Rybosomy – charakterystyka i funkcje
Rybosomy to drobne ziarniste twory o średnicy ok 20-30 nm, zbudowane z kwasów RNA i białek. Rybosomy odgrywają podstawową rolę i biorą udział w procesie biosyntezy białek. Zbudowane są z dwóch dopasowanych do siebie podjednostek: mniejszej – o stałej sedymentacji 40S i większej – o stałej sedymentacji 60S. Podjednostki są ze sobą połączone w procesie translacji, po czym się rozdzielają. Rybosomy połączone są zwykle w łańcuszki tworząc tzw. polirybosomy (polisomy). W cytoplazmie mogą występować także pojedynczo, jako rybosomy wolne. Niektóre rybosomy związane są błonami siateczki śródplazmatycznej szorstkiej i biorą udział w syntezie białek wydzielniczych. Są to białka na potrzeby własnej komórki.
Rybosomy występują u wszystkich organizmów żywych, także u prokariotów, eukariotów i organelli.
Prokarioty, inaczej organizmy prokariotyczne – to organizmy żywe bez wyodrębnionego i zdolnego do kariokinezy jądra komórkowego, czyli bezjądrowce – bakterie i archeony. U prokarioty występują rybosomy 70S. Pojedyncza komórka prokariotyczna składa się z 20 tys. rybosomów i stanowią ¼ masy prokarioty.
Eukarioty, inaczej nazywane eukariontami lub organizmami eukariotycznymi (Eukaryota) to organizmy zbudowane z komórek posiadających jądra komórkowe z chromosomami i otoczone błoną jądrową. Należą do nich rośliny, zwierzęta, pierwotniaki i grzyby. U eukarionty występują rybosomy 80S, a także rybosomy mitochondrialne i rybosomy chloroplastowe. Rybosomy 80S w porównaniu do rybosomów 70S jakie występują w prokariotach, są o 40% większe.
Organella, to wyodrębniona struktura znajdująca się w obrębie komórki. Pełni określone funkcje i spełnia rolę podobną do narządu. Należą tu plastydy, mitochondria, aparat Golgiego czy retikulum endoplazmatyczne.
