Chcesz dobrze przygotować się do matury z języka polskiego? Nie ograniczaj się wyłącznie do powtórki z lektur. Zarówno na egzaminie ustnym, jak i pisemnym przyda Ci się znajomość polskiej i światowej kinematografii. Jakie filmy do matury polecamy obejrzeć i dlaczego warto to zrobić?
Filmy na maturze z polskiego – dlaczego warto
Na maturze z języka polskiego Twoim zdaniem będzie odwołanie się do tekstów kultury. Wbrew swojej nazwie nie są to wyłącznie utwory w formie pisemnej. Do dzieł kultury zaliczamy również obrazy, słuchowiska i filmy. Innymi słowy, jest to wytwór ludzkiej działalności, który może być przekazywany następnym pokoleniom. Jak widzisz, pojęcie to jest dość szerokie, co daje Ci wiele możliwości podczas egzaminu maturalnego z polskiego. Odwołanie się do tekstów kultury spoza szkolnego kanonu wzbogaci Twoją pracę i sprawi, że otrzymasz więcej punktów na maturze. Czy to oznacza, że możesz przywołać dowolny film, w którym pojawia się konkretny motyw? Unikaj filmów tzw. klasy B, popularnych, ale niestety słabych. Przykładowo, jeśli na egzaminie pojawi się motyw miłości, złym pomysłem będzie omawianie jakiejkolwiek komedii romantycznej. A to oznacza, że tytuły takie jak: “50 twarzy Greya” “Planeta singli” czy “Dziennik Bridget Jones”, odpadają. :)
Matura z polskiego, a ekranizacje lektur
Czy przed maturą warto obejrzeć ekranizację lektur? W ramach przypomnienia — oczywiście. Wcześniej poszukaj jednak informacji, na ile dzieło filmowe jest wierne pierwowzorowi. Chociaż ekranizacja lektury również jest dziełem kultury, nie odwołuj się do takiego filmu na maturze. W przypadku egzaminu ustnego może to zrodzić niepotrzebną dyskusję z egzaminatorem, który będzie chciał sprawdzić, czy przeczytałeś książkę, czy tylko obejrzałeś jej ekranizację. Co więcej — odwołując się do filmu, który powstał na podstawie książki, nie wykażesz się wiedzą spoza szkolnej ławki.
Co warto obejrzeć przed maturą — top 10 filmów
Filmy przydatne do matury to takie, w których znajdziesz wiele motywów. Dzięki temu będziesz mógł/mogła się do nich odwołać niezależnie od tego, jaki otrzymasz temat na maturze. Oto nasze propozycje.
- Leon Zawodowiec, reż. Luc Besson
Leon Zawodowiec to opowieść o trudnej i niezwykłej przyjaźni płatnego mordercy oraz kilkunastoletniej dziewczynki, której rodzice zostali zamordowani przez skorumpowanych policjantów. Matylda pragnie się zemścić, a tytułowy Leon przygotowuje swoją “podopieczną” do zawodu. Obraz Luc Besson to kultowe dzieło, które warto wykorzystać podczas egzaminu maturalnego. W filmie pojawia się bowiem popularny motyw zemsty, a także dziecka, które musiało zbyt szybko dorosnąć.
- Najlepszy, reż. Łukasz Palkowski
Najlepszy to historia polskiego triathlonisty, Jerzego Górskiego. Żeby osiągnąć mistrzostwo świata, najpierw musi stoczyć walkę z własnym demonem — uzależnieniem od narkotyków. Ten film pokazuje, iż częsty motyw przemiany bohatera występuje nie tylko w romantyzmie, ale ma charakter ponadczasowy.
- Ukryte działania, reż. Theodore Melfi
Bohaterkami Ukrytego wyścigu są trzy czarnoskóre kobiety, które pracują dla NASA. Opowieść o kosmicznym wyścigu między Rosją a Ameryką staje się pretekstem do rozważań na temat roli kobiety w społeczeństwie, rasizmu, dyskryminacji, wykluczeniu, ale także o ogromnej determinacji i sile charakteru.
- Kształt wody, reż. Guillermo del Toro
Kształt wody to historia głuchoniemej dziewczyny, która pracuje jako sprzątaczka w tajnym rządowym laboratorium. Pewnego dnia kobieta odkrywa, że w laboratorium ukrywane jest dziwne stworzenie, na którym przeprowadzane są eksperymenty. Chociaż film utrzymany jest w baśniowej konwencji, porusza ważne kwestie, takie jak odmienność, lęk czy okrucieństwo.
- Pasja, reż. Mel Gibson
Pasja to film, który przedstawia ostatnie godziny życia Jezusa Chrystusa i jego męczeńską śmierć na krzyżu. Z oczywistych względów, w filmie pojawia się motyw Stabat Mater Dolorosa (matki cierpiącej), a także kuszenia szatana, który przyjmuje kobiecą postać. Pasja może posłużyć również jako wstęp do wyjaśnienia idei mesjanistycznej.
- Dziewczyny do wzięcia, reż. Janusz Kondratiuka
Akcja filmu dzieje się w Polsce okresu PRL-u. Dziewczyny do wzięcia to opowieść o pannach na wydaniu z prowincji, które postanawiają pojechać do stolicy, aby poznać interesujących kawalerów. Chociaż obraz ten uważany jest powszechnie za komedię, stanowi doskonały przykład determinizmu historycznym, środowiskowego i społecznego. Film pełen jest subtelnych metafor. Przykładem jest szalenie wymowny moment, w którym przed bohaterkami zatrzaskuje się witryna sklepowa z luksusowymi towarami. Uosobieniem lepszego życia, którego dziewczęta nigdy nie zaznają.
- Pianista, reż. Roman Polański
Pianista to oparta na faktach, historia Władysław Szpilman, artysty żydowskiego pochodzenia, który stara się przeżyć w okupowanej Warszawie. Film stanowi doskonałą ilustrację wiersza Tadeusza Różewicza Unde malum (Skąd bierze się zło), a także całej prozy i liryki wojennej.
- Zimna wojna, reż. Paweł Pawlikowski
Zimna wojna to historia nieszczęśliwych kochanków — Zuli i Wiktora, którym przyszło żyć w Polsce lat pięćdziesiątych. Film stanowi intymną opowieść o miłości, bólu cierpieniu i śmierci. Są to motywy, które często pojawiają się na egzaminie maturalnym, warto zatem odwołać się wówczas do tego wielokrotnie nagradzanego obrazu cenionego, polskiego reżysera.
- Siódma pieczęć, reż. Ingmar Bergman
Siódma pieczęć to alegoryczny obraz szwedzkiego reżysera i jego najsłynniejsze dzieło. Bohaterem filmu jest rycerz, który wraca z wyprawy krzyżowej. Wkrótce na swojej drodze spotyka Śmierć. Sprytny rycerz wyzywa swą straszną towarzyszkę na pojedynek szachowy, w którym stawką jest jego życie. Wędrówka bohaterów, a następnie ich szachowy pojedynek to przyczynek do rozważań o ludzkiej naturze i sensie życia. Tytuł stanowi aluzję do siedmiu pieczęci z Apokalipsy Św. Jana. Obraz ten możesz porównać z obrazem śmierci w średniowieczu i baroku.
- Przypadek, reż. Krzysztof Kieślowski
Przypadek to dramat psychologiczny. Trzy alternatywne historie życia młodego chłopaka. To, jak potoczą się jego losy, warunkuje tytułowy przypadek — to, czy bohater zdąży na pociąg, czy nie. Obraz jest próbą odpowiedzi na pytanie o przeznaczenie człowieka. Film można zestawić, chociażby, z takimi utworam jakKról Edyp.
Podsumowanie
Nasz artykuł to oczywiście tylko propozycja. Zachęcamy Cię do stworzenia własnego rankingu filmów do matury z polskiego. Wybierz motywy, które często pojawiają się na egzaminie, a następnie znajdź filmy do matury na Netflixie, w których te motywy występują. Jednak dobra znajomość tekstów kultury to oczywiście nie wszystko. Jeśli zależy Ci na dobrym wyniku z matury, sprawdź również, jak powinno wyglądać zakończenie rozprawki oraz jak napisać streszczenie. Żeby utrwalić informacje, wypróbuj także nasze kursy maturalne.
