Czym jest plazmid?

Plazmid jest niezależną kolistą cząsteczką DNA, występującą w cytoplazmie komórki, głównie prokariontów np. bakterii i niektórych eukariotycznych np. drożdży. Występuje także w postaci skręconej. Cechą charakterystyczną plazmidów jest fizyczna odrębność od chromosomu oraz zdolność do trwałego utrzymywania i replikowania się w komórce. Plazmidy występują w cytoplazmie w wielu kopiach komórki.

Plazmid ma zdolność do samodzielnej replikacji i przekazywany drogą dziedziczenia pozachromosomowego pozwala na niezależne namnażanie się w komórkach. Plazmidy, które łączą się z chromosomami, to episomy. Komórki, które pozbawione są plazmidów, mogą dalej funkcjonować i żyć, ale tracą zdolność związaną z odpornością np. na antybiotyki. Plazmidy posiadają bowiem kilka genów, w tym geny odporności na antybiotyki  czy możliwość rozkładu i asymilacji różnych związków odżywczych. Zawarte w plazmidach geny tzw. geny pozachromosomowe, kodują wiele cech przystosowawczych i wyznaczają płeć bakterii. Natomiast, plazmid nie koduje funkcji koniecznych do życia komórki, ale zwiększa różnorodność środowisk, które zajmuje. Przez to, jest znaczącym elementem ewolucji i adaptacji komórek w jakich występuje. Przeważnie plazmidy nie niosą genów metabolizmu podstawowego, więc nie są potrzebne do przeżycia. Plazmidy mogą zostać przekazane w komórkach bakteryjnych podczas podziału komórki lub poprzez poziomy transfer genów np. w procesach koniugacji, transdukcji i transformacji.

Plazmidy mają zastosowanie w inżynierii genetycznej, dzięki wprowadzeniu wyizolowanego odcinka DNA do chromosomu komórki biorcy. W inżynierii genetycznej pełnią rolę wektorów.

Mogą kodować wiele genów, które są spójne z ich utrzymaniem, replikacją i transferem do innych komórek. Replikacja plazmidu jest możliwa, dzięki obecności sekwencji w jakiej następuje rozpoczęcie replikacji DNA.

W trakcie podziału komórki, kiedy następuje duża liczba kopii plazmidów w jednej komórce, następuje ogromne prawdopodobieństwo, że komórka plazmidu zostanie przekazana i odziedziczona przez potomstwo.