Zadania maturalne z Geografii
Temat: Sektory gospodarki
Zadania pochodzą z oficjalnych arkuszy maturalnych CKE, które służyły przeprowadzaniu majowych egzaminów. Czteroznakowy kod zapisany przy każdym zadaniu wskazuje na jego pochodzenie: S/N – „stara”/”nowa” formuła; P/R – poziom podstawowy/rozszerzony; np. 08 – rok 2008.
Zbiór zadań maturalnych w formie arkuszy, możesz pobrać >> TUTAJ <<.
Zadanie 1. (SP05)
Na podstawie analizy danych statystycznych sformułuj prawidłowości dotyczące:
a) gęstości linii kolejowych w państwach europejskich na tle pozostałych kraj w,||
b) różnic w gęstości linii kolejowych w państwach o dużej i małej powierzchni,
c) tendencji zmian długości linii kolejowych w państwach o różnym stopniu rozwoju gospodarczego.
większa gęstość linii
kolejowych niż kraje
pozaeuropejskie;
b) państwa o dużej powierzchni
mają z reguły mniejszą
gęstość linii kolejowych od
państw o małej powierzchni;
c) w państwach wysoko
rozwiniętych długość linii
kolejowych maleje, natomiast
w państwach słabiej
rozwiniętych nadal rośnie
Zadanie 2. (SP05)
Z wymienionych niżej określeń zakreśl trzy, które dotyczą krajów wysoko rozwiniętych:
a) w strukturze wiekowej duży udział ludności w podeszłym wieku
b) przewaga surowców w strukturze towarowej eksportu
c) przewaga zatrudnienia w rolnictwie
d) znaczny udział usług w tworzeniu PKB
e) duże zasoby taniej siły roboczej
f) duże zużycie energii elektrycznej na jednego mieszkańca
Zadanie 3. (SP05)
Podaj po dwa czynniki decydujące o:
a) wzroście znaczenia gazu ziemnego wśród innych rodzaj w surowców energetycznych.
b) ogólnym spadku tempa inwestycji w energetyce jądrowej.
wysoka kaloryczność, łatwość
transportu gazociągami lub w
formie skroplonej, niskie koszty
wydobycia; małe
zanieczyszczenie środowiska,
większe zużycie gazu
spowodowane ogrzewaniem
domów oraz zakładaniem
instalacji gazowych
w samochodach.
b)
wysoka kapitałochłonność
elektrowni, problem składowania
odpadów w obawie przed
niekorzystnymi skutkami
Zadanie 4. (SP05)
Wymień dwie, niezwiązane ze środowiskiem naturalnym, przyczyny słabego rozwoju gospodarczego państw Afryki.
plemienne, niedobór
wykształconych pracowników,
wysoki przyrost naturalny,
korupcja władzy, epidemie.
Zadanie 5. (SP06)
Na podstawie wykresu i opisów przyporządkuj odpowiednie źródło energii pierwotnej i podaj jego nazwę.
a) Największe znaczenie tego surowca przypadło na wiek XIX. Obecnie wykorzystywany jest głównie do produkcji energii cieplnej: …………………….…………………………………..
b) Rola tego surowca w bilansie energetycznym maleje, chociaż w latach 80. XX wieku. jego znaczenie okresowo wzrosło:……………………………………………………………….…………..
c) Znaczenie tego surowca systematycznie wzrasta i obecnie w bilansie energetycznym świata przekracza 20%:……………………………………………………………………………….………….
d) Rosnący udział tego surowca w bilansie energetycznym został zahamowany przez kryzys energetyczny: ………………………………………………….…….…………………..….
b) węgiel kamienny
c) gaz ziemny
d) ropa naftowa
Zadanie 6. (SP06)
Podaj dwa przykłady zmian zachodzących w bilansie energetycznym świata, które mają pozytywny wpływ na środowisko przyrodnicze. Uzasadnij odpowiedź.
emisji do atmosfery szkodliwych gazów powstających przy przetwarzaniu
węgla.
2. Wzrost udziału odnawialnych źródeł energii, które należą do czystych
nośników energii i nie wyczerpują się podczas eksploatacji.
Zadanie 8. (SP06)
Przyporządkowuj typom zespołów miejskich opisy (A–C) ich cech oraz przykłady miast tworzących te zespoły (1-3).
Opis zespołu miejskiego:
A. Typ zespołu miejskiego powstający w wyniku rozwoju dużych miast ora łączenia się rozwijających się wokół nich podmiejskich stref zabudowy jednorodzinnej w jeden zwarty region miejski.
B.W strukturze tego zespołu miejskiego wiodącą rolę odgrywa największe miasto. W zasięgu jego oddziaływania znajduje się wiele mniejszych miast i wsi, powiązanych funkcjonalnie i komunikacyjnie.
C. Zespół miejski tworzą równorzędne pod względem liczby mieszkańców miasta, często o uzupełniających się wzajemnie funkcjach, powiązane komunikacyjnie. Głównym czynnikiem rozwoju miast jest przemysł rozwinięty zwykle na bazie eksploatowanych surowców mineralnych.
Przykłady zespołów miejskich:
- Duisburg, Bochum, Dortmund, Essen
- Warszawa, Pruszków, Otwock
- Tokio, Jokohama, Kawasaki
B 2
A 3
Zadanie 8. (SP06)
Przyporządkuj wymienionym krajom (A-B), po dwie charakterystyczne dla nich cechy gospodarki rolnej (a-e).
A.Korea Północna, Chiny, Wietnam, Filipiny ……, ……
B.Francja, Niemcy, Holandia, Dania ……, ……
Cechy gospodarki rolnej:
a) dominacja produkcji roślinnej w ogólnej produkcji rolnej,
b) typ rolnictwa intensywnego o wysokiej towarowości,
c) typ rolnictwa intensywnego opartego na dużych nakładach pracy rolników,
d) subwencjonowanie rolnictwa,
e) typ rolnictwa ekstensywnego, wysoko zmechanizowanego.
B. Francja, Niemcy, Holandia, Dania b, d
Zadanie 9. (SP06)
Tabela: Wskaźniki społeczno–ekonomiczne wybranych krajów UE w 2003 r.
Na podstawie informacji zawartych w tabeli i na przykładzie podanych krajów przedstaw dwie różnice między sytuacją społeczno-ekonomiczną w starych i nowych państwach Unii Europejskiej.
mieszkańca) w „nowych” krajach UE niż w „starych” krajach UE.
2. Wyższe zatrudnienie w rolnictwie w „nowych” krajach UE niż w „starych”
krajach UE.
Zadanie 10. (SP07)
Przyporządkuj każdemu z produktów przemysłowych surowiec, który został użyty do jego wytworzenia.
Zadanie 11. (SP07)
Tabela przedstawia strukturę produkcji energii elektrycznej według rodzajów elektrowni w wybranych krajach świata w 2000 roku.
Dla każdego z wymienionych w tabeli krajów podaj po jednej przyczynie dominującego udziału danego rodzaju elektrowni w strukturze produkcji energii elektrycznej.
Norwegia ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
RPA …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Francja ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
RPA: Występowanie złóż węgla kamiennego.
Francja: Wyczerpywanie się miejscowych złóż tradycyjnych surowców
energetycznych.
Zadanie 12. (SP07)
Na mapie literami A, B, C oznaczono wybrane regiony rolnicze świata.
Wykorzystaj mapę oraz własną wiedzę i uzupełnij tabelę, wpisując w wyznaczone miejsca właściwe określenia z podanych w nawiasach tak, aby cechy rolnictwa w każdym z regionów były prawdziwe.
wysoka wysoka niska
ekstensywny intensywny intensywny
Zadanie 13. (SP08)
Przyporządkuj podanym opisom rośliny uprawne wybrane z wymienionych poniżej.
ryż, ziemniaki, herbata, pszenica, kawa
- Ważne rejony uprawy tego zboża znajdują się na obszarach Ukrainy i Powołża, Niziny Chińskiej, Niziny La Platy, wschodniej części Wielkich Równin w Ameryce Północnej.
- Ojczyzną tej używki jest Etiopia, ale największe obszary uprawy znajdują się w Ameryce Południowej. Zbiór dokonywany jest ręcznie, uprawa i wstępne przetwarzanie są pracochłonne.
- Posiada niewielkie wymagania glebowo-klimatyczne. Uprawiana jest głównie na półkuli północnej. Jest rośliną żywieniową dla ludności, stanowi też paszę dla trzody chlewnej i surowiec w przemyśle spożywczym.
kawa
ziemniaki
Zadanie 14. (SP08)
Tekst odnosi się do gospodarowania ziemią rolniczą w krajach słabo rozwiniętych.
W krajach rozwijających się ogromne obszary ziemi zajmują gospodarstwa należące do wielkich spółek i koncernów krajów wysoko rozwiniętych. Wiele amerykańskich, angielskich towarzystw i banków ma również tysiące hektarów ziemi w krajach Afryki, Azji, Ameryki Łacińskiej, użytkując je jako plantacje trzciny cukrowej, kakaowca, herbaty, drzew kauczukowych. Przedsiębiorstwa są zarządzane przez personel zazwyczaj niepochodzący z kraju, w którym są położone. Ze względu na wysoką specjalizację gospodarstwa te mają charakter monokultury.
Na podstawie: J. Falkowski, J. Kostrowicki, Geografia rolnictwa świata, 2002 r.
Wykorzystaj tekst oraz własną wiedzę i podaj trzy konsekwencje, wynikające z lokalizacji gospodarstw należących do wielkich spółek i koncernów na obszarach krajów słabo rozwiniętych.
rozwiniętych sprzyjają bezrolności chłopów wskutek przeznaczania ziemi
uprawnej na wielkoobszarowe plantacje.
2. Właściciele dużych gospodarstw uzyskują niskie koszty produkcji,
zatrudniając miejscową tanią siłę roboczą.
3. Gleby na plantacjach mogą ulegać wyjaławianiu wskutek monokultury.
Zadanie 15. (SP08)
Tabela przedstawia produkcję stali surowej w mln ton w wybranych krajach świata w 2005 roku.
a) Oblicz i wpisz do tabeli wielkość produkcji stali w Chinach w mln ton w 2005 roku wiedząc, że udział tego kraju w produkcji świata wynosił wówczas 31,2%.
b) Wypisz z tabeli dwa kraje, w których hutnictwo stali bazuje na własnym wysokim wydobyciu rud żelaza i bogatych zasobach tego surowca.
x – 31,2%
x = 355,3
1. Chiny 2. Indie
Zadanie 16. (SP08)
a) Z podanych trzech typów okręgów przemysłowych zaznacz ten, który charakteryzuje się rozwojem gałęzi i branż przemysłu takich jak: elektrotechniczny, środków transportu, odzieżowy, farmaceutyczny, poligraficzny i perfumeryjno-kosmetyczny.
Typy okręgów przemysłowych:
1.Transportowy
2.Miejski
3.Surowcowy
b) Wyjaśnij, dlaczego w okręgach tego typu rozwinęły się wymienione gałęzie i branże przemysłu.
W okręgu typu miejskiego ze względu na koncentrację ludności występują duże
zasoby siły roboczej oraz chłonny rynek zbytu na towary podanych gałęzi
przemysłu.
Zadanie 17. (SP08)
W Stanach Zjednoczonych rozwija się produkcję etanolu – paliwa z kukurydzy, zwanego „zielonym paliwem”. Etanol używany jest jako dodatek do benzyny, jego udział może osiągnąć 80% mieszanki.
Przedstaw po dwa przykłady korzyści, które mogą wynikać dla środowiska przyrodniczego i gospodarki z produkcji „zielonych paliw” w Stanach Zjednoczonych.
Np.
1. Zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza z powodu zastępowania benzyny
produkowanej z ropy naftowej paliwem, w którym głównym składnikiem jest
etanol.
2. Oszczędność nieodnawialnych paliw kopalnych takich jak ropa naftowa i gaz
ziemny w wyniku zastępowania ich paliwem produkowanym z kukurydzy.
Korzyści dla gospodarki:
Np.
1. Wzrost dochodów plantatorów kukurydzy.
2. Zmniejszenie deficytu w handlu zagranicznym ze względu na mniejszy import
ropy naftowej zastępowanej paliwem ekologicznym.
Zadanie 18. (SP09)
Na wykresie przedstawiono wielkość wydobycia węgla kamiennego w wybranych państwach w latach 1950−2000.
a) Podaj nazwę państwa, w którym nastąpiła największa zmiana wielkości wydobycia węgla kamiennego między 1990 a 2000 r.
b) Porównaj tendencje w wydobyciu węgla kamiennego w Polsce i RPA w latach 1950−2000.
W latach 1950−2000 w RPA występował ciągły wzrost wydobycia węgla kamiennego,
natomiast w Polsce do końca lat 70. XX w. wydobycie rosło, a od 1980 r. nastąpił jego
spadek.
Zadanie 19. (SP09)
W tabeli przedstawiono wartości wskaźników społeczno-ekonomicznych wybranych państw z lat 2005−2008.
a) Wpisz we właściwe miejsca w tabeli litery, którymi oznaczono podane poniżej sektory gospodarki.
- przemysł
- rolnictwo
- usługi
b) Sformułuj wniosek wynikający z porównania wartości PKB na 1 mieszkańca z wartościami wskaźnika zgonów niemowląt w państwach wymienionych w tabeli.
W krajach o wyższym PKB na 1 osobę występuje niższy wskaźnik zgonów niemowląt.
Zadanie 20. (SP10)
Podkreśl nazwy dwóch obszarów charakteryzujących się obecnością rozległych stref zurbanizowanych typu megalopolis.
- północno-wschodnie wybrzeża USA
- wybrzeża Europy Południowej
- wybrzeża wyspy Honsiu
- zachodnie wybrzeża Australii
- północno-wschodnie wybrzeża Brazylii
C. wybrzeża wyspy Honsiu
Zadanie 21. (SP10)
W tabeli przedstawiono wybrane dane dotyczące uprawy pszenicy we Francji w 2007 r.
Na podstawie danych z tabeli oblicz wielkość plonów pszenicy we Francji w 2007 r. Podaj wynik w dt/ha. Pamiętaj, że 1 dt = 100 kg. Zapisz obliczenia.
Plony 62,5 dt/ha
Zadanie 22. (SP10)
W krajach wysoko rozwiniętych surowcowe okręgi poddawane są restrukturyzacji. W Polsce ten proces zachodzi w Górnośląskim Okręgu Przemysłowym.
a) Wymień dwie przyczyny restrukturyzacji surowcowych okręgów przemysłowych.
b) Podkreśl nazwę okręgu przemysłowego o genezie surowcowej, który został zrestrukturyzowany w II połowie XX wieku.
A.Paryski B. Reńsko-Westfalski C. Tokijski D. Uralski
• wyczerpywanie się miejscowych złóż surowców
B. Reńsko-Westfalski
Zadanie 23. (SP10)
Podkreśl dwie zmiany w przemyśle, które wystąpiły we Francji i w Wielkiej Brytanii w II połowie XX wieku.
- Upowszechnienie technologii przyjaznych dla środowiska.
- Zwiększenie udziału węgla kamiennego w produkcji energii elektrycznej.
- Ograniczenie produkcji materiałochłonnej i energochłonnej.
- Wzrost zatrudnienia połączony ze spadkiem kwalifikacji pracowników.
C. Ograniczenie produkcji materiałochłonnej i energochłonnej.
Zadanie 24. (SP10)
Każdemu z wymienionych poniżej krajów przyporządkuj po jednym odnawialnym źródle energii mającym znaczący udział w produkcji energii elektrycznej w tym kraju. Źródła energii wybierz spośród podanych.
Źródła energii: energia spadku wody, energia słoneczna, energia prądów morskich, energia geotermalna, energia wiatru.
Dania …………………………………………………………………………………………………………………………..
Norwegia ……………………………………………………………………………………………………………………..
Norwegia − energia spadku wody
Zadanie 25. (SP10)
Podkreśl dwie cechy społeczno-gospodarcze charakterystyczne dla krajów wysoko rozwiniętych.
A. Rozwój gałęzi przemysłu o niskim stopniu przetwarzania.
B. Wysoka towarowość rolnictwa.
C. Wysoka chłonność rynków zbytu.
D. Wysoki wskaźnik zatrudnienia w rolnictwie.
C. Wysoka chłonność rynków zbytu.
Zadanie 26. (SP11)
Przyporządkuj każdemu z surowców jeden produkt, do którego wytworzenia ten surowiec został użyty.
Zadanie 27. (SP11)
Poniższy tekst przedstawia historię rozwoju przemysłu w Dolinie Krzemowej (Silicon Valley) w Kalifornii – obecnie jednej z największych technopolii na świecie.
Dolina Krzemowa
Do II wojny światowej urodzajna dolina Santa Clara w sąsiedztwie Zatoki San Francisco znana była z produkcji warzyw i owoców cytrusowych. Zalążkiem Silicon Valley było małe, położone wśród pomarańczowych gajów miasteczko Palo Alto – siedziba znanego uniwersytetu, założonego jeszcze w XIX w. przez właściciela kolei – Lelanda Stanforda. W czasie II wojny światowej wokół uniwersytetu powstały laboratoria i zakłady produkujące urządzenia elektroniczne na zamówienie armii Stanów Zjednoczonych. W 1955 r. rozpoczęto masową produkcję półprzewodników i układów scalonych bazujących na krzemie. Przy współpracy wydziału medycznego Uniwersytetu Stanforda Dolina Krzemowa stała się także wielkim ośrodkiem rozwoju biotechnologii. Dziś na miejscu dawnych ogrodów znajdują się osiedla domów otoczonych zielenią, wkomponowanych harmonijnie w malowniczy krajobraz. Zakłady produkcyjne (jest ich ponad 1000) mieszczą się w niewielkich, kolorowych budynkach ukrytych wśród zieleni.
Na podstawie: E. i W. Wilczyńscy, Geografia, Warszawa 1997
Na podstawie tekstu podaj dwa czynniki, które sprzyjały rozwojowi przemysłu zaawansowanych technologii (high-tech) w Dolinie Krzemowej.
• zamówienia armii Stanów Zjednoczonych na wyroby produkowane w Dolinie Krzemowej
i związane z tym duże nakłady finansowe
Zadanie 28. (SP11)
W tabeli przedstawiono zużycie nawozów sztucznych i obszar użytków rolnych przypadający na 1 ciągnik w wybranych krajach oznaczonych literami A–F.
Ze względu na nakłady pracy i środków produkcji rolnictwo można podzielić na ekstensywne i intensywne.
Wybierz z tabeli trzy kraje, w których występuje rolnictwo ekstensywne. Wpisz poniżej litery, którymi te kraje oznaczono.
Kraje z rolnictwem ekstensywnym: ……, ……, …… .
Zadanie 29. (SP12)
Wpisz obok każdego zdania literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F, gdy jest fałszywe.
1.W regionie Zatoki Meksykańskiej wydobywa się więcej ropy naftowej niż w regionie Zatoki Perskiej
2.Większość światowej produkcji energii elektrycznej pochodzi z elektrowni cieplnych.
3.W Polsce głównymi surowcami energetycznymi służącymi do produkcji energii elektrycznej są ropa naftowa i gaz ziemny.
Zadanie 30. (SP12)
Przeczytaj poniższy tekst i wykonaj polecenie.
Elektrownie atomowe wracają do łask. Na świecie buduje się 29 takich elektrowni. Coraz to nowe kraje deklarują, że zbudują kolejne. Powiększa się grupa krajów czerpiących energię z atomu. Po katastrofie w Czarnobylu w 1986 r. wiele krajów, także Polska, wstrzymało budowę elektrowni jądrowych.
Wzrost cen węgla i gazu, a przede wszystkim obawa przed globalnym ociepleniem wywołanym emisją CO2 sprawiają, że zwolennicy energii jądrowej zachęcają do budowy elektrowni atomowych.
Najwięcej energii potrzebują dwa azjatyckie kolosy – Chiny i Indie. Skala planowanych inwestycji jest imponująca – dziś zaledwie 3% energii w Indiach pochodzi z atomu. Ale powstaje tam siedem nowych reaktorów – w 2022 r. będą produkować 10% energii, w 2052 r. aż 26%.
Na podstawie: R. Zasuń, Renesans atomu – na świecie powstaje 29 elektrowni, Gazeta Wyborcza
Na podstawie tekstu i/lub własnej wiedzy uzasadnij, podając trzy argumenty, dlaczego niektóre kraje rozwijają energetykę jądrową.
przez rozwijającą się gospodarkę (głównie w krajach azjatyckich)
– konieczność zmniejszania emisji CO2 do atmosfery sprzyja w krajach wysoko rozwiniętych
odchodzeniu od spalania w elektrowniach cieplnych węgla kamiennego i brunatnego
– kraje, w których złoża podstawowych surowców (węgli i ropy naftowej) wyczerpują się lub
ich nie ma, budując elektrownie atomowe, mogą uniknąć importu drożejących surowców
energetycznych
Zadanie 31. (SP12)
Poniższy tekst jest fragmentem informacji prasowej.
New York Times podał, że geolodzy amerykańscy odkryli w Afganistanie ogromne złoża surowców mineralnych, m.in. żelaza, miedzi, złota i litu, które mogą uczynić ten kraj jednym z najbardziej dochodowych obszarów przemysłu wydobywczego.
Raport Pentagonu mówi, że Afganistan mógłby być „Arabią Saudyjską, jeśli chodzi o lit”, metal wykorzystywany w produkcji baterii do laptopów i telefonów komórkowych.
Na podstawie: www.forbes.pl
Podaj jedną cechę społeczno-ekonomiczną i jedną cechę polityczną Afganistanu, które mogą być przeszkodą w zagospodarowaniu odkrytych w tym kraju złóż surowców mineralnych.
– Cecha społeczno-ekonomiczna: brak środków finansowych niezbędnych do zagospodarowania
złóż surowców mineralnych, które występują w regionach pozbawionych infrastruktury
– Cecha polityczna: niestabilna wewnętrzna sytuacja polityczna (długotrwała wojna domowa,
brak silnego rządu)
Zadanie 32. (SP13)
Japonia w dużym stopniu jest uzależniona od energetyki jądrowej. Z elektrowni jądrowych pochodzi tu blisko 30% wytwarzanej energii. Kraj ten w 2012 r. zajmował trzecie miejsce na świecie pod względem liczby reaktorów atomowych stosowanych w energetyce.
Na podstawie: www.atom.edu.pl
a) Podaj dwie przyczyny rozwoju energetyki jądrowej w Japonii.
b) Wymień dwie zalety energetyki jądrowej, z punktu widzenia ochrony środowiska, w porównaniu z energetyką cieplną bazującą na węglu.
– wysokie zapotrzebowanie na energię i brak własnych surowców energetycznych
– praktycznie nie wytwarza konwencjonalnych zanieczyszczeń powietrza, takich jak gazy
cieplarniane, i nie przyczynia się do powstawania smogu
– wytwarza mniej odpadów stałych
Zadanie 33. (SP13)
Na wykresach przedstawiono udział poszczególnych działów gospodarki w tworzeniu PKB w wybranych krajach.
Przyporządkuj podanym krajom odpowiadającą im strukturę PKB. Wpisz obok każdego kraju numer właściwego wykresu.
Chiny ………….. Indie ………….. Polska ………….. Stany Zjednoczone …………..
Indie 4
Polska 1
Stany Zjednoczone 3
Zadanie 34. (SP13)
W tabeli podano cechy rolnictwa wybranych regionów rolniczych świata.
Uzupełnij tabelę. Dobierz do podanych cech rolnictwa nazwy regionów rolniczych, którym odpowiadają wymienione cechy.
A. południowoazjatycki
B. północnoafrykański i zachodnioazjatycki
C. zachodnioeuropejski
D. północnoamerykański
Zadanie 35. (SP14)
Wymień dwa czynniki ograniczające na wielu obszarach świata wykorzystywanie energii słonecznej w energetyce.
– niskie usłonecznienie (duże zachmurzenie)
Zadanie 36. (SP14)
Dla każdego z wymienionych rodzajów elektrowni podaj przyrodniczy czynnik sprzyjający jej lokalizacji.
Mała liczba dni w roku z ciszą atmosferyczną.
Elektrownia geotermalna:
Występowanie wód termalnych (gejzerów).n
Zadanie 37. (SP14)
Przedstaw po dwa pozytywne i negatywne skutki społeczno-gospodarcze wynikające z mechanizacji prac polowych w rolnictwie.
– wzrost wydajności produkcji rolnej
– krótszy czas wykonywania prac polowych niż podczas pracy ręcznej
Skutek negatywny:
– spadek zapotrzebowania na siłę roboczą na wsi (występowanie bezrobocia technologicznego)
– wzrost wydatków gospodarstw rolnych na zakup i konserwację maszyn
Zadanie 38. (SP14)
Uzasadnij, podając trzy argumenty, konieczność ochrony naturalnych formacji leśnych na świecie.
i fauny
– las ogranicza proces erozji gleb
– obecność lasu wpływa korzystnie na stosunki wodne na danym obszarze, zwiększając
wielkość retencji powierzchniowej i podziemnej
Zadanie 39. (SP15)
Na mapie oznaczono literami od A do E wybrane obszary położone na półwyspach.
Wpisz do tabeli nazwy dwóch półwyspów, na których znajdują się zaznaczone na mapie obszary o najmniej korzystnych warunkach klimatyczno-glebowych dla rozwoju rolnictwa, oraz litery, którymi te obszary oznaczono na mapie. Nazwy półwyspów wybierz z podanych poniżej.
Arabski Iberyjski Indochiński Indyjski Labrador
Arabski, C
Zadanie 40. (SP16)
W tabeli przedstawiono wielkość produkcji energii elektrycznej ogółem oraz na 1 mieszkańca w wybranych państwach w latach 1960 i 2011.
a) Uzasadnij, powołując się na informacje zamieszczone w tabeli, że zużycie energii elektrycznej na 1 mieszkańca lepiej odzwierciedliło poziom rozwoju gospodarczego państw niż produkcja energii elektrycznej ogółem.
b) Wyjaśnij, dlaczego w Chinach wzrost produkcji energii elektrycznej w latach 1960-2011 był większy niż w Niemczech.
– W Chinach rośnie liczba ludności i dynamicznie rozwija się przemysł, co generuje wzrost produkcji energii.
– Niemcy osiągnęły wysoką produkcję energii na 1 mieszkańca. Popyt na energię jest zaspokojony i nie ma potrzeby dalszego dużego wzrostu produkcji energii.
– Usługi, które dominują w gospodarce Niemiec, nie stwarzają dużego popytu na energię, w przeciwieństwie do gospodarki Chin opartej na rozwoju tradycyjnego przemysłu.
Zadanie 41. (SP16)
Przyporządkuj każdemu z obszarów rodzaj energii odnawialnej charakterystyczny dla niego. Podaj dla każdego obszaru cechę środowiska przyrodniczego, która warunkuje jego wykorzystanie.
Rodzaje energii: geotermalna, wód płynących, słoneczna, pływów morskich.
Islandia – geotermalna – położenie wyspy na ryfcie
Kalifornia – słoneczna – duża liczba dni z bezchmurną pogodą
Zadanie 42. (SP17)
Na mapie przedstawiono wybrany zespół miast na świecie.
Podaj nazwę typu zespołu miejskiego reprezentowanego przez zespół miast przedstawiony na mapie.
Zadanie 43. (SP17)
Na mapie świata numerami od 1 do 4 oznaczono wybrane obszary.
Uzupełnij tabelę. Wpisz obok każdego z opisów numer odpowiedniego obszaru spośród zaznaczonych na mapie.
Zadanie 44. (SP17)
Na wykresie przedstawiono produkcję energii pierwotnej na świecie według źródeł w okresie 1995−2011.
Toe − energetyczny równoważnik jednej metrycznej tony ropy naftowej o wartości opałowej równej 10 000 kcal/kg. Mtoe = 1 000 000 toe.
Na podstawie: Energia 2014, Warszawa 2014.
Na podstawie wykresu uzupełnij zdania. Wpisz w zaznaczone miejsca właściwe określenia dobrane spośród podanych w nawiasach.
W okresie 1995−2011 wielkość produkcji energii pierwotnej na świecie ogółem (wzrosła / się zmniejszyła)……………………………………………………………………. .
W okresie 1995−2011 największa bezwzględna zmiana produkcji dotyczyła źródeł energii, które są powszechnie wykorzystywane w przemyśle energetycznym w (Polsce / Arabii Saudyjskiej) ……………………………………………………………………. .
Zadanie 45. (SP17)
Podaj dwie zalety i dwie wady produkcji energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii.
– Uzyskiwanie „czystej energii”.
– Zmniejszenie zanieczyszczenia środowiska naturalnego.
– Mniejsze zużycie konwencjonalnych źródeł energii.
Wady:
– Wysokie koszty budowy elektrowni i produkcji energii.
– Uzależnienie od warunków środowiskowych.
– Ingerencja w środowisko naturalne.
– Niższa w porównaniu do konwencjonalnych elektrowni sprawność energetyczna.
– Hałas powodowany przez elektrownie wiatrowe.
Zadanie 46. (SP18)
Na mapie oznaczono numerami od 1 do 6 obszary o odmiennych typach gospodarki rolnej, położone w różnych państwach.
Na podstawie: www.d-maps.com
a) W tabeli wymieniono typy rolnictwa dominujące na dwóch obszarach spośród zaznaczonych na mapie.
Uzupełnij tabelę. Wpisz w każdym wierszu numer, którym oznaczono na mapie obszar występowania podanego typu rolnictwa.
b) Podaj dwie różnice dotyczące warunków przyrodniczych dla rozwoju rolnictwa i zachodzące między obszarami oznaczonymi na mapie numerami 2 i 6.
− Rzeźba terenu na obszarze oznaczonym numerem 2 jest mniej urozmaicona.
− Średnia roczna suma opadów atmosferycznych na obszarze oznaczonym numerem 2 jest
niższa.
− Średnia roczna temperatura powietrza na obszarze oznaczonym numerem 2 jest niższa.
− Okres wegetacyjny na obszarze oznaczonym numerem 2 jest krótszy.
− Glebami dominującymi na obszarze oznaczonym numerem 2 są czarnoziemy i mady,
a na obszarze oznaczonym numerem 6 są to gleby wulkaniczne.
− Na obszarze oznaczonym numerem 2 występowanie stepów sprzyja hodowli, a na obszarze
oznaczonym numerem 6 bujna roślinność równikowa ogranicza zasięg upraw.
Zadanie 48. (SP18)
Na fotografii przedstawiono jedną z form akwakultury.
www.bq-magazine.com
Przedstaw trzy korzyści dla środowiska geograficznego wynikające ze stosowania akwakultury.
− Zwiększenie zasobów ryb, co powoduje zmniejszenie ich cen i większą dostępność na rynku.
− Zwiększenie produkcji organizmów morskich.
− Ochrona zagrożonych gatunków.
− Zmniejszenie zanieczyszczenia wody.
− Zapobieganie przełowieniu łowisk.
− Zapobieganie zjawisku przyłowu (wyławiania niepotrzebnych organizmów i ich niszczenia).
− Zmniejszenie problemu głodu.
Zadanie 49. (SP18)
Uzupełnij tabelę. Wpisz obok surowca mineralnego nazwy dwóch państw, które są jego ważnymi producentami.
Arabia Saudyjska Australia Białoruś Chile Iran
Australia, Chile
Zadanie 50. (SR05)
“Struktura użytkowania ziemi na świecie ulega ciągłym zmianom” uzasadnij to stwierdzenie, podając przykłady zmian w użytkowaniu ziemi na wskazanych obszarach.
- Amazonia
- Wschodnie wybrzeże Stanów Zjednoczonych
- Okolice Bełchatowa
w miejsce wycinanych lasów
powstają użytki rolne, drogi,
osiedla, tereny przemysłowe.
2) Wschodnie wybrzeże USA
– użytki rolne zamieniane są na
infrastrukturę techniczną,
– w miejsce użytków rolnych
powstają obszary
zurbanizowane.
3) Okolice Bełchatowa
. użytki rolne i lasy zostały
zniszczone na skutek
eksploatacji węgla
brunatnego, ich miejsce
zajęły hałdy, wyrobiska i
obszary rekultywowane,
tereny sportowe.
Zadanie 51. (SR05)
Korzystając z załączonej tabeli i diagramu (zał. 2 i 2a) wykonaj zadania:
a) Wyjaśnij przyczyny zmian wielkości produkcji energii elektrycznej na świecie w latach 1960-1997.
b) Przeanalizuj wielkości globalne produkcji energii elektrycznej oraz jej produkcji na jednego mieszkańca w wybranych krajach. Ocen, który z tych mierników jest lepszym wskaźnikiem rozwoju gospodarczego państw. Swój wybór uzasadnij, podając przykłady.
Przyczyną wzrostu produkcji
energii elektrycznej jest:
rozwój przemysłu, rozwój usług,
postęp cywilizacyjny (wzrost
zapotrzebowania na energię
w gospodarstwach domowych
i gospodarce komunalnej),
rozwój możliwości technicznych
wytwarzania energii itp.
b)
Produkcja energii elektrycznej
na jednego mieszkańca jest
lepszym wskaźnikiem rozwoju
gospodarczego państw,
ponieważ jest niezależna od
udziału państwa w gospodarce
świata oraz ulega powiększeniu
w miarę rozwoju gospodarki,
stosownie do wzrostu popytu
na energię elektryczną.np
Japonia, w której rozwój
gospodarki spowodował wzrost
produkcji energii elektrycznej
na osobę mimo jednoczesnego
spadku energochłonności
tworzenia PKB.
Zadanie 51. (SR05)
Podaj trzy przykłady zmian społeczno-gospodarczych, które niesie ze sobą duże tempo rozwoju nowoczesnych systemów łączności (Internet, telefonia bezprzewodowa):
– globalizacja i z nią związane
tworzenie przedsiębiorstw
globalnych,
– zwiększenie szybkości
przesyłania informacji
i dostępu do wiedzy
– wsparcie zarządzania
przedsiębiorstwami,
– umożliwia tworzenie
.przedsiębiorstw
wirtualnych.,
– lepsze warunki
do inwestowania,
– wpływ na codzienne życie
(zakupy przez Internet,
opłata rachunków, obsługa
kont bankowych),
– zmiana stylu życia
(ograniczenie ruchu
fizycznego, alienacja),
– tworzenie miejsc pracy
w domach (wykonywanie
prac zleconych,
projektowych, telepraca),
– upowszechnianie się nowych
wzorców kulturowych.
Zadanie 52. (SR05)
Na podstawie zamieszczonego poniżej wykresu wykonaj polecenia:
a) Zapisz cztery zmiany strukturalne, dotyczące rolnictwa, które zachodzą wraz z rozwojem
b) Podaj przyczyny zmian towarowości rolnictwa i jego udziału w tworzeniu PKB związanych ze wzrostem rozwoju gospodarczego kraju.
– rośnie udział produkcji
zwierzęcej w produkcji
rolniczej ogółem,
– maleje udział produkcji
roślinnej w produkcji
rolniczej ogółem,
– rośnie towarowość rolnictwa,
– zmniejsza się udział
rolnictwa w tworzeniu PKB.
b)
np.
– zmniejsza się udział
rolnictwa w tworzeniu PKB
w związku z szybciej
rosnącymi cenami towarów
przemysłowych i usług,
– towarowość rolnictwa
wzrasta wraz z uzyskaniem
nadwyżki w produkcji
żywności (rośnie wydajność,
rozwija się specjalizacja,
podnosi się poziom kultury
rolnej).
Zadanie 53. (SR05)
Na podstawie danych zawartych w poniższej tabeli wykonaj zadania.
Źródło: Mały rocznik statystyczny Polski 2002, GUS, Warszawa 2002
a) Oblicz bilans handlu zagranicznego Polski i Japonii i wpisz te wartości do tabeli.
b) Porównaj bilans handlowy Niemiec i Turcji i oceń, który z nich jest korzystniejszy dla gospodarki kraju. Odpowiedź uzasadnij.
Polska – 17,2
b) dla Niemiec dodatni a dla
Turcji ujemny, niekorzystny
dla Turcji, wartość importu
Turcji jest około 10 razy
mniejsza niż w Niemczech
a wartość eksportu około 20
razy mniejsza.
Uzasadnienie:
– Niemcy uzyskują korzyści
z powodu wzrostu sprzedaży
poza granicami kraju,
masowość produkcji obniża
jej koszty, przez co wzrasta
konkurencyjność
wytwarzanych towarów,
– Turcja ma wartość importu
wyższą niż eksportu, co nie
jest korzystne dla rozwoju jej
gospodarki i może
powodować brak środków
finansowych na rozwój
gospodarczy.
Zadanie 54. (SR05)
Zapisz w tabeli pozytywne i negatywne skutki następujących zjawisk społeczno- gospodarczych współczesnego świata.
zagranicznych:
skutki pozytywne,
np.:
– wprowadzenie obcego
kapitału,
– przepływ nowoczesnych
technologii,
– wzrost liczby miejsc pracy,
– zwiększenie efektywności
gospodarowania,
– wzrost liczby wysoko
wykwalifikowanej kadry
zarządzającej.
skutki negatywne,
np.:
– ograniczenie lub utrata przez
państwo .suwerenności
ekonomicznej.,
– wypieranie z rynku
mniejszych zakładów,
– wykupywanie zakładów
z zamiarem eliminowania
konkurencji, działania
monopolistyczne.
Konsumpcyjny styl życia
np.:
– więcej wolnego czasu,
– powszechna dostępność
dóbr,
skutki negatywne,
np.:
– patologie społeczne,
– problemy z nadwagą.
Zadanie 55. (SR06)
Dla każdego z regionów oznaczonych na mapie cyframi 1, 2, 3 podaj odpowiedni rodzaj hodowli bydła (intensywna, ekstensywna) oraz przedstaw główną przyczynę dużej koncentracji zwierząt hodowlanych.
Przyczyną koncentracji hodowli bydła są nakazy religijne zabraniające
zabijania krów, które uważane są za zwierzęta święte.
Region 2: hodowla intensywna.
Przyczyną koncentracji hodowli bydła jest wysoki poziom kultury rolnej,
towarowość rolnictwa, chłonny rynek zbytu (duży popyt na wołowinę
i przetwory mleczne).
Region 3: hodowla ekstensywna.
Koncentracja hodowli bydła spowodowana jest występowaniem użytków
zielonych (pastwisk) na obszarze pampy i Wyżyny Brazylijskiej.
Zadanie 56. (SR06)
Uzasadnij, czy sposób zagospodarowania obszaru przedstawiony na fotografii jest korzystny dla rolnictwa. W uzasadnieniu przedstaw dwa argumenty.
dla rolnictwa, gdyż umożliwia uprawę roślin na stokach poprzez utworzenie
płaskich powierzchni, dzięki czemu zwiększa się areał zasiewów.
2. Terasowa uprawa roślin na stokach sprzyja rolnictwu, gdyż terasy pozwalają
na racjonalne wykorzystanie wody do nawadniania pól położonych
na różnych wysokościach, tzw. nawadnianie przelewowe.
Zadanie 57. (SR06)|
Tabela: Wydobycie ropy naftowej na Bliskim Wschodzie w 2002 r.
a) Wykorzystując własną wiedzę oraz dane z tabeli wyjaśnij, dlaczego konflikt zbrojny w regionie Zatoki Perskiej może być niebezpieczny dla światowej gospodarki. Uwzględnij w wyjaśnieniu dwa argumenty.
b) Spośród podanych w tabeli (zadanie 9.) krajów, wymień trzy kraje położone nad Zatoką Perską, w których w końcu XX wieku miały miejsce konflikty zbrojne z sąsiadami.
- ………………………, 2. …………………………, 3. ……………………………
naftowej – jest to główny rejon dostaw ropy na światowe rynki. Konflikt zbrojny
w tym rejonie może spowodować ograniczenie wydobycia ropy, niedobory
surowca na światowych rynkach, inflację, paraliż transportu, energetyki. Może
doprowadzić do destabilizacji gospodarczej w krajach uzależnionych od dostaw
ropy naftowej z rejonu Zatoki Perskiej.
1. Iran 2. Irak 3. Kuwejt
Zadanie 58. (SR06)
Afryka jest kontynentem o niewielkiej gęstości linii kolejowych, co przedstawiono na poniższej mapie.
Podaj po dwa czynniki przyrodnicze i pozaprzyrodnicze, które wpłynęły na gęstośći rozmieszczenie linii kolejowych w Afryce.
1. Duże obszary pustyń (Sahara, Kalahari), na których brak linii kolejowych.
2. Duże obszary lasu równikowego.
Czynniki pozaprzyrodnicze:
1. Poziom rozwoju gospodarczego kraju – gęsta sieć kolei występuje w krajach
o wyższym poziomie rozwoju (RPA, Algieria), a niska w krajach bardzo
ubogich.
2. Rozmieszczenie przemysłu wydobywczego – ośrodki wydobycia surowców
połączone są liniami kolejowymi z miastami portowymi.
Zadanie 59. (SR07)
Podaj dwa przykłady sposobów gospodarowania w rolnictwie, zgodnych z zasadami rolnictwa ekologicznego.
2. Biologiczne lub mechaniczne zwalczanie szkodników i chorób.
Zadanie 60. (SR07)
Obok każdego zestawienia roślin uprawnych wpisz nazwę kraju, w którym warunki klimatyczno-glebowe umożliwiają uprawę wymienionych roślin. Nazwy krajów dobierz z podanych poniżej.
Bangladesz, Kanada, Mongolia, Hiszpania, Demokratyczna Republika Konga
A. palma oleista, maniok, kauczukowiec, orzeszki ziemne, kawa ………………………..
B. jęczmień, owies, ziemniaki, rzepak ………………………..
C. pszenica, kukurydza, oliwki, owoce cytrusowe ………………………..
D. juta, ryż, herbata, owoce cytrusowe ………………………..
Kanada
Hiszpania
Bangladesz
Zadanie 61. (SR07)
W tabeli przedstawiono informacje dotyczące cech rolnictwa jednego z krajów świata w 2001 roku.
Średnie plony żyta na świecie wynosiły w 2001 roku 23,6 dt/1 ha.
a) Oblicz i wpisz do tabeli wielkość plonów uzyskanych w uprawie żyta w tym kraju.
b) Wpisz do tabeli nazwę kraju oraz dominujący w nim typ rolnictwa. Nazwę kraju i typ rolnictwa wybierz z podanych poniżej.
Kraje: Australia, Białoruś, Niemcy Typy rolnictwa: ekstensywny, intensywny
Niemcy, 61,5dt/ha, intensywny
Zadanie 62. (SR07)
Większość surowcowych okręgów przemysłowych w Europie rozwija się według charakterystycznych etapów.
Na przykładzie Okręgu Reńsko-Westfalskiego uzupełnij schemat tak, aby przedstawiał kolejne etapy powstawania okręgu surowcowego oraz zmiany struktury gałęziowej przemysłu wynikające z restrukturyzacji.
Etapy:
A. rozwój karbochemii
B. rozwój przemysłu maszynowego (ciężkie maszyny, urządzenia górnicze i hutnicze)
C. rozwój przemysłu zaawansowanych technologii
D. rozwój górnictwa węglowego i hutnictwa żelaza
E. zapoczątkowanie restrukturyzacji
Zadanie 63. (SR07)
Uzasadnij, podając po jednym argumencie, korzystny wpływ restrukturyzacji przemysłu na gospodarkę oraz na stan środowiska przyrodniczego.
Zamyka się nierentowne zakłady przemysłu ciężkiego, otwiera się w ich miejsce
zakłady nowoczesnego przemysłu, produkujące wyroby, których sprzedaż
przynosi zysk.
Uzasadnienie korzystnego wpływu na stan środowiska przyrodniczego
Zamykanie lub modernizacja hut i innych zakładów przemysłowych opartych
na tzw. „brudnych technologiach” prowadzi do zmniejszenia zanieczyszczenia
powietrza, wód i gleb.
Zadanie 64. (SR07)
Podaj po dwa przykłady zalet i wad elektrowni wiatrowych, wynikających z ich rozmieszczenia i funkcjonowania.
Np.
1. Nie zanieczyszczają środowiska przyrodniczego.
2. Wykorzystują odnawialne źródło energii.
Przykłady wad
Np.
1. Brak ciągłości w dostarczaniu energii.
2. Są źródłem hałasu i zagrożeniem dla ptaków.
Zadanie 65. (SR07)
W tabeli przedstawiono strukturę tworzenia PKB według sektorów gospodarki oraz roczny przyrost PKB dla wybranych krajów świata w 2005 roku.
Wpisz do tabeli w odpowiednie miejsca podane nazwy krajów.
Chiny, Holandia, Indie, Polska
Polska
Holandia
Indie
Zadanie 66. (SR07)
Tabela przedstawia przeładunek w mln ton w portach morskich wybranych krajów świata w 2003 roku.
a) Na podstawie informacji podanych w tabeli wymień dwa kraje, w których tonaż importowanych towarów drogą morską przewyższa tonaż towarów eksportowanych.
b) Wyjaśnij różnice w wielkości załadunku i wyładunku towarów w Japonii i RPA.
Japonia
Importuje drogą morską głównie surowce i towary rolno-spożywcze,
a eksportuje towary wysoko przetworzone (np. wyroby przemysłu
elektrotechnicznego, elektronicznego i precyzyjnego, które mają mniejszą
wagę).
RPA
Eksportuje drogą morską przede wszystkim surowce, a importuje artykuły
przemysłowe.
Zadanie 67. (SR08)
Przyporządkuj podanym surowcom mineralnym wybrane obszary ich eksploatacji.
Zadania 68. (SR08)
Tabela przedstawia cechy rolnictwa wybranych krajów świata w latach 2002-2004 r.
a) Na podstawie tabeli podaj przykład kraju, który prowadzi ekstensywną gospodarkę rolną.
b) Przedstaw dwa argumenty potwierdzające ekstensywny typ rolnictwa w wybranym przez Ciebie kraju.
1. Ekstensywny typ rolnictwa potwierdza duża powierzchnia użytków rolnych
przypadająca na 1 mieszkańca.
2. Uzyskiwane w rolnictwie ekstensywnym plony pszenicy są niskie – tu wynoszą
poniżej średniej wartości plonów na świecie.
Zadanie 69. (SR08)
Diagram ilustruje strukturę zasiewów zbóż na świecie w latach 1998-2000.
Uzupełnij diagram, wpisując w wyznaczonych miejscach nazwy podanych zbóż.
jęczmień, pszenica, ryż, żyto
1% żyto
33% pszenica
23% ryż
Zadanie 70. (SR09)
Na wykresach przedstawiono strukturę użytkowania ziemi w wybranych krajach w 2002 r.
Każdemu z wykresów przyporządkuj właściwy kraj, wybierając spośród podanych poniżej. Podaj po dwie cechy środowiska przyrodniczego, warunkujące strukturę użytkowania ziemi w krajach oznaczonych literami A i B.
Irlandia, Szwecja, Węgry
Wykres A.
Kraj ……………………………………….. Cechy środowiska przyrodniczego:
Wykres B.
Kraj ……………………………………….. Cechy środowiska przyrodniczego:
● Występowanie klimatu umiarkowanego ciepłego.
● Dużą część powierzchni kraju pokrywają żyzne gleby (np. czarnoziemy).
Diagram B – Szwecja
● Występowanie klimatu umiarkowanego chłodnego.
● Dużą część powierzchni kraju pokrywają mało żyzne gleby (np. bielicowe).
Zadanie 71. (SR09)
W tabeli przedstawiono dane dotyczące rolnictwa wybranych krajów z lat 2005−2006.
Podaj litery, którymi oznaczono dwa kraje, charakteryzujące się najbardziej intensywnym rolnictwem.
Zadanie 72. (SR09)
W II połowie XX w. przedsiębiorstwa przemysłowe zaczęły przenosić produkcję z krajów wysoko rozwiniętych do krajów rozwijających się.Podaj trzy główne przyczyny tego zjawiska.
● Restrykcyjna polityka w zakresie ochrony środowiska w krajach wysoko rozwiniętych.
● Liberalne prawo podatkowe w krajach rozwijających się.
Zadanie 73. (SR09)
Na mapie przedstawiono rozmieszczenie wybranych ośrodków przemysłu rafineryjnego w Europie Zachodniej.
Na podstawie mapy sformułuj i wyjaśnij prawidłowość dotyczącą rozmieszczenia wielkich i dużych ośrodków przemysłu rafineryjnego w Europie Zachodniej.
Ośrodki przemysłu rafineryjnego koncentrują się w strefie wybrzeży w portach morskich.
Wyjaśnienie:
Kraje zachodnioeuropejskie wykorzystują głównie importowaną ropę, która jest dostarczana
tankowcami i dlatego jest przerabiana w portach lub w ich pobliżu.
Zadanie 74. (SR09)
W 2004 r. dokończono budowę transkontynentalnej linii kolejowej Adelaide – Darwin.
a) Podaj dwie prawdopodobne konsekwencje społeczne lub ekonomiczne eksploatacji tej linii kolejowej w Australii.
b) Transkontynentalna linia kolejowa przebiega wzdłuż autostrady łączącej Adelaide z Darwin. Podaj dwie cechy transportu kolejowego, dzięki którym przewóz towarów koleją na tej linii może konkurować z przewozem towarów samochodami.
● Ułatwienie wywozu surowców mineralnych z centrum kraju do portów.
● Możliwość jednorazowego przewozu towarów masowych.
● Małe zużycie energii w przeliczeniu na jednostkę masy przewożonych towarów.
Zadanie 75. (SR10)
Na mapie zaznaczono literami A–F położenie wybranych okręgów przemysłowych.
Wpisz do tabeli nazwy trzech okręgów przemysłowych, które rozwinęły się głównie dzięki wydobyciu miejscowych rud metali, oraz litery, którymi na mapie oznaczono te okręgi przemysłowe. Nazwy okręgów wybierz spośród podanych poniżej.
Okręgi przemysłowe: Doniecki, Minas Gerais, Północny, Shaba, Tokijski, Uralski
Zadanie 76. (SR10)
Na świecie technopolia są często lokalizowane w największych metropoliach o zrestrukturyzowanym przemyśle lub poza strefami zurbanizowanymi. Uzasadnij lokalizację technopolii na poniżej wymienionych obszarach.
Lokalizacja w wielkich metropoliach ……………………………………………………………………………………………………………………………………
Lokalizacja poza strefami zurbanizowanymi ……………………………………………………………………………………………………………………………………
Możliwość kooperacji z uczelniami i innymi placówkami naukowo-badawczymi.
Lokalizacja poza strefami zurbanizowanymi:
Czyste środowisko niezbędne w procesach technologicznych.
Zadanie 77. (SR10)
Do opisów regionów rolniczych dopisz ich nazwę. Nazwy regionów wybierz spośród podanych poniżej.
Nazwy regionów: Australijsko-nowozelandzki, Północnoafrykański, Zachodnioeuropejski, Północnoamerykański, Ameryki Łacińskiej.
Opisy regionów:
A. Występuje tu duże zróżnicowanie rolnictwa: zarówno ekstensywne rolnictwo chłopskie, samozaopatrzeniowe, jak i wielkoobszarowa ekstensywna gospodarka rynkowa. Cechą charakterystyczną jest wysoki stopień koncentracji własności ziemi. Występują tu wielkie gospodarstwa indywidualne (latyfundia, hacjendy), plantacji.
Region ………………………………………………………….
B. Cechą regionu jest bardzo wysoki poziom mechanizacji i nakładów kapitałowych oraz wysoka wydajność. Występują tu wielkoobszarowe gospodarstwa, zwane farmami, które są wyspecjalizowane w różnych rodzajach produkcji rolnej, często w całości przeznaczanej na sprzedaż.
Region ………………………………………………………….
C. Występuje tu duży udział ekstensywnego pasterstwa. Koczowniczy chów związany jest z wędrówkami ludności za stadami zwierząt w poszukiwaniu pastwisk, co jest wymuszone panującym klimatem. Równocześnie na małym obszarze występuje gospodarka zmechanizowana.
Region ………………………………………………………….
D. Rolnictwo regionu jest uprzemysłowione, wysokotowarowe, wielkoobszarowe, co sprzyja mechanizacji. Na dużej powierzchni prowadzony jest ekstensywny wypas bydła lub owiec, a rolnictwo intensywne skupione jest na terenach nawadnianych wodami artezyjskimi.
Region ………………………………………………………….
B. Północnoamerykański
C. Północnoafrykański
D. Australijsko-nowozelandzki
Zadanie 78. (SR10)
Wpisz obok opisów międzymorskich kanałów ich nazwy wybrane spośród podanych.
Kanały: Bałtycko-Białomorski, Kiloński, Koryncki, Mozambicki, Panamski, Sueski.
- Uznawany za szczytowe osiągnięcie sztuki inżynierskiej początku XX wieku. Służy głównie do transportu ropy naftowej, węgla i zboża. W 1999 roku został przejęty przez państwo, na terytorium którego się znajduje.
- Zbudowany w XIX wieku, ale próby jego budowy podejmowano już w starożytności. Położony w środkowej Grecji, ma znaczenie przede wszystkim lokalne.
- Oddany do użytku w II połowie XIX wieku. W latach 1967–75 był zamknięty dla żeglugi w związku z konfliktem politycznym. W strukturze przewozów tym kanałem dominuje ropa naftowa i jej produkty.
- Kanał o największym znaczeniu w Europie, zbudowany w celu ominięcia trudnych do żeglugi cieśnin. Skraca drogę o około 700 km.
B. Koryncki
C. Sueski
D. Kiloński
Zadanie 79. (SR10)
Wykonaj polecenie na podstawie tekstu i własnej wiedzy.
Gazociąg Północny to planowany rurociąg mający służyć do transportu gazu ziemnego przez Morze Bałtyckie. Umowę o rozpoczęciu budowy podpisano w 2005 r. Planowany gazociąg ma być najdłuższym podmorskim dwukanałowym gazociągiem na świecie, a jednocześnie najpłycej położonym. Jego całkowita długość ma wynieść 1220 km. Morski odcinek Gazociągu Północnego ma liczyć 1189 km. Gaz będzie tłoczony pod ciśnieniem 210 atmosfer. Budowa gazociągu to kilkudziesięciomiesięczna inwestycja na obszarze liczącym około 2400 km2 przy wykorzystaniu dużej liczby jednostek pływających i innego sprzętu. Sprawozdanie przyjęte przez Parlament Europejski wskazuje na możliwość istnienia zagrożenia ekologicznego dla środowiska Bałtyku, na co zwraca uwagę także większość państw nadbałtyckich.
Na podstawie: Gazociąg Północny w pigułce,
Na przykładzie Morza Bałtyckiego uzasadnij, podając trzy argumenty, że budowa gazociągów na dnie mórz może stanowić zagrożenie dla środowiska geograficznego tych akwenów i dlatego powinna być prowadzona ze szczególną rozwagą.
• Budowa gazociągu narusza dno morskie i siedliska żyjących tam organizmów.
• Budowa gazociągu może spowodować naruszenie szkodliwych substancji składowanych na dnie mórz (np. na dnie Morza Bałtyckiego amunicji zatopionej po II wojnie światowej).
Zadanie 80. (SR11)
Podanym rejonom wydobycia przyporządkuj po jednym eksploatowanym tam surowcu mineralnym.
Surowce mineralne: węgiel kamienny, węgiel brunatny, ropa naftowa, rudy uranu, rudy żelaza, rudy miedzi.
A. Zagłębie Kuźnieckie, Zagłębie Appalachijskie
B. Zagłębie Łużyckie, Zagłębie Podmoskiewskie
C. Morze Północne, Zatoka Meksykańska
D. stan Minas Gerais w Brazylii, okolice Kiruny w Szwecji
Zadanie 81. (SR11)
Na mapie zaznaczono wybrane obszary, w tym technopolia, których nazwy podano poniżej.
Przyporządkuj technopoliom litery, którymi oznaczono ich położenie.
Droga 128 (Boston Route 128) ………..
Dolina Krzemowa (Silicon Valley) ………..
Korytarz Zachodni (M4 Corridor) ………..
Wyspa Krzemowa (Silicon Island) ………..
Zadanie 82. (SR11)
Na mapie przedstawiono rozmieszczenie elektrowni cieplnych i jądrowych w Niemczech.
Na podstawie mapy sformułuj prawidłowość dotyczącą rozmieszczenia elektrowni:
– cieplnych, zużywających węgiel kamienny lub węgiel brunatny
– jądrowych.
lokalizowana w rejonach wydobycia tych surowców.
Elektrownie jądrowe są głównie zlokalizowane w bliskim sąsiedztwie wody, np. w pobliżu
rzek.
Zadanie 83. (SR11)
Wymienionym w tabeli typom rolnictwa przyporządkuj po jednej z podanych cech (A–D) oraz po jednym regionie ich występowania (1–4).
Cechy rolnictwa:
A. Wysoka mechanizacja, duże nawożenie, stosowanie dużej ilości chemicznych środków ochrony roślin, wysoka specjalizacja produkcji.
B. Duże nakłady pracy ludzkiej, niewielka mechanizacja, niski poziom kultury rolnej, tradycyjna struktura upraw i hodowli, niewielkie plony.
C. Duże nakłady pracy ludzkiej, niewielka mechanizacja, większość zabiegów agrotechnicznych wykonywana ręcznie, tradycyjna struktura produkcji, duże plony.
D. Małe nakłady pracy ludzkiej, wysoka mechanizacja, duże powierzchnie gospodarstw, niewielkie nawożenie, wysoki poziom kultury rolnej, specjalizacja produkcji.
Regiony:
1. Europa Zachodnia
2. Równiny Centralne i Wielkie Równiny Prerii w Ameryce Północnej oraz Nizina La Platy w Ameryce Południowej
3. Azja Południowo-Wschodnia oraz delta i dolina Nilu
4. Międzyzwrotnikowa Afryka, Ameryka Środkowa i Południowa
Zadanie 84. (SR11)
a) Podaj nazwy opisanych poniżej roślin uprawnych.
- Roślina oleista, której niemal wyłącznymi producentami są kraje basenu Morza Śródziemnego. Drzewa, z których zbierane są owoce, cechują się długowiecznością (mogąowocować dłużej niż 200 lat).
- Jest wieloletnią rośliną strefy międzyzwrotnikowej, pochodzącą z Wyżyny Abisyńskiej, ale od dziesiątków lat potentatem w jej uprawie i eksporcie używki otrzymywanej z tej rośliny jest Brazylia. Znaczącymi eksporterami są również: Kolumbia, Wietnam, Indonezja, Wybrzeże Kości Słoniowej i Etiopia.
W tabeli przedstawiono wskaźniki produkcji i spożycia wina w 2008 r. w wybranych krajach basenu Morza Śródziemnego – jednego z ważniejszych obszarów uprawy winorośli na świecie.
b) Wyjaśnij, uwzględniając różnice kulturowe, dlaczego kraje północnej Afryki mają niższe wskaźniki produkcji i spożycia wina niż kraje południowej Europy.
Kraje północnej Afryki zamieszkuje ludność w większości wyznająca islam, który zabrania
spożywania alkoholu.
Zadanie 85. (SR11)
W tabeli przedstawiono wybrane wskaźniki społeczno-gospodarcze dla czterech krajów w 2009 roku.
a) Na podstawie analizy wartości wskaźników społeczno-gospodarczych wpisz we właściwe miejsca tabeli nazwy trzech krajów wybrane spośród podanych poniżej.
Kraje: Bangladesz, Chiny, Finlandia, Japonia.
b) Na podstawie danych w tabeli oblicz saldo handlu zagranicznego dla Indii
164 mld USD – 268 mld USD = –104 mld USD
Zadanie 86. (SR11)
Na mapie narysowano linię na obszarach wybranych akwenów, przez które prowadzą szlaki transportowe o dużym znaczeniu dla światowej gospodarki.
Wykonaj polecenia na podstawie mapy i własnej wiedzy.
a) Podaj przyczynę dużego natężenia przewozu towarów statkami na wodach Zatoki Adeńskiej i Morza Czerwonego.
b) Podaj dwa przykłady problemów ekonomicznych lub politycznych utrudniających transport towarów na zaznaczonym na mapie fragmencie szlaku żeglugi.
Perską do Europy.
• wysokie koszty ubezpieczenia z powodu ryzyka utraty ładunku na skutek ataku piratów
u wybrzeży Somalii
• niestabilna sytuacja społeczno-polityczna na Bliskim Wschodzie
Zadanie 87. (SR11)
Na mapie zaznaczono państwa należące do międzynarodowej organizacji kontrolującej wydobycie i eksport jednego z surowców mineralnych.
a) Podaj nazwę (pełną lub skrót) organizacji, do której należą państwa zaznaczone na mapie.
b) Wpisz do tabeli po dwie nazwy państw członkowskich tej organizacji na każdym z podanych kontynentów.
Afryka – dwa z: Algieria, Angola, Libia, Nigeria
Ameryka Płd. – Ekwador, Wenezuela
Azja – dwa z: Arabia Saudyjska, Irak, Iran, Katar, Kuwejt, Zjednoczone Emiraty Arabskie
Zadanie 88. (SR12)
W tabeli umieszczono dane statystyczne dotyczące krajów o wysokim udziale w światowej produkcji aluminium.
Na podstawie danych z tabeli oraz własnej wiedzy wyjaśnij duży udział wymienionych krajów w światowej produkcji aluminium.
Brazylia i Chiny – posiadanie złóż boksytu stanowiących bazę dla hutnictwa aluminium
Zadanie 89. (SR12)
Najlepiej rozwinięte gospodarczo kraje Unii Europejskiej produkujące nadwyżki żywności zatrudniają w rolnictwie poniżej 5% osób czynnych zawodowo. Podaj dwie cechy rolnictwa tych krajów, które umożliwiają osiąganie tak wysokiej efektywności.
– wysokie zużycie nawozów sztucznych i środków ochrony roślin
Zadanie 90. (SR12)
W tabeli przedstawiono wartości obrotów handlowych oraz wskaźnika rozwoju społecznego (HDI) w wybranych krajach oznaczonych literami A–D. W kolejności alfabetycznej są to: Finlandia, Indie, Norwegia, Polska.
a) Sformułuj wniosek określający relację pomiędzy wartością obrotów handlowych, a poziomem rozwoju społecznego krajów.
b) Podaj literę, którą oznaczono Polskę.
wysokim poziomem rozwoju społecznego.
C
Zadanie 91. (SR12)
W tabelach przedstawiono największych eksporterów gazu ziemnego w 2009 r.
W 2009 r. Niemcy były największym europejskim importerem gazu ziemnego.
a) Podaj nazwy trzech krajów, wybierając z podanych w tabeli, które eksportowały do Niemiec największe ilości tego surowca rurociągami.
1. …………………………………………………………………………
2. …………………………………………………………………………
3. …………………………………………………………………………
b) Na podstawie informacji w tabeli lub własnej wiedzy wyjaśnij, dlaczego Katar eksportuje większość gazu ziemnego w postaci skroplonej.
Katar jest położony daleko od głównych odbiorców jego gazu ziemnego (krajów wysoko
rozwiniętych w Europie, Azji i Ameryce Północnej), dlatego budowa bardzo długich gazociągów
i ich utrzymanie nie są ekonomicznie konkurencyjne z transportem statkami tego surowca
w postaci skroplonej.
Zadanie 92. (SR13)
Na mapie przedstawiono rozmieszczenie obszarów intensywnego rybołówstwa morskiego.
Wymień dwie przyrodnicze cechy akwenów, które sprzyjają żyzności łowisk morskich.
Uzasadnij znaczenie każdej z tych cech dla zasobności łowisk.
Wskutek mieszania się wód zimnych i ciepłych prądów morskich następuje dotlenienie wody
sprzyjające rozwojowi planktonu i narybku.
Upwelling
Zimne natlenione wody głębinowe są bogate w substancje odżywcze (związki azotu i fosforu),
co sprzyja rozwojowi organizmów.
Zadanie 93. (SR13)
Na diagramach przedstawiono udział głównych producentów wybranych zbóż na świecie w 2009 r. Podpisz diagramy nazwami zbóż wybranymi z podanych poniżej.
żyto, pszenica, kukurydza, ryż
Zadanie 94. (SR13)
Tekst odnosi się do współczesnych problemów gospodarczych i społecznych wielu krajów wysoko rozwiniętych.
Wiosną 2010 r. na konferencji w Brukseli poświęconej konkurencyjności unijnego przemysłu przedstawiono, że przed kryzysem w 2007 r. przemysł w Unii Europejskiej zatrudniał22 miliony ludzi i tworzył 17,1% PKB, ale zatrudnienie w tym sektorze spada. Bezrobocie wśród młodzieży w kilku krajach członkowskich UE sięgnęło 50%. Komunikat Komisji Europejskiej mówi: „Europa musi odwrócić spadek znaczenia przemysłu w XXI w. (…). Podjęte niezwłocznie działania powinny przyczynić się do odwrócenia aktualnej tendencji spadkowej przemysłu z obecnego poziomu 15,6% udziału w PKB Unii Europejskiej do 20% w roku 2020”. UE powinna stworzyć korzystne warunki dla reindustrializacji – rozwoju przemysłu, zwłaszcza gałęzi wymagających współpracy z placówkami naukowo-badawczymioraz wysoko wykwalifikowanej kadry pracowników.
W USA, gdzie deindustrializacja, czyli spadek udziału przemysłu w gospodarce, zaczęła się wcześniej niż w Europie, jej rezultatem jest stagnacja, a nawet spadek dochodów. Ćwierćwieku temu co piąty Amerykanin pracował w przemyśle, a teraz co jedenasty. Zatrudnienie w przemyśle było o 2 miliony wyższe niż w handlu. Dziś jest o 3 miliony niższe. Średnia płaca w handlu jest jednak o 47% niższa niż w przemyśle.
Na podstawie: A. Lubowski, Europejskie pomysły na pobudzenie przemysłu, www.wyborcza.biza)
a) Podaj dwie przyczyny deindustrializacji w krajach wysoko rozwiniętych w ostatniej dekadzie XX w. i w pierwszej dekadzie XXI w.
b) Podaj dwie korzyści społeczno-gospodarcze, jakie mogą odnosić wysoko rozwinięte kraje Europy i Stany Zjednoczone z reindustrializacji gospodarki.
– zmiana modelu konsumpcji – wzrost popytu na usługi
– powstanie nowych miejsc pracy
– poprawa koniunktury w działach gospodarki, które pracują na potrzeby przemysłu
(budownictwo, placówki naukowo-badawcze)
Zadanie 95. (SR13)
W tekście przedstawiono jeden z problemów gospodarowania zasobami ropy naftowej na świecie.
Zbliża się moment, gdy z istniejących szybów naftowych nie da się już wypompować więcej ropy. Produkcja będzie się kurczyć. Koszty wydobycia surowca z coraz głębszych pokładów znacznie wzrosną. Tymczasem światowy popyt na ropę, choćby z powodu milionów nowych samochodów w Chinach i Indiach, będzie rósł gwałtownie. Według danych koncernu BP popyt na ropę wzrośnie do 2030 r. o 45%, a do 2050 r. aż o 90%.
Na podstawie: M. Rybarczyk, M. Rębała, Koniec ropy, ww.newsweek.pl
Na podstawie tekstu i własnej wiedzy wymień trzy gospodarcze konsekwencje dla świata związane z wyczerpywaniem się zasobów ropy naftowej.
– wzrost kosztów transportu oraz cen towarów
– rozwój energooszczędnych technologii
Zadanie 96. (SR13)
W tabeli podano informacje dotyczące wymiany handlowej w 2010 r. Stanów Zjednoczonych z ośmioma krajami – głównymi partnerami handlowymi tego kraju.
a) Na podstawie informacji zawartych w tabeli sformułuj dwa wnioski dotyczące głównych kierunków geograficznych handlu zagranicznego Stanów Zjednoczonych.
b) Zaznacz nazwę organizacji, w ramach której Stany Zjednoczone, Kanada i Meksyk zniosły stawki celne we wzajemnym handlu.
A. OECD
B. NAFTA
C. Mercosur
D. ASEAN
– drugim kierunkiem, pod względem wielkości obrotów handlowych, są kraje Azji
Wschodniej, np. Chiny, Japonia, Korea Płd.
B
Zadanie 97. (SR14)
Wymień dwa sposoby zmniejszania zużycia surowców naturalnych w gospodarce, stosowane we współczesnym świecie.
– pozyskiwanie energii z odnawialnych źródeł energii
Zadanie 98. (SR14)
Na wykresach przedstawiono zmiany w wydobyciu wybranych surowców energetycznych na świecie w latach 2000–2010.
Każdemu z wymienionych w tabeli surowców energetycznych przyporządkuj właściwy opis oraz wykres przedstawiający zmiany w jego wydobyciu.
- Surowiec wykorzystywany w energetyce od drugiej połowy XX wieku. Miał zastosowanie także w przemyśle zbrojeniowym. Występuje w wielu rejonach świata, ale złoża sąna ogół ubogie. Charakteryzuje się dużą wydajnością energetyczną.
- Największe złoża znajdują się w Ameryce Południowej i Azji. W wielu krajach wysoko rozwiniętych zaprzestano jednak jego wydobycia, ale w krajach dynamicznie rozwijających przemysł zapotrzebowanie na ten surowiec stale rośnie.
- Koszty pozyskiwania surowca są relatywnie niskie. Światowe wydobycie koncentruje sięw Europie. Złoża ulegają stosunkowo szybkiemu wyczerpywaniu ze względu na małe zasoby surowca.
- Początkowo wydobycie koncentrowało się w Ameryce Północnej i Południowej. Obecnie największe wydobycie przypada na kraje położone w Azji. Duży popyt na ten surowiec powoduje, że jego eksploatacja jest podejmowana nawet w bardzo trudnych warunkach przyrodniczych.
rudy uranu: A, 3
węgiel brunatny: C, 2
Zadanie 99. (SR14)
Na mapie zaznaczono i wskazano strzałkami wybrane państwa z grupy głównych producentów kawy w 2013 roku.
a) Na podstawie mapy wymień po jednym państwie Ameryki Południowej, Afryki i Azji z grupy głównych producentów kawy.
– Ameryka Południowa …………….
– Afryka …………….
– Azja …………….
b) Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
Cechy klimatu, które są charakterystyczne dla zaznaczonych na mapie państw i sprzyjają uprawie kawy, to:
niewielkie roczne amplitudy temperatury powietrza i wysokie sumy opadów rocznych. B. gorące, suche lata, wilgotne zimy i małe dobowe wahania temperatury powietrza.C. wysokie temperatury przez cały rok, skąpe opady w porze lata i obfite opady zimą.D. duże roczne amplitudy temperatury powietrza i obfite opady przez cały rok.
– Afryka: Etiopia, Uganda
– Azja: Wietnam, Indonezja
A.
Zadanie 100. (SR14)
W tabeli zestawiono państwa o najwyższym pogłowiu w 2010 roku wybranych zwierząt gospodarskich
Uzupełnij tabelę nazwami zwierząt gospodarskich dobranymi spośród podanych.
– bydło
– owce
– trzoda chlewna
Zadanie 101. (SR14)
Przedstaw zaletę i wadę przemysłowego chowu zwierząt gospodarskich.
Jest dochodowy dzięki niskim kosztom jednostkowym produkcji.
Wada:
Złe warunki przebywania zwierząt, np. nadmierne stłoczenie zwierząt (w fermach, chlewniach,
oborach).
Zadanie 102. (SR14)
W tabeli przedstawiono spożycie niektórych artykułów w wybranych państwach.
Uzupełnij tabelę nazwami państw dobranymi spośród podanych.
Chiny, Indie, Japonia, Stany Zjednoczone
Chiny
Indie
Japonia
Zadanie 103. (SR14)
Uzasadnij, podając dwa argumenty, dlaczego w krajach słabo rozwiniętych występują inne wartości spożycia mięsa na 1 mieszkańca niż w krajach wysoko rozwiniętych.
– w KSR ceny żywności pochodzenia roślinnego są niższe od cen produktów żywnościowych
pochodzenia zwierzęcego i taka żywność jest dostępniejsza dla ludności
– hodowla zwierząt powoduje, że część zbiorów musi być przeznaczana na paszę –
mieszkańcy krajów słabo rozwiniętych, charakteryzujących się deficytem żywności,
nie mogą sobie na to pozwolić i ograniczają chów zwierząt
Zadanie 104. (SR14)
Każdej grupie państw przyporządkuj jedną charakterystyczną dla całej grupy cechę społeczną lub gospodarczą.
A. Indonezja, Turcja, Albania
B. Bułgaria, Ukraina, Łotwa
C. Norwegia, Holandia, Rosja
D. Hiszpania, Malta, Francja
A……… B. ……… C. ……… D. ………
1.Ujemny przyrost naturalny.
2. Liczebna przewaga wyznawców islamu nad wyznawcami innych religii.
3. Dominujący udział ludności odmiany mongoloidalnej.
4. Przynależność do Unii Europejskiej.
5. Duży eksport gazu ziemnego.
Zadanie 105. (SR14)
Na wykresach przedstawiono użytkowanie gruntów w wybranych państwach świata w % ogólnej powierzchni.
Wpisz pod każdym z wykresów nazwę odpowiedniego państwa. Wybierz ją spośród podanych.
Finlandia Islandia Niemcy Rosja Ukraina
Finlandia, Ukraina
Zadanie 106. (SR14)
Wyjaśnij, dlaczego wraz z rozwojem gospodarczym zmniejsza się zapotrzebowanie na przewóz towarów transportem kolejowym, a wzrasta zapotrzebowanie na usługi łączności.
Wraz z rozwojem gospodarczym następuje spadek masy przewożonych towarów, gdyż maleje
rola przemysłu ciężkiego oraz tradycyjnego przetwórczego.
Łączność:
Wraz z rozwojem gospodarczym rozwijają się usługi niematerialne, które wymagają
przepływu informacji, a nie tradycyjnego transportu.
Zadanie 107. (SR15)
Na wykresach przedstawiono strukturę użytkowania ziemi w dwóch wybranych państwach.
Każdemu wykresowi przyporządkuj nazwę państwa, którego strukturę użytkowania ziemi on przedstawia. Nazwy państw wybierz spośród podanych poniżej.
-Australia
– Bangladesz
– Polska
Wykres A ………………………………………………. Wykres B ……………………………………………….
Zadanie 108. (SR15)
Podaj po dwie pozytywne i negatywne konsekwencje bezpośrednich inwestycji zagranicznych dla kraju, w którym takie inwestycje są lokowane.
– Wzrost PKB.
– Dostęp do nowoczesnych technologii.
Negatywne
– Ryzyko wypierania rodzimych firm z rynku.
– Zagrożenie suwerenności gospodarczej kraju.
Zadanie 109. (SR15)
Zaproponuj dwa działania, które władze samorządowe różnego szczebla mogą podejmować w celu zwiększenia atrakcyjności danej jednostki administracyjnej dla potencjalnych inwestorów branży zaawansowanych technologii (high-tech).
nauczania przedmiotów ścisłych oraz zawodowych powiązanych z branżą high-tech.
– Podjęcie działań mających na celu utworzenie specjalnej strefy ekonomicznej.
Zadanie 110. (SR15)
Na wykresie przedstawiono strukturę produkcji energii elektrycznej według rodzajów elektrowni w Islandii, Austrii i Szwajcarii w 2008 roku.
Uzasadnij, podając dwa argumenty, że w państwach wymienionych powyżej w strukturze produkcji energii elektrycznej w dużym stopniu decydują warunki środowiska przyrodniczego.
dysponują bardzo dużym potencjałem energetycznym wód powierzchniowych.
– Islandia, położona w strefie ryftowej i występowania czynnych wulkanów, posiada zasoby
energii geotermalnej.
Zadanie 111. (SR15)
W tabeli przedstawiono udział krajów – głównych partnerów handlowych Niemiec i Polski w strukturze importu tych państw w 2012 roku.
Na podstawie danych w tabeli podaj dwa wnioski odnoszące się do struktury geograficznej importu Niemiec i Polski.
– Polska i Niemcy importują towary z Chin.
Zadanie 112. (SR16)
Na wykresach przedstawiono procentowy udział Polski, Niemiec i Francji w powierzchni upraw i w wielkości zbiorów ziemniaków, pszenicy, żyta i buraków cukrowych w Unii Europejskiej.
Oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.
Zadanie 113. (SR16)
Wymień po jednym czynniku sprzyjającym prowadzeniu hodowli bydła o intensywnej w Europie Zachodniej i ekstensywnej w Argentynie.
Duże zapotrzebowanie na mleko i mięso na terenach o wysokiej gęstości zaludnienia.
Hodowla ekstensywna:
Wysoki udział użytków zielonych w strukturze użytkowania ziemi.
Zadanie 114. (SR16)
W tabeli wymieniono trzy grupy wybranych produktów rolnych (A–C).
Wpisz do tabeli obok każdej z grup produktów − nazwę właściwego państwa, które specjalizuje się w eksporcie tych produktów na rynek międzynarodowy. Dobierz państwa z niżej podanych.
Argentyna, Holandia, Mongolia, Kanada
Holandia
Argentyna
Zadanie 115. (SR16)
a) Wyjaśnij, na czym polega zmiana struktury przemysłu zachodząca w procesie restrukturyzacji.
b) Wyjaśnij, dlaczego w fazie wprowadzania procesu restrukturyzacji przemysłu w Polsce nastąpił spadek zatrudnienia w niektórych gałęziach przemysłu.
c) Wyjaśnij, dlaczego proces restrukturyzacji przemysłu sprzyja zmniejszeniu negatywnego oddziaływania przemysłu na środowisko przyrodnicze.
– Maleje udział surowco- i energochłonnego przemysłu ciężkiego, a wzrasta udział przemysłu nowoczesnych technologii.
– Wzrasta udział mniejszych zakładów przemysłowych.
b)
– Upadła większość dużych zakładów z wysokim zatrudnieniem, a rozwijają się zakłady o mniejszym zatrudnieniu.
– Wystąpiło na rynku pracy niedostosowanie kwalifikacji siły roboczej do potrzeb zmodernizowanych zakładów przemysłowych.
c)
– Maleje udział przemysłu zużywającego duże ilości surowców i energii, co zmniejsza przekształcanie środowiska przyrodniczego przez przemysł wydobywczy i przetwórczy.
– Maleje udział przemysłu silnie zanieczyszczającego środowisko na rzecz przemysłu opartego na normach ekologicznych.
Zadanie 116. (SR16)
Na mapie wskazano położenie geograficzne przedstawionego na fotografii Kanału Sueskiego.
a) Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
Największe utrudnienia dla ruchu statków płynących przez Morze Czerwone i Kanał Sueski, to:
A. wysoki stopień zasolenia Morza Czerwonego i wysokie pływy.
B. zagrożenie atakami ze strony piratów i zagrożenie konfliktami zbrojnymi w regionie.
C. występowanie silnych prądów morskich i liczne płycizny na szlaku morskim prowadzącym przez Morze Czerwone.
D. spory między Arabią Saudyjską a Egiptem o kontrolę przewozów towarowych przez Morze Czerwone i Kanał Sueski.
b) Wykaż, podając dwa argumenty, że Kanał Sueski ma duże znaczenie dla gospodarki świata.
– Przez Kanał Sueski prowadzi najkrótsza droga morska między nowouprzemysłowionymi krajami Azji a rynkami zbytu na ich produkty w Europie.
– Kanał Sueski skraca czas i zmniejsza koszt transportu ropy naftowej z Bliskiego Wschodu do Europy.
Zadanie 117. (SR17)
W tekście przedstawiono cechy rolnictwa ekologicznego.
Rolnictwo ekologiczne stanowi jedną z najszybciej rozwijających się obecnie gałęzi rolnictwa na świecie, zwłaszcza w krajach Unii Europejskiej. Światowy rynek tego rolnictwa zwiększa swoje obroty o mniej więcej 20% rocznie, czyli kilka razy szybciej niż rynek żywności konwencjonalnej. Produkcja w ekologicznym gospodarstwie rolnym jest prowadzona zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju. Polega ona w szczególności na stosowaniu płodozmianu i innych naturalnych metod utrzymywania lub podwyższania żyzności gleby oraz na doborze odmian roślin i ras zwierząt uwzględniającym ich naturalną odporność na choroby.
Na podstawie: Ramowy Plan Działań dla Żywności i Rolnictwa Ekologicznego w Polsce na lata 2014–2020. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Warszawa 2014.
Na podstawie tekstu oraz własnej wiedzy podaj po dwa pozytywne i negatywne skutki przyrodnicze lub gospodarcze wynikające z rozwoju opisanego typu rolnictwa.
– Zmniejszenie negatywnego wpływu rolnictwa na gleby.
– Zmniejszenie eutrofizacji wód powierzchniowych.
– Mniejsza zawartość substancji szkodliwych w żywności.
– Wzrost zapotrzebowania na pracowników w rolnictwie (spadek bezrobocia na wsi).
– Mniejsze zużycie energii i paliw.
– Wzrost atrakcyjności turystycznej obszarów wiejskich.
– Korzystny dla producentów wzrost cen żywności.
Skutki negatywne:
– Niższa wydajność rolnictwa.
– Wyższe jednostkowe koszty produkcji rolnej.
– Zmniejszenie zysków przedsiębiorstw produkujących maszyny rolnicze i środki chemiczne.
– Niekorzystny dla konsumentów wzrost cen żywności.
Zadanie 118. (SR17)
Na mapie wskazano wybrane regiony rolnicze świata, które oznaczono literami od A do D.
Dobierz do każdej z podanych w tabeli cech rolnictwa region, do którego dana cecha się odnosi. Wpisz obok każdej cechy literę, którą oznaczono właściwy region na mapie.
Zadanie 119. (SR17)
Uzupełnij tabelę. Wpisz w każdym wierszu nazwę rośliny zbożowej oraz rośliny włóknistej, charakterystycznych dla rolnictwa regionu podanego w tabeli. Nazwy roślin wybierz z podanych poniżej.
ryż, juta
Zadanie 120. (SR17)
Na mapie przedstawiono wartości połowów ryb morskich w mln ton w krajach Ameryki Południowej w 2010 roku.
a) Zaznacz państwo, które nie poławiało ryb morskich w 2010 roku.
Gujana
B. Kolumbia
C. Paragwaj
D. Urugwaj
b) Wyjaśnij, dlaczego łowiska zasobne w ryby występują wzdłuż wybrzeży dwóch krajów o największych połowach w Ameryce Południowej w 2010 roku.
Obecność zasobnych w ryby łowisk u wybrzeży Peru i Chile jest konsekwencją napływu bogatych w plankton chłodnych wód głębinowych, wynoszonych ku powierzchni.
Zadanie 121. (SR17)
Na diagramach przedstawiono strukturę towarową eksportu trzech państw w 2010 roku.
Podpisz każdy wykres odpowiednią nazwą państwa charakteryzującego się przedstawioną strukturą eksportu. Państwa wybierz z podanych poniżej.
Brazylia, Japonia, Polska, Rosja
Brazylia
Rosja
Zadanie 122. (SR18)
Na wykresach przedstawiono strukturę produkcji energii elektrycznej według rodzajów elektrowni we Francji oraz w Kanadzie i Zjednoczonych Emiratach Arabskich.
Podaj dla każdego z państw główną przyczynę dużego udziału najważniejszego źródła energii w strukturze źródeł energii wykorzystywanych do produkcji energii elektrycznej.
− Wysoki poziom rozwoju społeczno-gospodarczego tego kraju umożliwia inwestycje
w energetykę jądrową.
− Niskie zasoby surowców energetycznych.
Kanada:
− Duże zasoby powierzchniowych wód płynących.
ZEA:
− Duże zasoby ropy naftowej i gazu ziemnego.
Zadanie 123. (SR18)
Na wykresach przedstawiono udział głównych producentów w strukturze wydobycia wybranych surowców energetycznych na świecie w 2012 roku.
Uzupełnij tabelę. Wpisz obok każdego opisu nazwę odpowiedniego surowca energetycznego, wybraną spośród podanych poniżej, oraz literę oznaczającą wykres przedstawiający strukturę wydobycia tego surowca.
ropa naftowa gaz ziemny węgiel kamienny rudy uranu
węgiel kamienny, C
ropa naftowa, A
Zadanie 124. (SR18)
Na mapie przedstawiono przebieg jednego z rurociągów, którym transportuje się ropę naftową eksploatowaną na Bliskim Wschodzie. Literami oznaczono wybrane akweny i państwa.
Uzupełnij tabelę. Wpisz w puste komórki nazwy dwóch akwenów oraz nazwy dwóch państw oznaczonych na rysunku literami.
| Wyszczególnienie | Nazwa akwenu lub państwa |
| Akwen A | |
| Państwo B | |
| Państwo C | |
| Akwen D |
Zadanie 125. (SR18)
Na wykresach przedstawiono zmianę wielkości wydobycia ropy naftowej w mln baryłek/dobę w dwóch wybranych państwach w latach 1990−2013. Strzałkami zaznaczono okresy najmniejszego wydobycia ropy naftowej w tych państwach.
a) Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
Numerami 1 i 2 oznaczono wykresy charakterystyczne dla
Arabii Saudyjskiej i Turcji. B. Norwegii i Włoch.
C. Kuwejtu i Iraku.
D. Chin i Japonii.
b) Podaj główną przyczynę spadku wydobycia ropy naftowej, wspólną dla dwóch państw, dla których wykonano wykresy, w okresie zaznaczonym na wykresach strzałką.
Konflikt zbrojny, w którym uczestniczyły Irak i Kuwejt.
Zadanie 126. (SR18)
Na mapie zaznaczono oraz opisano numerami 1-7 wybrane obszary, z których pięć to regiony chowu zwierząt.
a) Uzupełnij tabelę. Wpisz w każdym wierszu numer oznaczający na mapie region, w którym dominuje podany typ chowu zwierząt.
| Dominujący chów zwierząt | Region (wpisz numer) |
| Chów trzody chlewnej | |
| Chów intensywny bydła mlecznego, drobiu i trzody chlewnej |
b) Zapisz numery oznaczające na mapie trzy regiony, w których dominuje ekstensywny typ chowu zwierząt. Podaj czynnik przyrodniczy, wspólny dla tych trzech regionów zaznaczonych na mapie, sprzyjający rozwojowi tego typu chowu zwierząt.
3, 5, 7
Zadanie 127. (SR18)
Region Półwyspu Skandynawskiego należy do obszarów atrakcyjnych dla turystów.
Wymień cztery przykłady przyrodniczych walorów turystycznych tego regionu.
− Obecność lodowców fieldowych w Górach Skandynawskich.
− Występowanie zorzy polarnej oraz dni i nocy polarnych.
− Występowanie flory tundrowej i fauny charakterystycznej dla obszarów okołobiegunowych.
− Przylądek Nordkapp najdalej na północ wysunięty w Europie.
Zadanie 128. (SR18)
Na mapie zaznaczono ciemną barwą cztery wybrane państwa Europy.
W tabeli przedstawiono strukturę PKB według sektorów gospodarki w 2016 r. w Polsce oraz w dwóch państwach spośród czterech zaznaczonych na mapie.
Uzupełnij tabelę. Wpisz we właściwych wierszach państwa, które charakteryzują się podaną strukturą PKB. Dobierz państwa z zaznaczonych na mapie.
Zadanie 129. (NR15)
Zadanie wykonaj na podstawie barwnej mapy przedstawiającej zróżnicowanie wskaźnika urbanizacji według państw (strona IV barwnego materiału źródłowego). Na mapie numerami 1, 2, 3 oznaczono wybrane regiony.
Poniżej literami A‒C oznaczono trzy opisy. Jeden z nich charakteryzuje urbanizację pozorną(nadurbanizację), która pojawiła się w XX wieku i wciąż kształtuje aglomeracje w pewnym wielkim regionie demograficznym świata.
- Eksplozja demograficzna na wsi powoduje intensywną migrację ekonomiczną do miast. Te nie są w stanie wchłonąć tak dużej liczby osób. Brak pracy i ubóstwo prowadządo powstania dzielnic nędzy.
- Intensywny rozwój miast prowadzi do migracji mieszkającej tam ludności na tereny podmiejskie. W ten sposób aglomeracje się powiększają, a miejski styl życia obejmuje regiony wokół miast.
- Przebudowa starych, centralnie usytuowanych dzielnic miejskich skutkuje zahamowaniem odpływu ludności, a następnie może prowadzić do wzrostu liczby mieszkańców tych dzielnic o zmienionej fizjonomii.
Uzupełnij zdania.
Opis urbanizacji pozornej (nadurbanizacji) oznaczono literą ……. . Regionowi, dla którego to zjawisko jest charakterystyczne, odpowiada na mapie numer ……. .
Zadanie 130. (NR15)
W tabeli przedstawiono strukturę pracujących w Niemczech, Polsce, Rumunii i Wielkiej Brytanii według rodzajów działalności w 2010 roku.
Zaznacz odpowiedź z poprawną kolejnością państw, dla których przedstawiono w tabeli strukturę pracujących według rodzajów działalności.
A. 1. Polska, 2. Niemcy, 3. Rumunia, 4. Wielka Brytania
B. 1. Niemcy, 2. Rumunia, 3. Wielka Brytania, 4. Polska
C. 1. Wielka Brytania, 2. Polska, 3. Rumunia, 4. Niemcy
D. 1. Polska, 2. Wielka Brytania, 3. Niemcy, 4. Rumunia
Zadanie 131. (NR15)
W tabeli przedstawiono strukturę w % produkcji przemysłu w wybranych krajach.
Poziom rozwoju gospodarczego wpływa na strukturę produkcji przemysłu. W wielu krajach strukturę wytwarzanych wyrobów warunkuje także środowisko przyrodnicze. Na przykładzie państw wymienionych w tabeli uzasadnij, podając dwa argumenty, że warunki środowiska przyrodniczego wpływają na strukturę produkcji przemysłowej.
sprzyja wysoka lesistość.
– W Chile zasoby rud metali (miedzi) sprzyjają wysokiemu udziałowi produkcji metali
i wyrobów z metali.
Zadanie 132. (NR15)
W tekście przedstawiono jedną z europejskich technopolii.
Korytarz M4 jest położony w południowej Anglii, pomiędzy Bristolem a Londynem. Inwestycje międzynarodowego kapitału w przemysł high-tech rozpoczęły się tu w latach 70. XX wieku. Obecnie w obrębie Korytarza M4 działają m.in. przedstawicielstwa wielkich korporacji międzynarodowych z branży elektronicznej. Mała gęstość zabudowy i obecność terenów w niewielkim stopniu przekształconych przez człowieka dają możliwość budowy atrakcyjnie położonych kompleksów biurowych i centrów biznesowych. Istnieją tu także liczne instytucje badawcze i położone w niedużej odległości szkoły wyższe (m.in. w Oksfordzie).Na podstawie: Z. Zaniewicz, Ciekawi świata, Warszawa 2012.
Na podstawie tekstu i własnej wiedzy wymień trzy różnice między opisaną technopolią, a tradycyjnym okręgiem przemysłowym.
podczas gdy w tradycyjnych okręgach ta współpraca jest w niewielkim zakresie lub jej
brak.
– W technopoli rozwija się przemysł high-tech, np. elektroniczny, a w tradycyjnym okręgu
dominują gałęzie przemysłu tradycyjnego (lekki, maszynowy, spożywczy).
– W technopolii, w przeciwieństwie do tradycyjnych okręgów, środowisko nie jest tak silnie
przekształcone w wyniku działalności przemysłu.
Zadanie 133. (NR15)
W każdej kolumnie (A‒D) tabeli przedstawiono po trzech największych producentów w 2010 roku jednego z wybranych produktów rolnych: buraków cukrowych, kauczuku naturalnego, kawy i pszenicy.
Przyporządkuj poszczególnym produktom rolnym ich głównych producentów przedstawionych w kolumnach tabeli.
Zadanie 134. (NR15)
Na wykresie przedstawiono strukturę uprawy roślin zmodyfikowanych genetycznie (GMO) na świecie.
Na podstawie wykresu i własnej wiedzy oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub F ‒ jeśli jest fałszywa.
Zadanie 135. (NR15)
W tabeli podano dwa wybrane wskaźniki rozwoju społeczno-ekonomicznego dla Kataru i Norwegii w 2013 roku.
Zaznacz dwa czynniki, które decydują o wyższym HDI dla Norwegii niż dla Kataru.
A. Większa liczba ludności Norwegii w porównaniu z Katarem.
B. Dłuższa oczekiwana długość życia w Norwegii niż w Katarze.
C. Wyższy poziom rozwoju rolnictwa w Norwegii niż w Katarze.
D. Wyższa oczekiwana liczba lat edukacji dla dzieci rozpoczynających naukę w Norwegii niż w Katarze.
E. Wyższy udział wyrobów przemysłu zaawansowanych technologii w eksporcie Norwegii w porównaniu z eksportem Kataru.
Zadanie 136. (NR15)
W tabeli przedstawiono obroty handlu zagranicznego Japonii w latach 2000–2011 w mld USD.
Sformułuj wniosek dotyczący salda handlu zagranicznego Japonii w latach 2000–2011.
Wartość salda handlu zagranicznego malała w latach 2000−2011.
Zadanie 137. (NR16)
Na fotografii przedstawiono widok ogólny stolicy Ekwadoru – Quito. Literą X oznaczono zwartą część miasta, która powstała w okresie kolonizacji Ameryki Południowej
a) Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
Część miasta Quito, oznaczona na fotografii literą X, została wybudowana w fazie
reurbanizacji.
B. dezurbanizacji.
C. suburbanizacji.
D. urbanizacji wstępnej.
b) Podaj trzy przykłady problemów społecznych, z którymi borykają się mieszkańcy rozbudowanych i przeludnionych aglomeracji miejskich, takich jak Quito.
– Występowanie slumsów na obrzeżach miast i wysokiej przestępczości wskutek niekontrolowanego napływu ludności.
– Trudności komunikacyjne z powodu niedorozwoju infrastruktury w stosunku do rosnącej liczby ludności i pojazdów.
– Niedostateczny dostęp do edukacji i opieki medycznej wskutek niedorozwoju usług i występowania biedy.
– Pogarszanie się warunków życia na skutek dynamicznego wzrostu liczby ludności.
Zadanie 138. (NR16)
Na mapie literami A-C oznaczono trzy grupy państw. Każda grupa składa się z trzech największych producentów wybranych roślin oleistych.
W każdym wierszu tabeli podkreśl roślinę oleistą, której głównych producentów przedstawiono na powyższej mapie.
| Grupa państw | Rośliny oleiste | ||
| A | oliwka | sezam | soja |
| B | kukurydza | rzepak | słonecznik |
| C | bawełna | orzechy ziemne | palma oleista |
słonecznik
palma oleista
Zadanie 139. (NR16)
W tabeli przedstawiono informacje o rolnictwie wybranych państw.
Podaj nazwę państwa, które spośród wymienionych w tabeli stosuje najbardziej intensywną uprawę zbóż. Na podstawie tabeli uzasadnij swój wybór, podając dwa argumenty.
Uzasadnienie np.:
– Ma największy wskaźnik mechanizacji (na 1 ciągnik przypada najmniej gruntów ornych) spośród państw wymienionych w tabeli.
– Zużywa najwięcej nawozów sztucznych w kg na 1 ha użytków rolnych.
– Wielkość zbiorów zbóż uzyskiwana z powierzchni zasiewów świadczy o najwyższych plonach tych roślin.
Zadanie 140. (NR16)
W tabeli, w której przedstawiono największych eksporterów węgla kamiennego w 2013 roku, literami X i Y oznaczono dwa państwa.
Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
W powyższej tabeli literami X i Y oznaczono odpowiednio
A. Indie i Japonię.
B. Niemcy i Polskę.
C. Indonezję i Australię.
D. Francję i Wielką Brytanię.
Zadanie 141. (NR16)
Zadanie wykonaj na podstawie poniższej tabeli, w której zamieszczono dla wybranych państw wysoko rozwiniętych gospodarczo długość utwardzonych dróg kołowych w tys. km, oraz na podstawie mapy, na której przedstawiono gęstość na świecie utwardzonych dróg kołowych w km na 100 km2 (strona IV barwnego materiału źródłowego).
Na podstawie informacji zawartych w tabeli oraz przedstawionych na mapie sformułuj wniosek odnoszący się do związku między wielkością powierzchni państw wysoko rozwiniętych oraz długością i gęstością utwardzonych dróg kołowych na ich obszarze.
Zadanie 142. (NR17)
Zadanie wykonaj na podstawie mapy, na której przedstawiono obsadę bydła (w sztukach na km2) w Afryce, a literami A−C oznaczono wybrane regiony (strona IV barwnego materiału źródłowego).
a) Podaj dla każdego z regionów oznaczonych na mapie literami A−C jedną cechę środowiska przyrodniczego − inn¹ niż temperatura powietrza − która zadecydowała o wysokiej lub niskiej obsadzie bydła. Dla każdego z regionów podaj inną, charakterystyczną dla niego cechę.
b) Przyporządkuj każdemu z regionów oznaczonych na mapie literami A i B po jednej z roślin, której uprawa jest charakterystyczna ze względu na korzystne warunki przyrodnicze do ich wegetacji w podanych regionach. Wpisz nazwę właściwej rośliny dla każdego z regionów.
Bawełna, maniok, palma, daktylowa, słonecznik
Region A: ……………………………………………. Region B: …………………………………………….
– Skąpe opady atmosferyczne w klimacie zwrotnikowym skrajnie suchym.
– Brak naturalnych terenów trawiastych.
Region B:
– Obszar jest porośnięty wilgotnym lasem równikowym.
– Występowanie muchy tse-tse.
Region C:
– Wysokie opady na Wyżynie Abisyńskiej sprzyjające zasobności pastwisk.
– Występowanie sawanny stanowiącej naturalny obszar pastwiskowy.
A − palma daktylowa, B − maniok
Zadanie 143. (NR17)
Na wykresie przedstawiono zmienność wraz z rozwojem gospodarczym wybranych wskaźników dotyczących rolnictwa, oznaczonych w legendzie numerami od 1 do 4.
Zaznacz odpowiedź, w której poprawnie przyporządkowano wskaźniki numerom w legendzie wykresu.
A. 1. produkcja roślinna, 2. produkcja zwierzęca, 3. towarowość rolnictwa, 4. udział rolnictwa w tworzeniu PKB
B. 1. produkcja roślinna, 2. produkcja zwierzęca, 3. udział rolnictwa w tworzeniu PKB, 4. towarowość rolnictwa
C. 1. produkcja zwierzęca, 2. produkcja roślinna, 3. udział rolnictwa w tworzeniu PKB, 4. towarowość rolnictwa
D. 1. produkcja zwierzęca, 2. produkcja roślinna, 3. towarowość rolnictwa, 4. udział rolnictwa w tworzeniu PKB
C.
Zadanie 144. (NR17)
W tabeli przedstawiono informacje odnoszące się do rolnictwa wybranych państw.
Na podstawie tabeli uzasadnij, z czego wynika różnica w wielkości zużycia nawozów sztucznych (w kg na 1 ha użytków rolnych) w Kanadzie w porównaniu z wymienionymi państwami Europy.
Zadanie 145. (NR17)
Na wykresie przedstawiono przewozy ładunków w miliardach tonokilometrów w 2009 r. w wybranych państwach.
Uzasadnij, dlaczego w wysoko rozwiniętych państwach Europy towarowy transport samochodowy odgrywa większą rolę niż transport towarów koleją. Podaj argument, inny niż wysoki współczynnik motoryzacji i duża gęstość dróg, odnoszący siędo struktury gospodarki tych państw.
– Duży udział przemysłu high-tech, który ze względu na asortyment produkcji i czynniki lokalizacji korzysta przede wszystkim z usług transportu samochodowego.
– Duży udział małych i średnich przedsiębiorstw (i niewielkie odległości między nimi), co czyni transport samochodowy bardziej opłacalnym.
Zadanie 146. (NR17)
Obecnie trwa modernizacja Kanału Panamskiego i Kanału Sueskiego.
Zaznacz dwie podobne cechy Kanału Panamskiego i Kanału Sueskiego.
A. Specjalizują się w obsłudze promowej żeglugi kabotażowej.
B. Przewozy pasażerskie, w tym turystyczne, dominują nad przewozami ładunków.
C. Są szlakami transportu surowców energetycznych i drobnicowych ładunków kontenerowych.
D. Opłaty za przepływ stanowią źródło dochodów budżetów − odpowiednio − Panamy i Egiptu.
E. Infrastruktura kanałów została zniszczona podczas konfliktów zbrojnych w pierwszej dekadzie XXI wieku.
Zadanie 147. (NR18)
W tabeli przedstawiono udział głównych źródeł energii pierwotnej na świecie w wybranych latach.
Wpisz do tabeli w odpowiedniej kolejności lata wybrane z podanych poniżej, tak aby odpowiadała im charakterystyczna struktura produkcji energii pierwotnej na świecie w danym roku.
1850, 1920, 1950, 1990, 2010
Zadanie 148. (NR18)
Informacje w tabeli odnoszą się do rolnictwa wybranych krajów, dla których podano udział w zbiorach wybranych upraw i w pogłowiu trzody chlewnej na świecie w 2013 roku.
Przyporządkuj cztery z wymienionych poniżej krajów do informacji podanych w tabeli.
Chiny, Indie, Indonezja, Iran, Wietnam
Zadanie 149. (NR18)
Poniżej podano udział wybranych grup towarów w eksporcie pięciu państw.
A. kawa – 31%, sezam – 15%, żywe zwierzęta – 6%
B. miedź i rudy miedzi–55%,owoce–5%,ryby–5%
C. odzież–88%, juta i jej wyroby–2%,krewetkiiryby–2%
D. ropa naftowa i jej produkty – 90%, ryby i skorupiaki – 3%, kawa – 1%
E. rudy metali (głównie żelaza) – 26%, węgiel kamienny ‒ 17%, wełna ‒ 1%
Na podstawie: W. Mizerski, J. Żukowski, Tablice geograficzne, Warszawa 2014; ww.informatorekonomiczny.msz.gov.pl
Dobierz do podanych państw właściwą strukturę eksportu. Wpisz właściwą literę obok danego państwa.
Australia …………..
Bangladesz …………..
Chile …………..
Zadanie 150. (NR18)
Na mapie zaznaczono ciemną barwą cztery wybrane państwa Europy.
W tabeli przedstawiono strukturę PKB według sektorów gospodarki w 2016 r. w Polsce oraz w dwóch państwach spośród czterech zaznaczonych na mapie.
Uzupełnij tabelę. Wpisz we właściwych wierszach państwa, które charakteryzują się podaną strukturą PKB. Dobierz państwa z zaznaczonych na mapie.
| Lp. | Państwo | Rolnictwo, leśnictwo rybołówstwo (%) | Przemysł i budownictwo (%) |
Usługi (%) |
| 1. | Polska | 2,4 | 33,4 | 64,2 |
| 2. | 4,3 | 32,4 | 63,3 | |
| 3. | 23,1 | 24,3 | 52,6 |
Na podstawie: www.ec.europa.eu
Zadanie 151. (NR18)
Poniżej wymieniono wybrane rurociągi ropy naftowej lub gazu ziemnego oraz podano obszary, przez które te rurociągi przebiegają.
1. „Przyjaźń”: Rosja (Powołże) – Białoruś – Polska – Niemcy.
2. „Jamał”: Rosja (Półwysep Jamał) – Białoruś – Polska – Niemcy.
3. „Nord Stream”: Rosja – Morze Bałtyckie – Niemcy.
4. „Trans-Alaska”: Stany Zjednoczone (Prudhoe Bay – port Valdez).
Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
Do przesyłania gazu ziemnego wykorzystywane są rurociągi oznaczone numerami
A. 1 i 2.
B. 2 i 3.
C. 3 i 4.
D. 1 i 4.