Proces powstawania i skutki prądów morskich

Prądy morskie to ruch ogromnych mas wody w powierzchniach oceanów i mórz. Zjawisko prądów morskich powodują: wiatry wiejące w jednym kierunku (tzw. wiatry stałe), różnice w temperaturach oraz różnice w zasoleniu wód. Istotnym czynnikiem jest również ruch obrotowy ziemi (siła Coriolisa), który modyfikuje kierunek prądów. Średnia prędkość prądów waha się między 10-20km na dobę (jednak prąd Zatokowy osiąga nawet do 150km/dobę).

Istnieje podstawowa typologia prądów morskich, która opiera się na obserwacji ich temperatury w stosunku do otaczających wód oceanu:

  • prądy ciepłe: niosą wodę cieplejsza niż otoczenie, płyną od równika w kierunku wyższych szerokości geograficznych. Mają zazwyczaj większa prędkość niż prądy zimne. Wśród najważniejszych prądów ciepłych wyróżniamy: Brazylijski, Gwinejski, Zatokowy oraz Norweski.
  • prądy zimne: niosą wodę chłodniejszą niż otoczenie, płyną od strony biegunów ku równikowi. Wśród najważniejszych prądów zimnych wyróżniamy: Labdradorski, Kalifornijski, Kanaryjski oraz Benguelski.

Na poniższej mapie kolorem czerwonym zaznaczono prądy ciepłe, zaś niebieskim – prądy zimne:

Źródło: https://upload.wikimedia.org/

 Zjawisko prądów morskich ma znaczący wpływ na kształtowanie klimatu niektórych miejsc na planecie. Ciepłe prądy, które docierają do wybrzeża, przyczyniają się do podniesienia temperatury powietrza oraz wzrostu opadów atmosferycznych. Natomiast zimne prądy działają odwrotnie – obniżają średnią temperaturę i zmniejszają ilość opadów. W niektórych miejscach na Ziemi dzięki ciepłym prądom znacząco wydłuża się okres wegetacyjny dla uprawy wymagających roślin. Dla przykładu w Anglii, dzięki prądowi Północnoatlantyckiemu, obserwujemy znacząco lepsze wyniki w rolnictwie niż ma to miejsce na podobnych wysokościach geograficznych. Ten sam prąd morski przyczynia się do ocieplenia klimatu w Norwegii, choć państwo to leży na tej samej wysokości geograficznej co północne krańce Rosji, które zaliczane są do najzimniejszych miejsc na świecie.

Prądy morskie mają również znaczenie w żegludze morskiej, bowiem pozwalają one niektórym portom w okolicach koła podbiegunowego na funkcjonowanie przez cały rok. Przykładem jest port w Murmańsku, który mimo swojego położenia za kołem podbiegunowym, nigdy nie zamarza i może przyjmować statki nawet przez okres zimowy.

Kolejnymi branżami, które korzystają ze skutków, jakie niosą ze sobą prądy morskie, to  rybołówstwo oraz przemysł energetyczny.  Rybacy korzystają z fakty, iż regiony, gdzie spotykają się ze sobą dwa prądy, należą do najbardziej obfitych w łowiska. Przyczyniają się do tego korzystne warunki tlenowe oraz termiczne, które zwiększają produkcje planktonu, a ten z kolei stwarza najlepsze środowisko dla rozwoju ryb. Energetyka natomiast wciąż pracuje nad wykorzystaniem siły i prędkości prądów morskich do produkcji zielonej energii przy pomocy podwodnych turbin wiatrowych. Najlepszymi miejscami dla rozwoju tej branży są morskie obszary Wielkiej Brytanii, Irlandii, Włoch, Stanów Zjednoczonych, Filipin i Japonii, gdzie prądy morskie rozwijają prędkość przekraczającą 2,5 m/s.