Nie każdy wie, jak napisać zakończenie rozprawki. Z pozoru wydaje się, że to proste zadanie – powinniśmy w nim przede wszystkim podsumować swoje dotychczasowe wnioski. Często jest ono jednak lekceważone lub pisane „na siłę”, bez pogłębionej refleksji nad przedmiotem rozważań. To błąd, bo takie zakończenie może przyczynić się do negatywnej oceny całości rozprawki. Jak więc napisać dobre zakończenie rozprawki i co powinno ono zawierać?
Jak napisać zakończenie rozprawki?
Zakończenie rozprawki wydaje się proste – powinniśmy w nim przede wszystkim podsumować swoje dotychczasowe wnioski. Często jest ono jednak lekceważone lub pisane „na siłę”, bez pogłębionej refleksji nad przedmiotem rozważań. To błąd, bo takie zakończenie może przyczynić się do negatywnej oceny całości rozprawki. Jak więc napisać dobre zakończenie i co powinno ono zawierać?
Co powinno zawierać zakończenie rozprawki?
Wbrew pozorom, zakończenie nie służy tylko powtórzeniu rozważań zawartych w rozwinięciu rozprawki. Zrobimy wręcz błąd, jeśli dokonamy takiego powtórzenia.
Jak we właściwy sposób zakończyć rozprawkę? Przede wszystkim w zakończeniu powinniśmy postarać się o to, by stanowiło ono zręczne i zwięzłe podsumowanie naszej argumentacji z rozwinięcia. Wypowiedź taka powinna być krótka i zawierać wiele informacji wyrażonych w kilku zdaniach. Unikajmy jednak lakoniczności – krótkich zdań, z których niewiele wynika. Przykłady takich błędnych zdań znajdziecie poniżej.
Drugą funkcją zakończenia jest pogłębiona refleksja nad przedmiotem rozważań. Powinniśmy więc zawrzeć taką myśl, której dotąd nie wyraziliśmy, a która wydaje nam się ciekawa do dalszych rozważań, będących już poza przedmiotem naszej pracy. Powinniśmy tym samym zachęcić czytelnika do zastanowienia się nad daną myślą. Zakończenie rozprawki nie służy więc tylko podsumowaniu, ale także dodaniu czegoś nowego.
Sformułowania, których możesz użyć w zakończeniu
W zakończeniach rozprawek uczniowie najczęściej stosują tego typu sformułowania:
– Podsumowując moje rozważania, uważam że…
– Na zakończenie warto powiedzieć, że…
– Wszystko to, co przedstawiłem/am pokazuje, że…
Nie jest błędem wspomaganie się takimi formułami. Musisz jednak pamiętać, że wyglądają one dość „szkolnie” i lepiej będzie, gdy rozpoczniesz zakończenie w rozprawce w inny sposób – na przykład odwołując się do tematu rozprawki. Jeśli jednak masz z tym problem, użyj jednej z powyższych formuł.
Jak nie konstruować zakończenia?
Oto przykładowe autentyczne zakończenia z rozprawek maturalnych, które nie spełniają kryteriów dobrego zakończenia:
– Podsumowując moją pracę myślę, że dość dokładnie wyjaśniłem to zagadnienie.
-Mam nadzieję, że przedstawione przeze mnie argumenty są przekonujące.
-Powyższe argumenty udowodniły, że teza postawiona w temacie rozprawki jest prawdziwa.
Zakończenia te są niewłaściwe, ponieważ nie zawierają właściwie żadnych informacji. Ich autorzy nie silili się nawet na powtórzenie argumentów zawartych w rozwinięciu i zakończenia te sprawiają wrażenie pisanych „na siłę”.
–Jak wykazałem, podróżowanie jest ważne, ponieważ rozbudza ciekawość świata.
Tutaj autor napisał tylko i wyłącznie powtórzenie swojej tezy i argumentacji, które zawarł w rozwinięciu. Nie jest to więc dobre zakończenie, ponieważ jest lakoniczne, nie jest podsumowaniem tylko powtórzeniem (tymi samymi słowami) i przede wszystkim nie dodaje niczego nowego.
Przykładowe dobre zakończenie
Spróbujmy teraz pokazać zakończenie rozprawki, które zostało uznane przez egzaminatora za dobre.
Temat:
Podróżowanie – przyjemność czy konieczność? Rozważ problem i uzasadnij swoje stanowisko, odwołując się do podanego fragmentu reportażu Ryszarda Kapuścińskiego oraz innych, wybranych przez siebie, tekstów kultury.
Zakończenie:
Podróżowanie dla człowieka może być chwilową zmianą od codzienności albo też sensem życia; czynnością wykonywaną z konieczności (np. zawodowej) lub celem ważniejszym nawet, niż samo dotarcie do celu. Myślę, że dla Ryszarda Kapuścińskiego, podobnie jak dla wielu innych podróżników i osób piszących o podróżach, podróżowanie jest konieczne do życiowego spełnienia. Koniecznością – co ciekawe – innego rodzaju, niż codzienne podróże do pracy.
Zakończenie to jest podsumowaniem rozprawki, w której przyjęliśmy tezę, że dla różnych ludzi podróżowanie ma różne funkcje – dla niektórych jest bardzo ważne, dla niektórych mniej, dla jeszcze innych bywa nieprzyjemne. Wyraża to pierwsze, podzielone średnikiem zdanie. W drugim natomiast odwołaliśmy się bezpośrednio do tematu i postawionej tam hipotezy, przywołaliśmy autora przytoczonego tekstu. Trzecie zdanie wyraża pogłębioną refleksję nad tematem, dodaje coś nowego, zachęca czytelnika do własnych przemyśleń na ten temat.
Jak napisać dobre zakończenie rozprawki?
Zacznij od odwołania się do tematu rozprawki. Napisz tezę, którą przyjąłeś na początku, w bardziej rozbudowany sposób, tak jak pokazuje to powyższy przykład. Jeśli masz problem ze sformułowaniem zakończenia, przywołaj ponownie autorów, do których odwoływałeś się w rozwinięciu. Zastanów się, jak oni wyraziliby się o danym problemie w zwięzły sposób ze swojej perspektywy.
Następnie musisz dodać od siebie coś nowego, ciekawą myśl, która przyszła ci do głowy. Nie bój się improwizować – myśl ta będzie poza obszarem twoich głównych rozważań, nie musi być więc spójna z argumentacją zawartą w rozprawce. Może to być jakiś ciekawy cytat lub ciekawostka z twojego życia.
I na koniec: zauważ, że zakończenie będzie tym, co zostanie w głowie Twojego czytelnika po przeczytaniu rozprawki. Masz więc szansę mu zaimponować i być może otrzymać lepszą punktację. Przede wszystkim zaś pamiętaj, aby zakończenia nie ignorować – to bardzo ważna część rozprawki!
Potrzebujesz rzetelnego przygotowania do egzaminu maturalnego? W naszej ofercie znajdziesz profesjonalne kursy maturalne. Dzięki nim usystematyzujesz swoją wiedzę i będziesz mieć dostęp do ciekawych zadań. Na naszej stronie internetowej znajdziesz także przydatne wskazówki, jeśli chodzi o zagadnienia, takie jak teza w rozprawce czy streszczenie maturalne.
