Co to są tlenki? – Otrzymywanie i reakcje tlenków

Związki tlenu z innymi pierwiastkami. Ich nazwy są tworzone poprzez dodanie do słowa „tlenek” nazwy pierwiastka, tworzącego z nim związek (oraz wartościowości w przypadku, gdy dany pierwiastek posiada więcej niż jedną). Przykładowo CO to tlenek węgla (II).

Otrzymywanie tlenków

  • W wyniku bezpośredniej syntezy

Np. S + O2 → SO2

  • Poprzez rozkład wodorotlenków

Np. Cu(OH)2 → CuO + H2O – reakcja zachodzi w podwyższonej temperaturze

  • W wyniku rozkładu niektórych soli

Np. CaCO3 → CaO + CO2↑ – reakcja wymaga podwyższonej temperatury

  • W reakcji wymiany

Np. CaSO3 + 2 HCl → CaCl2 + SO2↑ + H2O

>> Chcesz dobrze zdać maturę z chemii? Zobacz ebook Chemia część 3.

Tlenki – reakcje charakterystyczne

Reakcje tlenków zależą od ich charakteru chemicznego.

Tlenki kwasowe

Głównie tlenki niemetali, te wykazujące się charakterem kwasowe to związki tlenu z pierwiastkami z 16 i 17 grupy układu okresowego:

  1. W reakcji z wodą tworzą kwasy, np. SO2 + H2O → H2SO3
  2. Reagują z zasadami, tlenki kwasowe tworzą sól i wodę, np. SO2 + 2 NaOH → Na2SO3 + H2O

Tlenki zasadowe

Typowe to związki tlenu oraz pierwiastków z 1 i 2 grupy układu okresowego; idąc od góry do dołu grupy, obserwuje się wzrost charakteru zasadowego oraz zwiększenie reaktywności chemicznej tlenków zasadowych

  1. W reakcji z wodą, tworząc wodorotlenki, np. MgO + H2O → Mg(OH)2
  2. W reakcji z kwasami tlenki zasadowe tworzą sole, np. MgO + HCl → MgCl2 + H2O

Tlenki amfoteryczne

Reagują zarówno z kwasami, jak i z zasadami, należą do nich tlenek glinu, tlenek arsenu (III), tlenek chromu (III), tlenek cynku, tlenek miedzi (II) czy tlenek manganu (IV)

  1. Al2O3 + 2 NaOH + 3 H2O → 2 Na[Al(OH)4] – produktem reakcji jest tetrahydroksyglinian sodu
  2. 2 Al2O3 + 6 HCl → 2 AlCl3 + 3 H2O

Tlenki obojętne

Nie reagują z kwasami ani zasadami. Do tej grupy zaliczamy: tlenek węgla (II), tlenek azotu (III) i tlenek azotu (I).