Mitoza – przebieg faz i cykl życia komórki
Cykl komórkowy rozpoczyna się od momentu powstania nowej komórki, a kończy się wraz z zakończeniem jej podziału. Składa się z interfazy, która trwa nawet 90% czasu oraz fazy M – mitozy lub mejozy. Zanim dojdzie do podziału mitotycznego lub mejotycznego, w środkowej interfazie nazywanej fazą S dochodzi do replikacji DNA i syntezy białek potrzebnych do podziału. W wyniku fazy S nie zmienia się liczba chromosomów w komórce, ale podwaja się liczba cząsteczek DNA.
Mitoza
Mitoza prowadzi do podwojenia liczby komórek. Z jednej komórki macierzystej powstają dwie komórki potomne o takiej samej liczbie chromosomów, co komórka macierzysta. Z komórki haploidalnej powstają dwie komórki haploidalne, a z komórki diploidalnej tworzone są dwie komórki diploidalne. Dzięki mitozie możliwy jest wzrost i regeneracja organizmu. Mitozę można podzielić na cztery etapy – profazę, metafazę, anafazę i telofazę.
Profaza
W profazie dochodzi do spiralizacji chromatyny w chromosomy. Każdy z chromosomów zbudowany jest z dwóch cząsteczek DNA, nazywanych chromatydami siostrzanymi. Tworzone są kinetochory, czyli miejsca po obu stronach centromerów, do których później przyłączą się mikrotubule wrzeciona podziałowego. Centrosomy zaczynają tworzyć włókna wrzeciona podziałowego. Zanika błona jądrowa i jąderko.
>> Chcesz dobrze zdać maturę z biologii? Zobacz ebook Cytologia
Metafaza
W trakcie metafazy maksymalnie skondensowane chromosomy układają się w płytkę metafazową w płaszczyźnie równikowej wrzeciona podziałowego. Do kinetochorów przyłączają się włókna wrzeciona podziałowego.
Anafaza
Na tym etapie mitozy włókna wrzeciona podziałowego kurczą się. Pękają centromery chromosomów i dochodzi do rozdzielenia chromatyd siostrzanych. Chromosomy potomne wędrują do przeciwległych biegunów komórki dzięki skracaniu się mikrotubul wrzeciona podziałowego. Rozchodzące się chromosomy popychają przed sobą organelle komórkowe.
Telofaza
Gdy chromosomy potomne osiągną maksymalne oddalenie, tworzą się wokół nich otoczki jądrowe. W wyniku mitozy powstają dwa jądra potomne, posiadające taką samą liczbę chromosomów, co jądro przed rozpoczęciem mitozy. Chromosomy ulegają despiralizacji do chromatyny. Zanikają włókna wrzeciona podziałowego, a pojawiają się jąderka. Uwidacznia się bruzda środkowa. Po tej fazie dochodzi do cytokinezy, czyli podziału cytoplazmy.
