Budowa i transport przez błonę biologiczną

Budowa i transport przez błonę biologiczną

Czym jest transport przez błonę biologiczną? To wymiana dwukierunkowa substancji, pomiędzy komórką a otoczeniem. Błony biologiczne składają się z dwóch komponentów: fosfolipidów, które tworzą zrąb lipidowy, a także białek.

Błona biologiczna ma elastyczną, dynamiczną, półprzepuszczalną strukturę. Swobodnie przenika przez błonę woda, a substancje zawarte w wodzie tylko wybiórczo. Jest to istotne na poziomie komórkowym – w transporcie. Elastyczna struktura pomaga podczas odkształcania się błony w czasie tworzenia kolejnych, nowych struktur błoniastych zachodzących w komórkach. Pomaga także podczas poruszania się komórki ruchem pełzakowatym. Błony posiadają polaryzację. Oznacza to, że na zewnątrz błony, gromadzą się ładunki dodatnie. Wewnątrz błony gromadzą się natomiast ładunki ujemne. Jest to znaczące przy odbieraniu i przewodzeniu bodźców.

Funkcje jakie pełni błona biologiczna

Najważniejszą funkcją błony jest granica pomiędzy światem zewnętrznym a wewnętrznym komórki lub organellum. Błona wpływa na organizację komórki. Wpływa na układ wnętrza komórki, buduje organelle komórkowe, realizuje przedziały subkomórkowe. Odbiera bodźce i je przewodzi oraz wpływa na kontakt ze środowiskiem. W niej zachodzą procesy biochemiczne np. fosforylacja w fotosyntezie, a w oddychaniu tlenowym – łańcuch oddechowy. Błony wpływają także na transport dyfuzji ułatwionej, endocytoz i egzocytoz.

Transport przez błony biologiczne

Transport przez błony biologiczne stanowi ważny aspekt w przeniesieniu różnych cząsteczkę z komórki (organellum) do komórki (organnelum). Błona, jako granica pomiędzy komórkami a środowiskiem zewnętrznym zabezpiecza organizm, i wpływa na różne procesy transportowania cząsteczki, które są zależne od ich właściwości i rozmiaru.

Transport przez błony biologiczne można podzielić na dwa rodzaje:

1. transport małych cząsteczek, który może odbywać się przez:

• dyfuzję – transport fizyczny cząsteczek wody, gazów oddechowych, glicerolu lub innych, poprzez podwójną warstwę lipidową ze stężenia wyższego do niższego. Zalicza się tu dializa, czyli transport rozpuszczonych substancji przez błonę oraz osmoza, czyli transport wody lub innego płynu.
• dyfuzję ułatwioną – transport za pomocą cząsteczek białka błonowego, będącego nośnikiem zwiększającym tempo przedostania się przez błony. W taki sposób zachowują się cząsteczki glukozy.
• transport aktywny – transport cząsteczek wbrew gradientowi stężeń i nośników białkowych.

1. transport dużych cząsteczek, kiedy organizm pobiera pożywienie, transportuje je, a niestrawione resztki wydala. Wyróżnić tu można transport:

• endocytozę – polega na pobraniu cząsteczek i za pomocą wodniczek oderwanych od plazmallemy, przeniesienie ich do cytoplazmy. Występuje tu fagocytoza, która stosuje transport bez ubytków błony oraz pinocytoza transportująca cząstki z ubytkami błony.
• egzocytozę, która jest przeciwstawnym procesem do endocytozy. Polega na wydaleniu z komórki resztek niestrawionych cząsteczek, które z cytoplazmy przenikają do plazmallemy. Tam, poprzez błony wodniczki, wraz z błoną otaczającą komórkę – łączą się.