Centrosomy i centriole

Centriole są cylindrycznymi parzystymi tworami. Ich budowa to 9 zespołów triplet mikrotubul ułożonych w krąg, połączonych z osią centrioli. Każdy układ trzech trubul to układ promieni wygiętych w kierunku do centrum. Centriole pełnią rolę inicjatora i organizatora wrzeciona podziałowego, czyli tzw. kariokinetycznego, natomiast na biegunach komórki tworzą kinetosomy – ciałka podstawowe wici i rzęsek. Centriole leżą w cytoplazmie. W interfazie ich położenie znajduje się przy jednym biegunie komórki, w profazie ulegają podziałowi, gdzie obie pary zmieniają lokalizację na dwa bieguny. W tym położeniu, od par odchodzą wiązki mikrotubul – dłuższa i krótsza. Dłuższa wiązka jest główną częścią wrzeciona podziałowego i odgrywa ważną rolę podczas przemieszczania się mitozy (chromatyd) i mejozy (chromosomów), czyli podczas tworzenia wrzeciona podziałowego i przebudowy cytoszkieletu w trakcie podziału komórek. Promienie znajdujące się wokół centrioli nazywane są systemem astralnym. Centriole są organellą samoreplikującą się, czyli mogą ulec samopowielaniu, ze względu na posiadanie własnego DNA i RNA.

Centriole występują w komórkach eukariotycznych, natomiast nie występują u roślin nasiennych, wyższych i krasnorostów.

Centrosom to inaczej ciałko środkowe, śródciałko. Składa się z pary centrioli oraz materiału drobnoziarnistego, czyli macierzy białkowej amorficznej. Centrosom ulega duplikacji w okresie poprzedzającej podział komórek. W związku z tym, powstają dwa centrosomy rozchodzące się do przeciwległych biegunów.