Jakie wyróżniamy funkcje językowe? Sprawdź, czy znasz je wszystkie.
Do czego służy język? Chociaż odpowiedź wydaje się oczywista, to nie jest pytanie retoryczne. W dzisiejszym artykule omówimy najważniejsze funkcje językowe wraz z przykładami.
Funkcje językowe
Nadrzędną funkcją języka jest funkcja komunikatywna. Język służy przede wszystkim temu, abyśmy mogli się porozumiewać. Jest to najważniejsza, ale nie jedyna funkcja języka.
Funkcja informatywna
Jak sama nazwa wskazuje, język służy przekazywaniu informacji. O funkcji tej mówimy najczęściej, gdy komunikat jest obiektywny i pozbawiony zabarwienia emocjonalnego. W tym przypadku dominują zdania oznajmujące. Przykładowo, może być to zdanie: jest godzina dwudziesta.
Funkcja ekspresywna
Funkcja ekspresywna jest dostrzegalna wszędzie tam, gdzie dominują emocje. Wypowiedź ma najczęściej charakter subiektywny. Nadawca odnosi się w jakiś sposób do rzeczy, o której mówi, do odbiorcy lub do siebie. W takiej wypowiedzi dominują zaimki osobowe i wykrzyknienia. Przykład? Według mnie, Twój występ był niesamowity! Sądzę, że ona nie zna się na swojej robocie! Bardzo często spotkasz się tu z wyrazami, które są nacechowane stylistycznie (np. robota, a nie praca).
Funkcja impresywna (konatywna)
Z funkcją ekspresywną mamy do czynienia, gdy nadawca wypowiedzi, chce do czegoś nakłonić odbiorcę. Takie wypowiedzi mają charakter perswazyjny. Funkcja impresywna jest wykorzystywana między innymi w marketingu, a zdania tego typu to np. tzw. wezwania do działania: spróbuj, kup teraz, sprawdź, nie zwlekaj itd.
Funkcja fatyczna
Jej rola to nawiązanie lub podtrzymanie rozmowy. W przypadku funkcji funkcji fatycznej dominują pytania lub wykrzyknienia, np. cześć, czy mnie słyszysz, czy wszystko jest jasne itp. Możemy wyodrębnić tutaj trzy grupy:
- powitania,
- podtrzymanie rozmowy,
- pożegnania.
Funkcja poetycka
Kolejna funkcja dotyczy formy wypowiedzi, a nie samego przekazu. Najczęściej pojawia się w poezji i prozie. Łatwo ją rozpoznać po figurach stylistycznych, takich jak metafora, porównanie itd.
Funkcja metajęzykowa
To wszystkie wypowiedzi, w których wypowiadamy się w danym języku o nim samym. Przykładowo: rzeczownik to część mowy.
Funkcja magiczna
Funkcja magiczna pojawia się wszędzie tam, gdzie język ma moc sprawczą. Przykładowo: biorę sobie ciebie za żonę.
Funkcje językowe a proces porozumiewania się
Funkcje językowe są ściśle związane z procesem porozumiewania się. Żeby przebiegł bez problemu, powinny zostać spełnione następujące warunki:
- nawca musi nadać komunikat,
- komunikat musi dotrzeć do odbiorcy,
- między nadawcą i odbiorcą musi być kontakt,
- uczestnicy tego procesu muszą porozumiewać się tym samym kodem językowym jeśli ktoś “miga”, a druga osoba mówi, nikt się nie zrozumie,
- nadawca i odbiorca muszą znać kontekst wypowiedzi.
