10 książek, które powinieneś powtórzyć przed maturą

Choć istnieje coś takiego jak kanon lektur, w praktyce część pozycji wybiera nauczyciel. A to oznacza, że w niektórych szkołach dana książka jest omawiana w całości, w innych tylko we fragmentach, a uczniowie innych placówek nie mają okazji zapoznać się z nią wcale. Jakie książki warto przeczytać przed maturą bez względu na to, czy znalazły się na liście lektur obowiązkowych, czy nie? Sprawdź książki z wieloma motywami!

1. Biblia

Biblię warto przeczytać bez względu na to, czy jesteś osobą wierzącą, czy nie. Zawsze możesz potraktować ją jak każdą inną książkę. Dlaczego? Biblia jest ściśle związana z naszą kulturą. To skarbnica motywów literackich, z której ochoczo czerpali pisarze niemal wszystkich epok. Oczywiście nie chodzi o przeczytanie jej od deski do deski. Warto jednak powtórzyć sobie Księgę Hioba, przypowieści, np. o miłosiernym Samarytaninie, o synu marnotrawnym, a także tę część, która opowiada o stworzeniu i końcu świata (i związaną z tym symbolikę). Biblia to klasyka w kategorii książki przydatne do rozprawek.

2. Mitologia

Tym, co ukształtowało naszą kulturę, są również mity greckie. Chociaż są one omawiane od szkoły podstawowej, do samego liceum, warto przed maturą powtórzyć sobie te najpopularniejsze. Dlaczego? Z tego samego powodu, dla którego warto sięgnąć po Biblię. Mity o stworzeniu świata, historia Achillesa, mit o Narcyzie, Syzyfie, Orfeuszu, czy Prometeuszu to motywy, które wykorzystują pisarze i poeci późniejszego okresu.

3. Antygona

Na maturze często pojawia się motyw wyboru, przed którym staje bohater. W takim przypadku warto przywołać postacie z różnych epok, zaczynając od tych najdawniejszych. Chociaż Antygona dawniej była omawiana w gimnazjum, warto przywołać ten starożytny dramat na egzaminie maturalnym. Dlaczego? Wielkie dylematy moralne bohaterów są aktualne również dziś. Co jest ważniejsze, prawo miłości, czy obowiązek wobec religii i państwa?

4. Dziady cz. IV

Jakie lektury warto przeczytać przed maturą? Oczywiście Dziady Mickiewicza. W szkole dokładnie omawiana jest tylko II i III część dramatu. Z IV częścią tego dzieła warto zapoznać się z kilku powodów. Po pierwsze, jest jego dopełnieniem i pozwala lepiej zrozumieć przemianę głównego bohatera. Co więcej, stanowi studium miłości romantycznej. Przy okazji spotkania z Mickiewiczem warto również przypomnieć sobie dwie wybrane ballady tego poety.

5. Zbrodnia i kara

Zbrodnia i kara to jedno z najważniejszych dzieł, jeśli chodzi literaturę światową.

Opowieść o ubogim studencie, który popełnia zbrodnie, staje się próbą analizy ludzkiej natury; źródła zła w człowieku. W tej powieści polifonicznej pojawia się wiele wątków i motywów; nawiązanie do koncepcji nadczłowieka (Nietzsche), ale przede wszystkim motyw winy, kary i odkupienia, dzięki miłości.

Czy pamiętasz, jak napisać streszczenie? Przeczytaj najważniejsze zasady

6. Jądro ciemności

Jądro ciemność to opowieść o kolonizacji terenów afrykańskich w XIX wieku.

Utwór stanowi krytykę dążeń imperialistycznych. Główny bohater, Kurtz pod pozorem krzewienia wielkiej idei, ukrywa prawdziwe motywacje. Kolonizator okazuje się dyktatorem i mordercą. W utworze pojawia się poetyka symbolistyczna, co ujawnia już sam tytuł. Jądro ciemności oznacza bowiem zarówno środek Czarnego Ląd, czyli Afrykę, jak i zło, które tkwi w człowieku.

7. Mistrz i Małgorzata

Akcja powieści rozgrywa się przed II wojną światową w Rosji totalitarnej. Powieść toczy się równocześnie na dwóch płaszczyznach — realnej i “fantastycznej”. Książka ukazuje absurdy ustroju totalitarnego. To jednak powieść wielowymiarowa, w której pojawia się wiele motywów, m.in. wiecznej miłości, mistrza i ucznia, motyw kobiety, pisarza, domu, szatana. Znajomość tej pozycji może Ci się przydać zarówno na egzaminie pisemnym, jak i ustnym.

8. Proces

Książki z wieloma motywami wyszły też spod pióra Franza Kafki. Bohaterem książki Procesy jest Józef K, urzędnik, który zostaje oskarżony i wobec którego toczy się tytułowy proces. Mężczyzna nie wie i dlaczego został oskarżony i na czym polega jego wina. Józef K. to uosobienie everymana, a proces to metafora ludzkiego życia.

9. Zdążyć przed Panem Bogiem

Zdążyć przed Panem Bogiem łączy w sobie cechy reportażu, wywiadu i eseju historiograficznego. To utwór, który powstał na podstawie wywiadu Hanny Krall z Markiem Edelmanem — mieszkańcem warszawskiego getta i kardiologiem. Autorka zrezygnowała jednak z porządku chronologicznego, to próba opowiedzenia o okrucieństwie wojny z perspektywy jednostki — uczestnika wydarzeń, które rozegrały się za murem warszawskiego getta.

10. Granica

Granica, autorstwa Zofii Nałkowskiej, to utwór, który można analizować na wiele sposobów, jako powieść społeczną, obyczajową, psychologiczną i filozoficzną. Kwestie, które zostały w niej poruszane, mają ponadczasowy charakter: miłość, zdrada, determinizm środowiskowy, władza, pieniądze, dylematy moralne.

11. Kamień na kamieniu

Bohaterem powieści jest Szymon Pietruszka. Próba zbudowania rodzinnego grobu w opowieść o życiu głównego bohatera, który jest jednocześnie jej narratorem. Chociaż autor, Wiesław Myśliwski, przez wielu badaczy jest uważany za jednego z najwybitniejszych przedstawicieli nurtu wiejskiego, opisy życia chłopskiego to w rzeczywistości rozważania na temat ludzkiej egzystencji.

Znasz już książki z wieloma motywami, które warto przeczytać do matury. Czas na przypomnienie sobie dzieł wizualnych!

Sprawdź: filmy do matury i zobacz nasze kursy maturalne.