Rozwój zarodka człowieka

Rozwój prenatalny człowieka

Uwolniony w trakcie owulacji oocyt II rzędu przez krótki czas, około 24h, jest gotowy do zapłodnienia. Zwykle do połączenia gamety żeńskiej i męskiej dochodzi w górnej części jajowodu. Plemnik dzięki enzymom zawartym w akrosomie przebija się przez wieniec komórek ziarnistych i pokonuje osłonę przejrzystą oocytu. Dochodzi do zlania cytoplazmy plemnika i oocytu. Oocyt kończy podział mejotyczny i staje się komórką jajową. Osłona przejrzysta komórki jajowej zmienia swoje właściwości i uniemożliwia wniknięcie kolejnych plemników. Jądra komórkowe plemnika i komórki jajowej łączą się i powstaje zygota, mająca komplet chromosomów. Rozpoczynają się podziały mitotyczne zygoty – bruzdkowanie. Tworzy się morula, a następnie blastocysta.

Powstanie błon płodowych i łożyska

Po około tygodniu od zapłodnienia zarodek zagnieżdża się w ścianie macicy. Od tego momentu zarodek odżywiany jest substancjami dostarczanymi z krwią matki. Rozpoczyna się proces gastrulacji, podczas którego formują się listki zarodkowe- charakterystyczne grupy komórek embrionalnych. Są to ektoderma, mezoderma oraz endoderma. Powstaje ogon, struna grzbietowa oraz cewa nerwowa.

Wykształcają się błony płodowe – owodnia, omocznia i kosmówka, jednocześnie formuje się łożysko. Kilka tygodni po zapłodnieniu rozpoczyna się organogeneza – z listków zarodkowych stopniowo wykształcają się narządy ostateczne. W 6.-7. tygodniu ciąży można uwidocznić pracę serca zarodka na badaniu ultrasonograficznym. Szybko rozwija się mózg. Około 8. tygodnia zanika ogon i zaczyna się tworzenie kości. W 10. tygodniu aktywność ruchowa zarodka jest coraz większa, a nerki zaczynają pracę – powstaje mocz, wydalany do płynu owodniowego. W 11. tygodniu kończy się okres rozwoju zarodka, a rozpoczyna się okres płodowy, trwający aż do narodzin. Pod koniec pierwszego trymestru ciąży niemal wszystkie narządy są już wykształcone i wykonują swoją pracę. Uwidaczniają się drugorzędowe cechy płciowe. Wykształca się odruch ssania i linie papilarne.

>> Chcesz dobrze zdać maturę z biologii? Zobacz ebook Anatomia

Drugi trymestr ciąży

W kolejnych tygodniach płód szybko rośnie. Wykształcają się rysy twarzy, pojawiają się włosy na brwiach i rzęsach, układ szkieletowy kostnieje. Pojawia się maź płodowa, a matka zaczyna czuć ruchy płodu. Wyodrębniają się okresy snu i czuwania. Mózg bardzo szybko się rozwija, kształtuje się zmysł dotyku, tworzą się kubki smakowe. Pojawiają się pęcherzyki płucne. Pod koniec drugiego trymestru płód zwiększa masę mięśniową i szybko przybiera na wadze.

Trzeci trymestr ciąży

W trzecim trymestrze płód szybko rośnie i ma coraz mniej miejsca do poruszania się. Narządy wewnętrzne dojrzewają. Gromadzi się tkanka tłuszczowa. Mózg wciąż szybko się rozwija, fałduje się kora mózgowa. Najpóźniej kończą swój rozwój płuca. Twardnieją kości z wyjątkiem kości czaszki, które pozostają plastyczne i nie połączone ze sobą. Umożliwia to przejście głowy przez drogi rodne. Pod koniec trzeciego trymestru płód jest w pełni rozwinięty i gotowy do życia pozamacicznego, wszystkie narządy pracują.

Ciąża człowieka, licząc od momentu owulacji, twa przeciętnie 266 dni, czyli 38 tygodni. Na skutek skurczów macicy w trakcie porodu, rodzi się dziecko.