Czym są formy glacjalne i fluwioglacjalne – charakterystyka
Formami glacjalnymi są wszelkie formy ukształtowania terenu, które zostały stworzone w konsekwencji działalności lodowca, lądolodu bądź wód glacjalnych. Mogą to być zarówno działania erozyjne (niszczące) lub akumulacyjne (budujące). Do działań erozyjnych zalicza się:
– egzaracja: zdzieranie skał przez napierający lodowiec,
– detrakcja: wyrywanie pozostałości skalnych z podłoża w wyniku działania lodowca,
– detersja: wygładzanie podłoża przez masy lodu.
W wyniku działań erozyjnych lodowca tworzą się erozyjne formy polodowcowe, czyli doliny U – kształtne, cyrki polodowcowe (jeziora) oraz doliny wiszące.
Natomiast akumulacyjne działania prowadzą to gromadzenia się osadów skalnych, w wyniku których powstają moreny: czołowe, boczne, denne oraz środkowe; oraz drumliny i ozy.
Formy fluwioglacjalne powstają poprzez działalność wód roztopowych krążących w lodowcu. Wskutek tego typu działalności powstają:
– rynny polodowcowe: podłużne wgłębienia w powierzchni skał powstałe wskutek działania wody pod dnem lodowca. Kiedy lodowiec ustępuje, rynny wypełnia woda i tworzy jeziora rynnowe np. Hańcza,
– stożki sandrowe: tworzące się na przedpolu lodowca piaszczysto-żwirowe równiny.
– ozy: mają kształt długich i krętych wałów. Powstają wskutek osadzania się materiału rzecznolodowcowego w szczelinach lodowca,
– kemy: są to akumulacyjne działania mające różne kształty, najczęściej są to pagórki, wały lub grzędy w szczelinach lodowca,
– pradoliny: sporych rozmiarów doliny, które powstały na przedpolu lodowca. Pradoliny zostały stworzone przez wody roztopowe płynące równolegle do czoła lodowca.
