakat. Odpowiedź uzasadnij.
b. Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
Do wydarzenia, którego dotyczy plakat, doszło w roku :
A. utworzenia PKWN.
B. konferencji w Poczdamie.
C. pogromu kieleckiego.
D. powstania PZPR.

 

*Prawidłowa odpowiedź
Nazwa: referendum ludowe [referendum „3 x Tak”] Przykładowe uzasadnienie: Na plakacie jest napis „Trzecie pytanie: Tak!”, co wprost odwołuje się do pytań stawianych w referendum ludowym 1946 roku, gdzie trzecie pytanie dotyczyło utrwalenia zachodniej granicy Polski (ze Śląskiem) – stąd wykorzystana także symbolika węgla.
*Prawidłowa odpowiedź C

Zadanie 246. (NR19)
Źródło 1. Fragment opracowania historycznego
Siły północnokoreańskie rozpoczęły agresję […], po dwóch dniach walki zajmując Seul. [Ich przywódca] był przekonany, że wojska amerykańskie nie będą interweniować na Półwyspie […]. Biały Dom uznał, że agresja jest bezpośrednim wyzwaniem dla amerykańskiej doktryny „powstrzymywania” […].

J. Tyszkiewicz, E. Czapiewski, Historia powszechna. Wiek XX, Warszawa 2012, s. 578.


Rozstrzygnij, czy oba źródła dotyczą tego samego konfliktu. Odpowiedź uzasadnij.

Prawidłowa odpowiedź
Rozstrzygnięcie: Nie
Przykładowe uzasadnienie: W źródle 1. opisano wprost wojnę koreańską, natomiast źródło 2. nawiązuje do wojny w Wietnamie, o czym świadczą następujące informacje: postać Ho Chi Minha – przywódcy komunistów wietnamskich oraz kontur państwa wietnamskiego.

Zadanie 247.(NR19)

Rozstrzygnij, czy oba źródła powstały w tym samym roku. Odpowiedź uzasadnij.

 

Prawidłowa odpowiedź
Rozstrzygnięcie: Nie
Przykładowe uzasadnienie: W źródle 1. jest podany rok 1979 natomiast w źródle 2. mamy logo „Solidarności”, która powstała dopiero w 1980 roku.

Zadanie 248. (NR19)

Wyjaśnij, odwołując się do faktografii, dlaczego wyniki Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” były różne w wyborach do Sejmu i Senatu.

Przykładowa odpowiedź
Różnica w wyniku KO „Solidarność” w wyborach do sejmu i senatu była efektem postanowień okrągłego stołu. Ustalono tam, że wybory do senatu będą wolne i demokratyczne, natomiast w wyborach do sejmu ustalono parytet: 65% mandatów – komuniści, 35% mandatów – opozycja. Były to tzw. wybory kontraktowe.

TEMATY WYPRACOWAŃ
*Scharakteryzuj przemiany, jakie dokonały się w społeczeństwie polskim
w okresie Polski Ludowej (SR05)

*Scharakteryzuj problem Prus Wschodnich w stosunkach polsko-niemieckich
w XX wieku. (SR07)

* Polska i Węgry wobec przełomowych wydarzeń w Europie w XX wieku. Scharakteryzuj przemiany polityczne w Polsce i na Węgrzech w latach 1918-1956. (SR08)

*Wyjaśnij, w jakim stopniu międzynarodowe uwarunkowania wpłynęły na stosunki polsko-francuskie w dwudziestoleciu międzywojennym. (SR10)

*Czy zgadzasz się z opinią, że II Rzeczpospolita była państwem demokratycznym? Swoje zdanie uzasadnij, uwzględniając przemiany ustrojowe w Polsce w latach 1918–1939. (SR11)

*Dwie drogi do niepodległości. Przedstaw i oceń zasługi Romana Dmowskiego i Józefa Piłsudskiego dla odzyskania wolności przez Polskę. (SR12)

*Nasze granice? […] Wszędzie, gdzie nasi walczą i giną*. Scharakteryzuj udział żołnierzy polskich w walkach poza krajem w czasie II wojny światowej i oceń wpływ ich czynu zbrojnego na kształt niepodległej Polski. (SR13)
*W. Broniewski, Monte Cassino, [w:] tenże, Wiersze i poematy, Warszawa 1978, s. 188

*Przystosowanie czy opór? Scharakteryzuj i oceń postawy Polaków wobec władzy komunistycznej w latach 1945–1956. (SR14)

*Anglia miała wybór pomiędzy wojną i hańbą. Wybrała hańbę, ale będzie miała wojnę – Winston Churchill. Scharakteryzuj i oceń stanowisko Wielkiej Brytanii wobec polityki III Rzeszy w latach 1933–1940 i ustosunkuj się do wypowiedzi Winstona Churchilla z 1938 r. (NF15)

*Scharakteryzuj proces emancypacji kobiet od końca XIX wieku do początków XXI wieku. (SR16)

TEMATY WYPRACOWAŃ (dalsza część)
*Nikt na całym świecie Polski nie chce – tak oceniał sytuację w 1914 r. polski historyk i polityk Michał Sokolnicki1. Wykaż, jak zmieniała się polityka mocarstw wobec sprawy polskiej w czasie I wojny światowej. (NF16)

*Scharakteryzuj przemiany gospodarcze i społeczne w Polsce w latach 1971–1980.(NF16)

*Przedstaw bilans gospodarki II RP, charakteryzując sukcesy i porażki polskiej polityki ekonomicznej w latach 1918–1939. (NF17)

*Od niepodległości do niepodległości. Porównaj międzynarodowe uwarunkowania odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 i 1989 roku.(NF18)

*Scharakteryzuj przemiany społeczno-gospodarcze w Polsce w latach 1944–1956. (SR19)

*Polska wobec agresji sąsiadów. Scharakteryzuj i oceń postawę polskiej armii, władz i społeczeństwa, a także sojuszników Polski w trakcie wojny obronnej w 1939 roku. W pracy wykorzystaj materiały źródłowe. (0-12pkt)(NF19)

*Źródło B. O konferencji w Abbeville Posiedzenie francusko-brytyjskiej
Najwyższej Rady Sprzymierzonych w Abbeville odbyło się 12 września 1939 r. Wzięli w niej udział premierzy Édouard Daladier i Neville Chamberlain oraz przedstawiciele ich sztabów generalnych. Podjęto tam kluczową dla losów Polski decyzję o nieudzieleniu jej pomocy w walce z Niemcami i tym samym niewywiązaniu się z podpisanych z Polską umów sojuszniczych. Obydwaj premierzy byli zgodni, iż czas pracuje na ich korzyść i nie widzieli w związku z tym potrzeby przeprowadzania większych operacji wojskowych, gdyż „nie można nic zrobić, aby zachować Polskę” […]. Traktując los Polski jako przesądzony, deklarowali „wsparcie”, ale w walce tylko z Niemcami, w miarę swoich możliwości.

M. Gmurczyk-Wrońska, Konferencja w Abbeville […], https://instytutpileckiego.pl

Źródło C. Reakcja władz polskich na sowiecką agresję
C.1. Odezwa Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Obywatele! Gdy armia nasza […] zmaga się z przemocą wroga od pierwszego dnia wojny aż po dzień dzisiejszy, wytrzymując napór ogromnej przewagi całości bez mała niemieckich sił zbrojnych, nasz sąsiad wschodni najechał nasze ziemie, gwałcąc obowiązujące umowy […]. Dlatego, choć z ciężkim sercem, postanowiłem przenieść siedzibę Prezydenta Rzeczypospolitej i naczelnych organów państwa na terytorium jednego z naszych sojuszników. Stamtąd – w warunkach zapewniających im pełną suwerenność – stać oni będą na straży interesów Rzeczypospolitej i nadal prowadzić wojnę wraz z naszymi sprzymierzeńcami […].
C.2. Dyrektywa Naczelnego Wodza Sowiety wkroczyły. Nakazuję ogólne wycofanie na Rumunię i Węgry najkrótszymi drogami. Z bolszewikami nie walczyć, chyba w razie natarcia z ich strony lub próby rozbrojenia oddziałów. Zadanie Warszawy i miast, które miały się bronić przed Niemcami – bez zmian. Miasta, do których podejdą bolszewicy, powinny z nimi pertraktować w sprawie wyjścia garnizonów do Węgier lub Rumunii.

https://dzieje.pl