Deformacje ciągłe i nieciągłe
Deformacje są konsekwencją naprężeń w skorupie ziemskiej. Ruchy deformacyjne zaburzają pierwotny kształt warstwy skalnej. Silne naprężenia mogą prowadzić do wystąpienia fałd, wzniesień oraz płaszczowin. Wyróżniamy dwa typy deformacji tektonicznych:
Deformacje ciągłe: są to deformacje warstw skalnych, które nie prowadzą do zaburzenia ich ciągłości. Należą do nich głównie:
1)fałdy, czyli wygięcia warstw skalnych wskutek ruchów tektonicznych, spowodowanych bocznym naciskiem na warstwy skalne. Do głównych typów fałd zaliczamy:
– stojące (znajdują się prostopadle do powierzchni terenu),
– pochylone (znajdują się w pozycji nachylenia do poziomu terenu),
– obalone (powierzchnia osiowa jest silnie pochylona),
– leżące (powierzchnia osiowa jest pozioma).
2) antyklinoria: warstwy wygięte są ku górze,
3) synklinoria: warstwy tworzą zagłębienia,
4) płaszczowiny: są to zespoły skał oderwanych od podłoża, a następnie przemieszczone wzdłuż poziomej powierzchni nasunięcia. Poprzez oderwanie od podłoża i ruchomej struktury płaszczowiny znajdują się na pograniczu porządku deformacji ciągłych i nieciągłych.
Źródło ilustracji: https://epodreczniki.pl/a/przeczytaj/DY92SOaVw
Deformacje nieciągłe: to zaburzenia warstw skalnych wzdłuż pęknięć w skorupie ziemskiej, których ciągłość została przerwana. Skutkiem zmiany położenia jest powstanie uskoku. Wielkość przesunięcia może być różna: od kilku centymetrów do nawet kilkuset metrów. Jeśli przemieszczenie następuje wzdłuż powierzchni poziomej, mowa jest o nasunięciu tworzącym płaszczowinę, natomiast jeśli przemieszczeniu następuje wzdłuż powierzchni pionowej lub nachylonej, strukturę tę nazywa się uskokiem. Uskoki najczęściej występują w grupach, tworząc systemy uskokowe. W toku tych procesów tworzą się zręby i rowy tektoniczne. Wyróżniamy kilka grup uskoków:
– uskok przesuwczy: przesunięcie w płaszczyźnie poziomej,
– uskok zrzutowy: przesunięcie w płaszczyźnie pionowej,
– uskok zrzutowo-przesuwczy: zarówno ruch poziomy, jak i pionowy.
Źródło ilustracji: https://epodreczniki.pl/a/przeczytaj/DY92SOaVw
