Gdzie rozwija się przemysł? Przyrodnicze i poza przyrodnicze czynniki lokalizacji przemysłu

Rozmieszczenie przemysłu nie jest chaotyczne. W niektórych branżach (przemysł wydobywczy, ciężki) rolę odgrywa obecność surowców, natomiast istnieją również dziedziny, które mogą rozwijać się niemal wszędzie.

Przemysł to dział przemysłu, którego głównym zadaniem jest pozyskiwanie i przetwarzanie zasobów pozyskiwanych z przyrody. Przetwarzaniem zajmują się specjalistyczne maszyny, technologie produkcji, natomiast sam proces ma zazwyczaj masową skalę. Podstawowy podział dzieli przemysł na dwie kategorie: przemysł ciężki (energetyka, metalurgia) oraz przemysł lekki (przetwórstwo oraz produkcja produktów konsumpcyjnych)  Wyróżnijmy najważniejsze sektory przemysłu:
– Górnictwo: pozyskiwanie (wydobywanie) surowców mineralnych, następnie przekazywanie ich do innych sektorów przemysłowych;
– Przetwórstwo przemysłowe: przetwarzanie surowców mineralnych oraz półproduktów pozyskiwanych z sektora rolniczego w celu wytwarzania produktów;
– Przemysł metalurgiczny: produkcja metali (żelaza, miedzi, cynku, aluminium);
– Przemysł elektromaszynowy: produkcja maszyn, pojazdów oraz wszelkiego rodzaju urządzeń elektronicznych.
– Energetyka: wytwarzanie oraz dostarczanie energii do fabryk oraz gospodarstw domowych.
– Przemysł wodny: dostawa wody oraz odbiór ścieków.

Przejdźmy teraz do czynników wpływających na lokalizację przemysłu. Dzielimy je na na czynniki przyrodnicze oraz pozaprzyrodnicze. Dobra ocena czynników pomaga usytuować przemysł w odpowiednim miejscy, a tym samym zoptymalizować koszty działania danego sektora przemysłu.

Lokalizacja przemysłu może zostać wybrana przymusowo (kopalnie, które należy umieścić w miejscu występowania surowców), może zostać też powiązana (w przypadku przemysłu materiałochłonnego, kiedy transport surowców może przewyższać koszty produkcji) lub mieć charakter swobodny (niezależny od bazy surowcowej).

Na przyrodnicze czynniki wpływa:
– lokalna baza surowców: stały dostęp do bazy surowców jest niezwykle istotny z punktu kosztów prowadzenia działalności oraz płynności. W niektórych przypadkach transport surowców może okazać się niezwykle drogi lub problematyczny.
– stały dostęp do wody: woda odgrywa kluczowe znaczenie w przemyśle energetycznym. Większość elektrowni potrzebuje dużych zasobów wodnych do chłodzenia transformatorów, jak i do samego produkowania energii w przypadku elektrowni wodnych. Podobne wygląda sytuacja w przemyśle spożywczym lub włókienniczym, który używa wody w procesach produkcji.
– ukształtowanie terenu: ważny we wszystkich rodzajach przemysłu. Najlepiej sprawdza się teren równiny. W przypadku elektrowni wodnych lub wiatrowych – wyżynny lub górski.
– warunki klimatyczne w regionie oraz ocena środowiska naturalnego: miejsca objęte ochroną ze względu na wyjątkowy charakter ekologiczny uniemożliwiają zlokalizowanie tam przemysłu. Tereny zalewowe lub szczególnie narażone na trzęsienia ziemi również zagrażają lokalizacji przemysłu. Współczesna branża high-tech, z racji niskiej emisyjności, umożliwia prowadzenie przemysłu bez większych kosztów środowiskowych.

Do pozarolniczych czynników zaliczamy:
– bazę energetyczną: dotyczy energochłonnych dziedzin przemysłu jak: zakłady chemiczne, huty oraz elektrociepłownie, które wymagają stałego dopływu surowców.
– rozwój infrastruktury: ten czynnik odgrywa szczególne znacznie w branży nastawionej na  transportowanie swoich towarów. Znaczenie odgrywa infrastruktura drogowa, kolejowa lub rurociągowa.
– zasoby siły roboczej: ilość potencjalnej liczby pracowników wpływa na rozwój oraz koszt prowadzenia przemysłu. W regionach z dobrym dostępem do wykwalifikowanej kadry przemysł rozwija się płynnie i może prowadzić bezpieczne inwestycje.
– ocenę rynków zbytu: często konkretne gałęzie przemysłu umieszcza się w pobliżu rynku zbytu z uwagi na transport oraz chłonność danego rynku. Dobrze widać to w przypadku rozmieszczenia ciepłowni oraz sektora spożywczego z krótkim terminem przydatności (piekarnie). Przemysł odzieżowy lub produkujący maszyny może pozwolić sobie na rozszerzanie rynków zbytu nawet o inne kraje i kontynenty.